Σε μια περίοδο κοινωνικοπολιτικών αναταραχών και μεγάλων αλλαγών, στις μέρες ετούτες που η χώρα διχάζεται και γκρεμίζεται και αναγεννιέται, η μουσικοθεατρική παράσταση “Avanti Dario” υπήρξε η ιδανικότερη λύτρωση. Μια όαση μέσα στο στο θολό τοπίο του μέλλοντος , μια ελπίδα μέσα στην καλλιεργούμενη απαισιοδοξία που μας πλήττει από παντού. Κι αυτό όχι μόνο γιατί ήταν μια άρτια και εξαιρετικά δουλεμένη παράσταση - από εκείνες που σε κάνουν να αισθάνεσαι τυχερός που βρίσκεσαι στο ζεστό κέντρο της Αθήνας εν μέσω καλοκαιριού- αλλά κυρίως επειδή ήταν αφιερωμένη σε μια πολύ σπουδαία θεατρική φυσιογνωμία, τον συγγραφέα Ντάριο Φο, ο οποίος φαντάζει ίσως πιο επίκαιρος από ποτέ!
Ο Ιταλός Ντάριο Φο θεωρείται, πέρα από θεατρικός συγγραφέας, ευθυμογράφος, ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης και συνθέτης, ένας μεγάλος παραμυθάς που κουβαλά την παράδοση των λαϊκών αφηγητών της πατρίδας του. Η ύψιστη αξία του, όμως, έγκειται και σε ένα άλλο χαρακτηριστικό του που είναι διάχυτο στα έργα του: την εναντίωση στην εξουσία και την ταγή υπέρ του λαού. Ο λόγος του οξύς και γεμάτος σάτιρα απογυμνώνει τα σύμβολα της εξουσίας και εξυψώνει την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Κάπως έτσι μπορεί να συνδεθεί άμεσα και καίρια με τη δική μας πραγματικότητα, κάτι που ο Σταμάτης Κραουνάκης και η Λίνα Νικολακοπούλου είχαν, προφανώς και δικαίως, στο μυαλό τους όταν ξεκίνησαν την έρευνα και τη δημιουργία της παράστασης.
Δυο φιγούρες σχεδόν καρικατούρες και δυο ρωμαϊκά γλυπτά σήμαναν την έναρξη με μία μοναδικά αστεία σκηνή. Κι έπειτα ένας μεγάλος θίασος αποτελούμενος από εκλεκτούς ηθοποιούς άρχισε να ξεδιπλώνεται σιγά σιγά μπροστά μας και να μας μεταφέρει κάθε τόσο λίγη από τη μαγεία του Φο. Ανάμεσα σε φώτα χρωματιστά και σε κοστούμια εντυπωσιακά, σε κινήσεις ζωηρές και σε φωνές εκφραστικές, οι ιστορίες πήραν σάρκα και οστά. Σε μια παράσταση που ήταν χωρισμένη σε αποσπάσματα από διάφορα έργα του Φο, σαν μια σειρά από αυτοτελείς-μα συνάμα άρρηκτα συνδεδεμένες- ιστορίες οι οποίες διαδέχονταν με σπιρτάδα και ρυθμό η μια την άλλη.
Η αλεπαλληλία των θεατρικών κειμένων ήταν διανθισμένη με πολλή, πολλή μουσική! Συγκεκριμένα με 14 τραγούδια ιταλικής καταγωγής τα οποία η Λίνα Νικολακοπούλου μετέφερε στα ελληνικά λέξη προς λέξη. Μερικά από αυτά είναι του Φο και άλλα προέρχονται από τη λαϊκή παράδοση, τα οποία ο ίδιος είχε συγκεντρώσει για τις παραστάσεις του. Τι κι αν τα κομμάτια αυτά είναι ιταλική προέλευσης και απευθύνονταν όταν γράφτηκαν στα ιταλικά τεκταινόμενα; Η ταύτισή τους με τη δική μας πραγματικότητα υπήρξε εύστοχη, εναρμονισμένη και απολύτως συνυφασμένη. Οι στίχοι τους καυστικοί και με περίσσιο χιούμορ σχολιάζουν απ’ τη μία τα κακώς κείμενα και εκφράζουν απ’ την άλλη τον κόπο των απλών ανθρώπων. Τα τραγούδια συνοδεύτηκαν από ζωντανή ορχήστρα που βρισκόταν στο κάτω μέρος της σκηνής.
