Το On the Road του Jack Kerouac, είναι ένα από τα πιο μυθικά βιβλία στην ιστορία της λογοτεχνίας και πιστεύω ότι το έχουν διαβάσει όλοι όσοι είχαν (και έχουν) μέσα τους δίψα για ζωή πέρα από αυτήν που ορίζει η τηλεόραση, το κράτος, το κόμμα, ή ο άμεσος κοινωνικός περίγυρος του καθενός.
Αυτό το βιβλίο με έκανε να αγαπήσω πολλά πράγματα: τα ταξίδια, την άσκοπη περιπλάνηση, τον απέραντο αμερικανικό δρόμο, την αίσθηση της ελευθερίας, τη θυμωμένη ποίηση των μπίτνικς, την τζαζ.
Είναι παράξενο το ότι από το 1957 που εκδόθηκε μέχρι σήμερα δε βρέθηκε κανένας παραγωγός να το μεταφέρει στον κινηματογράφο. Λέγεται ότι γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 o Kerouac έγραψε ένα γράμμα στον Marlon Brando και του πρότεινε να παίξει τον Dean Moriarty ενώ ο ίδιος θα έπαιζε το alter ego του, τον Sal Paradise. Ο Brando δεν απάντησε ποτέ. Αργότερα, ο Francis Ford Coppola το είχε επί 20 ολόκληρα χρόνια στα σκαριά αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Σήμερα, ακριβώς 60 χρόνια από την ολοκλήρωση του βιβλίου, το On the Road μεταφέρθηκε στο σινεμά και μου άφησε μια πολύ άσχημη γεύση. Μου αρέσει να βλέπω αγαπημένα μου βιβλία στο σινεμά: μέσα σε μιάμιση ώρα μού θυμίζουν την απόλαυση που είχα διαβάζοντάς τα. Όσο κακή και να είναι η ταινία.
Πέρα από τα κλισέ του τύπου «το βιβλίο ήταν καλύτερο, μπλα μπλα, μπλα» ο σκηνοθέτης Walter Salles και ο σεναριογράφος Jose Rivera προσπάθησαν να κρατήσουν τους διαλόγους και την αφήγηση όσο πιο κοντά γινόταν στο αρχικό κείμενο. Ως εκεί, καλά.
Από ‘κει κι έπειτα το κινηματογραφικό χάος: τα τοπία και τα σετ είναι ειδυλλιακά μέχρι αηδίας. Η πανέμορφη φύση, τα ιδανικά στημένα πάρτι, τα στοχαστικά προφίλ, τα επιμελώς ατημέλητα ντυσίματα και φράντζες, τα τέλεια κορμιά, πολλές στιγμές σε κάνουν να πιστεύεις ότι βλέπεις μια δίωρη διαφήμιση του Gap ή του Calvin Klein. Έπειτα είναι αυτή η διαρκής ψυχαναγκαστική υπενθύμιση ότι όλοι οι διάλογοι και οι αφηγήσεις είναι βαθιά φιλοσοφημένες διότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα λογοτεχνικό αριστούργημα. ΟΚ παιδιά, μην ξεχνάμε ότι η «φιλοσοφία» ήρθε μετά τα πάρτι, τα γαμίσια, τα ντραγκς και το αλκοόλ. Σε αντίθεση με τα περισσότερα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, οι αράδες του On the Road είναι γραμμένες από έναν νεαρό άνθρωπο μέσα από εμπειρίες και την τρελή αναζήτηση εμπειριών, δεν αίναι καλογραμμένα δημιουργήματα της φαντασίας. Είναι γραμμένο από έναν άνθρωπο που ακόμα τον ενδιέφεραν περισσότερο η ποιότητα της φούντας και το μέγεθος των βυζιών παρά η τέλεια και γεμάτη νόημα παράγραφος.
Έπειτα είναι αυτό το ηλίθιο κάστινγκ. Βλέπω τις φάτσες των πρωταγωνιστών και, όσο και να ζοριστώ, σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να πιστέψω ότι πρόκειται για τον Kerouac, τον Cassady και τη Marylou. Αυτά τα αμούστακα, μελαγχολικά αγοράκια και το κοριτσάκι που μυρίζουν ακόμα γάλα δεν είναι δυνατόν να σε πείσουν στο ρόλο των μπαρουτοκαπνισμένων εικοσάρηδων των fifties. Κοιτάζω φωτογραφίες του Kerouac και του Cassady εκείνης της εποχής και δεν μπορώ παρά να σκεφτώ ότι διάλεξαν τους συγκεκριμένους ηθοποιούς επειδή η ταινία απευθύνεται στο κοινό του Τwilight και σκέφτομαι ότι ανά πάσα στιγμή ο Sam Riley θα βγάλει κυνόδοντες, θα αρπάξει την Kristen Stewart και θα τη δαγκώσει και ύστερα θα πετάξουν μαζί μέσα στο δάσος απαγγέλοντας κάποιο ποίημα του Ginsberg. Ή ότι ο Garrett Hedlund θα πεταχτεί κάποια στιγμή απ’ το αμάξι-μαούνα και θ’αρχίσει να ψάχνει τον μπαμπά του στο Tron Legacy.