Οι ηθοποιοί με ένα στόμα-μια φωνή τραγουδούσαν και έδιναν την αίσθηση άλλοτε ενός Χορού αρχαίου ελληνικού δράματος κι άλλοτε ενός μιούζικαλ, γεφυρώνοντας όχι μόνο την Ιταλία με την Ελλάδα, ούτε απλώς το παρελθόν με το παρόν, αλλά και όλα σχεδόν τα θεατρικά είδη μεταξύ τους: από τον Αριστοφάνη ,στην κομέντια ντε λάρτε, μέχρι το σύγχρονο θέατρο. Οι χαρακτήρες ξεπηδούσαν μέσα από τα κείμενα και ζωντάνευαν, χαρίζοντάς μας πολλές στιγμές γέλιου - άλλωστε όπως ακούστηκε και στην παράσταση: «Έχει ο λαός το γέλιο που σκοτώνει». Οι ήρωες από τα έργα «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού», «Μάνα Φρικιό», «Η Χάρος και ο τρελός», «Mistero Buffo» έγιναν ένα μέσα στο μουσικοθεατρικό συνονθύλευμα.
Μαζί με τον εκλεκτό θίασο που αποτελείτο από μεγάλους ηθοποιούς και με την εξαιρετική ομάδα μουσικού θεάτρου Σπείρα Σπείρα, απολαύσαμε και τον ευφυέστατο Σταμάτη Κραουνάκη που μιλώντας σε α’ πρόσωπο μετέφερε κοντά μας τον ίδιο τον Ντάριο Φο, ενώ σε κάποιες στιγμές αναλάμβανε το ρόλο του αφηγητή, με συνεχή παρουσία. Ο Δάνης Κατρανίδης υπήρξε πολύ καλός στο ρόλο του (ίσως να μην τον έχουμε συνηθίσει κάπως έτσι), η Φωτεινή Μπαξεβάνη εξαιρετική ως κωμικά μοιραία Χάρος, ο Άγγελος Παπαδημητρίου αρκετά καλός αλλά με ένα στυλ απ' το οποίο δύσκολα ξεφεύγει, ενώ αυτός που τράβηξε όλα τα βλέμματα και σκόρπισε το γέλιο ήταν ο Χάρης Φλέουρας στο ρόλο του μεθυσμένου! Πολύ καλοί ήταν και οι: Ελένη Ουζουνίδου, Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Δημήτρης Μάριζας.
Το κομμάτι που ξεχώρισα από όλη την παράσταση ήταν το απόσπασμα από την ομιλία του Ντάριο Φο στην τελετή απονομής του Νομπέλ Λογοτεχνίας (1997) δια στόματος Μάγιας Λυμπεροπούλου και σε μορφή αφήγησης από έναν παραμυθά. Μια συγκινητική σκηνή που η σκηνοθεσία της έμοιαζε με μια γνώριμη εικόνα, αυτή της γιαγιάς που λέει παραμύθια στα παιδιά που διψασμένα και συγκεντρωμένα κάθονται γύρω της. Από το μέρος αυτό κρατάω δύο φράσεις που μου εντυπώθηκαν στο μυαλό: «Έχουνε πιάσει πάτο κι ακόμα κάνουνε πως δεν συμβαίνει τίποτα» και «Άνθρωποι όλων των χωρών αφηγηθείτε την ιστορία σας». Το τέλος ήταν εξίσου εντυπωσιακό, με το τραγούδι «Πρωτοσέλιδο» των Κραουνάκη-Νικολακοπούλου να ερμηνεύεται από όλους τους συντελεστές και το ρεφραίν γραμμένο σε ένα μεγάλο πανό. Κάπου εκεί εμφανίστηκε και η Λίνα για την υπόκλιση κρατώντας στα χέρια μια μικρή ελληνική σημαία.
Η παράσταση ήταν ένα πάρα πολύ καλό και αξιοπρεπέστατο εγχείρημα των συντελεστών της. Έμειναν πιστοί , όσο ήταν δυνατό, στο ύφος του Ντάριο Φο και περιορίστηκαν σε πολύ λίγες παρεμβάσεις, οι οποίες δεν εξομοίωναν επιτηδευμένα την τότε με την τώρα πραγματικότητα. Η όλη σύνδεση και ταύτιση ήρθε αναπόφευκτα και από μόνη της. Το «Avanti Dario» αποτέλεσε ένα περίτεχνο παζλ που αφενός συναρμολογούσε το προφίλ του Φο με όλες τις διαστάσεις του, δηλαδή ως καλλιτέχνη και ως προσωπικότητα με έμφαση στη συνολική δράση του γενικότερα που αναδύεται μέσα από την οξυδερκή πένα του και αφετέρου μετέτρεπε σε θέαμα τη σπουδαία ρήση του ίδιου : «Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, μιμείται τον εαυτό της άλλοτε σαν τραγωδία και άλλοτε σαν φάρσα» !
Την Πέμπτη που μας πέρασε το Ηρώδειο ήταν , όχι ασφυκτικά αλλά αρκετά, γεμάτο με ένα κοινό που περίμενε ίσως να βρει κάτι από τον εαυτό του, τη φαινομενικά χαμένη ελπίδα, την απάντηση, την κατανόηση ή και το κουράγιο που χρειάζεται για να συνεχίσει να αγωνίζεται. Και πιστεύω ότι στο τέλος της βραδιάς βρήκε, αν όχι όλα τα παραπάνω, έστω ένα κομμάτι από αυτά!
Δεν πεθαίνει του κόσμου η ελπίδα / δεν χρεώνει το φως το πρωί
πρωτοσέλιδο σε εφημερίδα / δεν θα πάει η Ελλάδα κλαφτή...
Παίρνουν μέρος
Μάγια Λυμπεροπούλου
Δάνης Κατρανίδης
Αγγελος Παπαδημητρίου
Ελένη Ουζουνίδου
Φωτεινή Μπαξεβάνη
Αλεξάνδρα Καρακατσάνη
Χάρης Φλέουρας
Παναγιώτης Παναγόπουλος
Δημήτρης Μάριζας
Συμμετέχει η ομάδα μουσικού θεάτρου Σπείρα-Σπείρα
Αθηνά Αφαλίδου
Αναστασία Εδεν
Γεράσιμος Καλούτα
Σάκης Καραθανάσης
Μαρία Κοσκινά
Κώστας Μπουγιώτης
Γιώργος Στιβανάκης
Συντελεστές
Διδασκαλία - Σταμάτης Κραουνάκης
Επιλογή έργων - μουσικό σενάριο - Λίνα Νικολακοπούλου , Σταμάτης Κραουνάκης
Στίχοι - Λίνα Νικολακοπούλου
Σύμβουλος δραματουργίας - Ευανθία Στιβανάκη
Ειδικός σύμβουλος - Θοδωρής Αγγελόπουλος
Χορογραφίες - Ισίδωρος Σιδέρης
Σκηνικό - Γιάννης Μουρίκης
Κοστούμια - Μαρία Καραπούλιου
Ειδικές κατασκευές - Αλέξανδρος Λόγγος
Φωτισμοί - Κώστας Μπλουγουράς
Ενορχηστρώσεις - διεύθυνση Ορχήστρας - μουσική προετοιμασία - Άρης Βλάχος
Οργάνωση παραγωγής - Ελένη Συροπούλου
Προβολή + επικοινωνία - Δέσποινα Κραουνάκη
Συνοδεύουν οι μουσικοί
Αρης Βλάχος - πιάνο, πλήκτρα
Παντελής Ντζιάλας - κιθάρες