To κάστινγκ είναι μεγάλη υπόθεση. Ο Johnny Depp, για παράδειγμα, κατέστρεψε τις κινηματογραφικές μεταφορές δύο σπουδαίων βιβλίων του Hunter S. Thompson. Ρε Depp, αφού δεν έχεις ούτε τον σωματότυπο, ούτε τη φωνή, ούτε το ανάστημα του Thompson, άσε να τον παίξει κάποιος άλλος! Στο On the Road όλοι είναι όμορφοι και καθωσπρέπει, κανένας δεν είναι άσχημος, κανένας δεν ξεχωρίζει. Αυτή η ωραιοποίηση, η ρομαντικοποίηση της εποχής που εξελίσσεται η οδύσσεια των τριών νέων μού θυμίζει όλες εκείνες τις εξιδανικευμένες βιογραφίες που κυκλοφορούν σωρηδόν και κάνουν το παρελθόν να μοιάζει με παλιές καρτ ποστάλ που βρίσκεις στο μπαούλο της γιαγιάς. Ακόμα και η τζαζ στην ταινία είναι σαν να είναι βγαλμένη από διαφήμιση, ξεδοντιασμένη, πλαδαρή, σαν να γράφτηκε για να χαϊδέψει τα αυτιά των πελατών κάποιου mall.
Αυτή η εύπεπτη παρουσίαση ενός τόσο σημαντικού βιβλίου και μιας τόσο σημαντικής εποχής με κάνει να πιστεύω ότι είναι φτιαγμένη για να χωνευτεί από ένα κοινό που ανυπομονεί για τη συνέχεια του Τwilight και πιθανώς ανησυχεί για το αν θα καλοπαντρευτεί η Kristen Stewart. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, για ένα κοινό που μόλις ξεπέρασε τα παραπάνω και αρχίζει να «ψάχνεται».
Αυτό το βιβλίο με έκανε να αγαπήσω πολλά πράγματα: τα ταξίδια, την άσκοπη περιπλάνηση, τον απέραντο αμερικανικό δρόμο, την αίσθηση της ελευθερίας, τη θυμωμένη ποίηση των μπίτνικς, την τζαζ.
Είναι παράξενο το ότι από το 1957 που εκδόθηκε μέχρι σήμερα δε βρέθηκε κανένας παραγωγός να το μεταφέρει στον κινηματογράφο. Λέγεται ότι γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 o Kerouac έγραψε ένα γράμμα στον Marlon Brando και του πρότεινε να παίξει τον Dean Moriarty ενώ ο ίδιος θα έπαιζε το alter ego του, τον Sal Paradise. Ο Brando δεν απάντησε ποτέ. Αργότερα, ο Francis Ford Coppola το είχε επί 20 ολόκληρα χρόνια στα σκαριά αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Σήμερα, ακριβώς 60 χρόνια από την ολοκλήρωση του βιβλίου, το On the Road μεταφέρθηκε στο σινεμά και μου άφησε μια πολύ άσχημη γεύση. Μου αρέσει να βλέπω αγαπημένα μου βιβλία στο σινεμά: μέσα σε μιάμιση ώρα μού θυμίζουν την απόλαυση που είχα διαβάζοντάς τα. Όσο κακή και να είναι η ταινία. Πέρα από τα κλισέ του τύπου «το βιβλίο ήταν καλύτερο, μπλα μπλα, μπλα» ο σκηνοθέτης Walter Salles και ο σεναριογράφος Jose Rivera προσπάθησαν να κρατήσουν τους διαλόγους και την αφήγηση όσο πιο κοντά γινόταν στο αρχικό κείμενο. Ως εκεί, καλά.