Πέτρος Σταμέλλος - ηλεκτρικό μπάσσο
Γρηγόρης Φλεμετάκης - τύμπανα
Βαγγέλης Βλάχος - τρομπέτα
Ο Ιταλός Ντάριο Φο θεωρείται, πέρα από θεατρικός συγγραφέας, ευθυμογράφος, ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης και συνθέτης, ένας μεγάλος παραμυθάς που κουβαλά την παράδοση των λαϊκών αφηγητών της πατρίδας του. Η ύψιστη αξία του, όμως, έγκειται και σε ένα άλλο χαρακτηριστικό του που είναι διάχυτο στα έργα του: την εναντίωση στην εξουσία και την ταγή υπέρ του λαού. Ο λόγος του οξύς και γεμάτος σάτιρα απογυμνώνει τα σύμβολα της εξουσίας και εξυψώνει την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Κάπως έτσι μπορεί να συνδεθεί άμεσα και καίρια με τη δική μας πραγματικότητα, κάτι που ο Σταμάτης Κραουνάκης και η Λίνα Νικολακοπούλου είχαν, προφανώς και δικαίως, στο μυαλό τους όταν ξεκίνησαν την έρευνα και τη δημιουργία της παράστασης.
Δυο φιγούρες σχεδόν καρικατούρες και δυο ρωμαϊκά γλυπτά σήμαναν την έναρξη με μία μοναδικά αστεία σκηνή. Κι έπειτα ένας μεγάλος θίασος αποτελούμενος από εκλεκτούς ηθοποιούς άρχισε να ξεδιπλώνεται σιγά σιγά μπροστά μας και να μας μεταφέρει κάθε τόσο λίγη από τη μαγεία του Φο. Ανάμεσα σε φώτα χρωματιστά και σε κοστούμια εντυπωσιακά, σε κινήσεις ζωηρές και σε φωνές εκφραστικές, οι ιστορίες πήραν σάρκα και οστά. Σε μια παράσταση που ήταν χωρισμένη σε αποσπάσματα από διάφορα έργα του Φο, σαν μια σειρά από αυτοτελείς-μα συνάμα άρρηκτα συνδεδεμένες- ιστορίες οι οποίες διαδέχονταν με σπιρτάδα και ρυθμό η μια την άλλη.
Η αλεπαλληλία των θεατρικών κειμένων ήταν διανθισμένη με πολλή, πολλή μουσική! Συγκεκριμένα με 14 τραγούδια ιταλικής καταγωγής τα οποία η Λίνα Νικολακοπούλου μετέφερε στα ελληνικά λέξη προς λέξη. Μερικά από αυτά είναι του Φο και άλλα προέρχονται από τη λαϊκή παράδοση, τα οποία ο ίδιος είχε συγκεντρώσει για τις παραστάσεις του. Τι κι αν τα κομμάτια αυτά είναι ιταλική προέλευσης και απευθύνονταν όταν γράφτηκαν στα ιταλικά τεκταινόμενα; Η ταύτισή τους με τη δική μας πραγματικότητα υπήρξε εύστοχη, εναρμονισμένη και απολύτως συνυφασμένη. Οι στίχοι τους καυστικοί και με περίσσιο χιούμορ σχολιάζουν απ’ τη μία τα κακώς κείμενα και εκφράζουν απ’ την άλλη τον κόπο των απλών ανθρώπων. Τα τραγούδια συνοδεύτηκαν από ζωντανή ορχήστρα που βρισκόταν στο κάτω μέρος της σκηνής.
Οι ηθοποιοί με ένα στόμα-μια φωνή τραγουδούσαν και έδιναν την αίσθηση άλλοτε ενός Χορού αρχαίου ελληνικού δράματος κι άλλοτε ενός μιούζικαλ, γεφυρώνοντας όχι μόνο την Ιταλία με την Ελλάδα, ούτε απλώς το παρελθόν με το παρόν, αλλά και όλα σχεδόν τα θεατρικά είδη μεταξύ τους: από τον Αριστοφάνη ,στην κομέντια ντε λάρτε, μέχρι το σύγχρονο θέατρο. Οι χαρακτήρες ξεπηδούσαν μέσα από τα κείμενα και ζωντάνευαν, χαρίζοντάς μας πολλές στιγμές γέλιου - άλλωστε όπως ακούστηκε και στην παράσταση: «Έχει ο λαός το γέλιο που σκοτώνει». Οι ήρωες από τα έργα «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού», «Μάνα Φρικιό», «Η Χάρος και ο τρελός», «Mistero Buffo» έγιναν ένα μέσα στο μουσικοθεατρικό συνονθύλευμα.
Μαζί με τον εκλεκτό θίασο που αποτελείτο από μεγάλους ηθοποιούς και με την εξαιρετική ομάδα μουσικού θεάτρου Σπείρα Σπείρα, απολαύσαμε και τον ευφυέστατο Σταμάτη Κραουνάκη που μιλώντας σε α’ πρόσωπο μετέφερε κοντά μας τον ίδιο τον Ντάριο Φο, ενώ σε κάποιες στιγμές αναλάμβανε το ρόλο του αφηγητή, με συνεχή παρουσία. Ο Δάνης Κατρανίδης υπήρξε πολύ καλός στο ρόλο του (ίσως να μην τον έχουμε συνηθίσει κάπως έτσι), η Φωτεινή Μπαξεβάνη εξαιρετική ως κωμικά μοιραία Χάρος, ο Άγγελος Παπαδημητρίου αρκετά καλός αλλά με ένα στυλ απ' το οποίο δύσκολα ξεφεύγει, ενώ αυτός που τράβηξε όλα τα βλέμματα και σκόρπισε το γέλιο ήταν ο Χάρης Φλέουρας στο ρόλο του μεθυσμένου! Πολύ καλοί ήταν και οι: Ελένη Ουζουνίδου, Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Δημήτρης Μάριζας.
Το κομμάτι που ξεχώρισα από όλη την παράσταση ήταν το απόσπασμα από την ομιλία του Ντάριο Φο στην τελετή απονομής του Νομπέλ Λογοτεχνίας (1997) δια στόματος Μάγιας Λυμπεροπούλου και σε μορφή αφήγησης από έναν παραμυθά. Μια συγκινητική σκηνή που η σκηνοθεσία της έμοιαζε με μια γνώριμη εικόνα, αυτή της γιαγιάς που λέει παραμύθια στα παιδιά που διψασμένα και συγκεντρωμένα κάθονται γύρω της. Από το μέρος αυτό κρατάω δύο φράσεις που μου εντυπώθηκαν στο μυαλό: «Έχουνε πιάσει πάτο κι ακόμα κάνουνε πως δεν συμβαίνει τίποτα» και «Άνθρωποι όλων των χωρών αφηγηθείτε την ιστορία σας». Το τέλος ήταν εξίσου εντυπωσιακό, με το τραγούδι «Πρωτοσέλιδο» των Κραουνάκη-Νικολακοπούλου να ερμηνεύεται από όλους τους συντελεστές και το ρεφραίν γραμμένο σε ένα μεγάλο πανό. Κάπου εκεί εμφανίστηκε και η Λίνα για την υπόκλιση κρατώντας στα χέρια μια μικρή ελληνική σημαία.