Από ‘κει κι έπειτα το κινηματογραφικό χάος: τα τοπία και τα σετ είναι ειδυλλιακά μέχρι αηδίας. Η πανέμορφη φύση, τα ιδανικά στημένα πάρτι, τα στοχαστικά προφίλ, τα επιμελώς ατημέλητα ντυσίματα και φράντζες, τα τέλεια κορμιά, πολλές στιγμές σε κάνουν να πιστεύεις ότι βλέπεις μια δίωρη διαφήμιση του Gap ή του Calvin Klein. Έπειτα είναι αυτή η διαρκής ψυχαναγκαστική υπενθύμιση ότι όλοι οι διάλογοι και οι αφηγήσεις είναι βαθιά φιλοσοφημένες διότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα λογοτεχνικό αριστούργημα. ΟΚ παιδιά, μην ξεχνάμε ότι η «φιλοσοφία» ήρθε μετά τα πάρτι, τα γαμίσια, τα ντραγκς και το αλκοόλ. Σε αντίθεση με τα περισσότερα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, οι αράδες του On the Road είναι γραμμένες από έναν νεαρό άνθρωπο μέσα από εμπειρίες και την τρελή αναζήτηση εμπειριών, δεν αίναι καλογραμμένα δημιουργήματα της φαντασίας. Είναι γραμμένο από έναν άνθρωπο που ακόμα τον ενδιέφεραν περισσότερο η ποιότητα της φούντας και το μέγεθος των βυζιών παρά η τέλεια και γεμάτη νόημα παράγραφος.
Έπειτα είναι αυτό το ηλίθιο κάστινγκ. Βλέπω τις φάτσες των πρωταγωνιστών και, όσο και να ζοριστώ, σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να πιστέψω ότι πρόκειται για τον Kerouac, τον Cassady και τη Marylou. Αυτά τα αμούστακα, μελαγχολικά αγοράκια και το κοριτσάκι που μυρίζουν ακόμα γάλα δεν είναι δυνατόν να σε πείσουν στο ρόλο των μπαρουτοκαπνισμένων εικοσάρηδων των fifties. Κοιτάζω φωτογραφίες του Kerouac και του Cassady εκείνης της εποχής και δεν μπορώ παρά να σκεφτώ ότι διάλεξαν τους συγκεκριμένους ηθοποιούς επειδή η ταινία απευθύνεται στο κοινό του Τwilight και σκέφτομαι ότι ανά πάσα στιγμή ο Sam Riley θα βγάλει κυνόδοντες, θα αρπάξει την Kristen Stewart και θα τη δαγκώσει και ύστερα θα πετάξουν μαζί μέσα στο δάσος απαγγέλοντας κάποιο ποίημα του Ginsberg. Ή ότι ο Garrett Hedlund θα πεταχτεί κάποια στιγμή απ’ το αμάξι-μαούνα και θ’αρχίσει να ψάχνει τον μπαμπά του στο Tron Legacy. To κάστινγκ είναι μεγάλη υπόθεση. Ο Johnny Depp, για παράδειγμα, κατέστρεψε τις κινηματογραφικές μεταφορές δύο σπουδαίων βιβλίων του Hunter S. Thompson. Ρε Depp, αφού δεν έχεις ούτε τον σωματότυπο, ούτε τη φωνή, ούτε το ανάστημα του Thompson, άσε να τον παίξει κάποιος άλλος! Στο On the Road όλοι είναι όμορφοι και καθωσπρέπει, κανένας δεν είναι άσχημος, κανένας δεν ξεχωρίζει. Αυτή η ωραιοποίηση, η ρομαντικοποίηση της εποχής που εξελίσσεται η οδύσσεια των τριών νέων μού θυμίζει όλες εκείνες τις εξιδανικευμένες βιογραφίες που κυκλοφορούν σωρηδόν και κάνουν το παρελθόν να μοιάζει με παλιές καρτ ποστάλ που βρίσκεις στο μπαούλο της γιαγιάς. Ακόμα και η τζαζ στην ταινία είναι σαν να είναι βγαλμένη από διαφήμιση, ξεδοντιασμένη, πλαδαρή, σαν να γράφτηκε για να χαϊδέψει τα αυτιά των πελατών κάποιου mall.
Αυτή η εύπεπτη παρουσίαση ενός τόσο σημαντικού βιβλίου και μιας τόσο σημαντικής εποχής με κάνει να πιστεύω ότι είναι φτιαγμένη για να χωνευτεί από ένα κοινό που ανυπομονεί για τη συνέχεια του Τwilight και πιθανώς ανησυχεί για το αν θα καλοπαντρευτεί η Kristen Stewart. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, για ένα κοινό που μόλις ξεπέρασε τα παραπάνω και αρχίζει να «ψάχνεται».