Η παράσταση ήταν ένα πάρα πολύ καλό και αξιοπρεπέστατο εγχείρημα των συντελεστών της. Έμειναν πιστοί , όσο ήταν δυνατό, στο ύφος του Ντάριο Φο και περιορίστηκαν σε πολύ λίγες παρεμβάσεις, οι οποίες δεν εξομοίωναν επιτηδευμένα την τότε με την τώρα πραγματικότητα. Η όλη σύνδεση και ταύτιση ήρθε αναπόφευκτα και από μόνη της. Το «Avanti Dario» αποτέλεσε ένα περίτεχνο παζλ που αφενός συναρμολογούσε το προφίλ του Φο με όλες τις διαστάσεις του, δηλαδή ως καλλιτέχνη και ως προσωπικότητα με έμφαση στη συνολική δράση του γενικότερα που αναδύεται μέσα από την οξυδερκή πένα του και αφετέρου μετέτρεπε σε θέαμα τη σπουδαία ρήση του ίδιου : «Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, μιμείται τον εαυτό της άλλοτε σαν τραγωδία και άλλοτε σαν φάρσα» !
Την Πέμπτη που μας πέρασε το Ηρώδειο ήταν , όχι ασφυκτικά αλλά αρκετά, γεμάτο με ένα κοινό που περίμενε ίσως να βρει κάτι από τον εαυτό του, τη φαινομενικά χαμένη ελπίδα, την απάντηση, την κατανόηση ή και το κουράγιο που χρειάζεται για να συνεχίσει να αγωνίζεται. Και πιστεύω ότι στο τέλος της βραδιάς βρήκε, αν όχι όλα τα παραπάνω, έστω ένα κομμάτι από αυτά!
Δεν πεθαίνει του κόσμου η ελπίδα / δεν χρεώνει το φως το πρωί
πρωτοσέλιδο σε εφημερίδα / δεν θα πάει η Ελλάδα κλαφτή...
Παίρνουν μέρος
Μάγια Λυμπεροπούλου
Δάνης Κατρανίδης
Αγγελος Παπαδημητρίου
Ελένη Ουζουνίδου
Φωτεινή Μπαξεβάνη
Αλεξάνδρα Καρακατσάνη
Χάρης Φλέουρας
Παναγιώτης Παναγόπουλος
Δημήτρης Μάριζας
Συμμετέχει η ομάδα μουσικού θεάτρου Σπείρα-Σπείρα
Αθηνά Αφαλίδου
Αναστασία Εδεν
Γεράσιμος Καλούτα
Σάκης Καραθανάσης
Μαρία Κοσκινά
Κώστας Μπουγιώτης
Γιώργος Στιβανάκης
Συντελεστές
Διδασκαλία - Σταμάτης Κραουνάκης
Επιλογή έργων - μουσικό σενάριο - Λίνα Νικολακοπούλου , Σταμάτης Κραουνάκης
Στίχοι - Λίνα Νικολακοπούλου
Σύμβουλος δραματουργίας - Ευανθία Στιβανάκη
Ειδικός σύμβουλος - Θοδωρής Αγγελόπουλος
Χορογραφίες - Ισίδωρος Σιδέρης
Σκηνικό - Γιάννης Μουρίκης
Κοστούμια - Μαρία Καραπούλιου
Ειδικές κατασκευές - Αλέξανδρος Λόγγος
Φωτισμοί - Κώστας Μπλουγουράς
Ενορχηστρώσεις - διεύθυνση Ορχήστρας - μουσική προετοιμασία - Άρης Βλάχος
Οργάνωση παραγωγής - Ελένη Συροπούλου
Προβολή + επικοινωνία - Δέσποινα Κραουνάκη
Συνοδεύουν οι μουσικοί
Αρης Βλάχος - πιάνο, πλήκτρα
Παντελής Ντζιάλας - κιθάρες
Πέτρος Σταμέλλος - ηλεκτρικό μπάσσο
Γρηγόρης Φλεμετάκης - τύμπανα
Βαγγέλης Βλάχος - τρομπέτα