Στο ακόμη νέο και ιδιαίτερα ζεστό με ευγενικούς ανθρώπους θέατρο Olvio του Κεραμεικού ξεκίνησε μέσα στον Μάρτιο τις παραστάσεις της η "Ολεάννα", σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη, θεατρικό έργο του βραβευμένου με Πούλιτζερ David Mamet που πρωτοπαίχτηκε στο σανίδι το 1992, ενώ έχει ξανανέβει και στη χώρα μας. Ο ίδιος μάλιστα μετέφερε το έργο του και στον κινηματογράφο το '94 κρατώντας και ρόλο σκηνοθέτη. Για την ιστορία, το όνομα του έργου δεν σχετίζεται με τα ονόματα των πρωταγωνιστών αλλά είναι δανεισμένο από ένα folk νορβηγικό τραγούδι που παρουσιάζει το όραμα του δημιουργού του για μια ουτοπική αμερικανική κοινωνία.
Στην "Ολεάννα" πρωταγωνιστούν δύο χαρακτήρες, ένας άνδρας και μία γυναίκα και ό,τι θα δούμε και θα ακούσουμε από εκείνους, μπορεί να μεταφράζεται με δύο διαφορετικούς τρόπους. Η Carol (Κατερίνα Παπουτσάκη), μια αδύναμη φοιτήτρια με χαμηλή αυτοεκτίμηση αλλά θέληση για μάθηση και "καμουφλαρισμένες" δυνατότητες επισκέπτεται έναν από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου (Δημήτρη Πετρόπουλο) στο γραφείο του για να συζητήσουν για τον χαμηλό βαθμό στο γραπτό του μαθήματός του. Εκείνος, αν και θα προσπαθήσει να την αποφύγει, βλέποντας την επιμονή της νεαρής, λάτρης -όπως φαίνεται- του παιδαγωγικού του ρόλου και της θέσης του σε ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα, αλλά και δείχνοντας να έχει συνείδηση της υποχρέωσής του να εμφυσήσει ουσιαστικές γνώσεις στους φοιτητές του, θα της προτείνει κατ' εξαίρεση να της προσφέρει ιδιαίτερα μαθήματα για να τη βοηθήσει. Αυτή η πατρικής φιγούρας πράξη δείχνει να ξαφνιάζει, ωστόσο να χαροποιεί την Carol. Αυτή όμως είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Και το "παιχνίδι" τώρα αρχίζει...
Ο Mamet έγραψε ένα έργο με κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις, άρρηκτα συνδεδεμένο με το ξέσπασμα των γυναικών που σημειώθηκε το '90 στις ΗΠΑ και την παρακίνησή τους να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους με πληθώρα καταγγελιών για σεξουαλικές παρενοχλήσεις σε βάρος τους στον εργασιακό -κυρίως- χώρο. Εικοσι πέντε χρόνια μετά, το έργο δεν είναι επίκαιρο με την τεχνική έννοια του όρου αλλά σίγουρα αναφέρεται σε μια πραγματικότητα που δεν έχει δραστικά αλλάξει, το ίδιο και όσον αφορά τον ρόλο των πανεπιστημιακών και τη σαθρότητα του συστήματος της εκπαίδευσης γενικότερα, για το οποίο ο Mamet κρατά στάση δηκτική. Στα τρία μέρη στα οποία διαιρείται το έργο, ο ρόλος θύτης και θύματος εναλλάσσεται με τον θεατή να μπερδεύεται συνεχώς. Παρενοχλεί σεξουαλικά ο καθηγητής τη φοιτήτρια; Ποιους λόγους έχει εκείνη για να θέλει να τον καταστρέψει; Ποιος είναι ειλικρινής και ποιος ψεύδεται; Ποιος προκαλεί και ποιος υποκύπτει; Ποιος ασκεί ψυχολογική βία σε ποιον; Ομολογουμένως αυτή η δυσκολία που έχει ο θεατής να κατευθυνθεί σωστά, είναι μία από τις επιτυχίες της παράστασης. Το πιο εντυπωσιακό της κομμάτι κατ'αρχήν του κειμένου και κατ' επέκταση της παράστασης είναι το γεγονός ότι ο συγγραφέας καταδεικνύει έξυπνα τη δυσκολία στην επικοινωνία των ανθρώπων, που αν και νομίζουμε πως χρησιμοποιούμε έναν κοινό λεκτικό κώδικα, στην πραγματικότητα μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιούμε τις ίδιες λέξεις με εντελώς διαφορετική σημασία και με διάφορο κίνητρο με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην συντελείται ουσιαστική επικοινωνία, αλλά και μια μεγάλη παρεξήγηση, -εάν εν προκειμένω υπάρχει τέτοια.
Η Κατερίνα Παπουτσάκη βρίσκεται σε μία πολύ ώριμη στιγμή υποκριτικά. Χαρίζει μία μεστή ερμηνεία με ένταση και προσήλωση, βγάζει την προσωπικότητά της και θυμίζει αρκετά τα πρώτα της βήματα σε δραματικά έργα. Κατά τη γνώμη μου, είναι με διαφορά καλύτερη στην δεύτερη και τρίτη πράξη του έργου, μια και στην πρώτη ο δισταγμός, η αμηχανία, το κόμπιασμα, ο φόβος και όλο το συναίσθημα που διακατέχει τη φοιτήτρια όταν επισκέπτεται τον καθηγητή, -πιστό στο κείμενο του έργου βέβαια που θέλει να δείξει τη μεταστροφή της στη συνέχεια- φτάνει ίσως στην υπερβολή. Ο Δημήτρης Πετρόπουλος, από την άλλη, παίζει με μία φυσικότητα ζηλευτή και πιστεύω πως ο ρόλος του ταιριάζει πολύ. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ο καταξιωμένος καθηγητής τον οποίο υποδύεται. Σε κάποιες στιγμές μόνο μας έλειψε λίγη ένταση παραπάνω.
Υπάρχει χημεία μεταξύ των πρωταγωνιστών, πράγμα στο οποίο βοηθά και η κινησιολογία στον τρόπο με τον οποίο έρχονται σε επαφή. Πολύ καλό το έργο και του Νικορέστη Χανιωτάκη στη σκηνοθεσία που φτιάχνει μία παράσταση αρκετά σκοτεινή, γρήγορη και με ανατροπές, ενώ σε κάθε πράξη εστιάζει σε μία διαφορετική πτυχή των πρωταγωνιστών. Απόλυτα εναρμονισμένη με την παράσταση η μουσική και οι φωτισμοί που μας άρεσαν πολύ, ενώ λειτουργικό είναι και το λιτό αλλά ταιριαστό σκηνικό. Να σημειωθεί ότι οι θεατές κατά τη διάρκεια της παράστασης πρέπει να κάνουν απόλυτη ησυχία και για έναν παραπάνω λόγο, μια και κάθε θόρυβος, ακόμη και το κούνημα της καρέκλας, ακούγεται και μπορεί να ενοχλήσει.
Εν κατακλείδι, η "Ολεάννα" είναι μία νέα θεατρική, δουλεμένη πρόταση, ένα ψυχολογικό θρίλερ που περιλαμβάνει τα κατ'εξοχήν στοιχεία του είδους, όπως ανατροπές, ένταση, αγωνία, σταδιακό ξεδίπλωμα του πραγματικού εαυτού των χαρακτήρων και δυσκολία αναγνώρισης του πραγματικού "ενόχου" από τον θεατή. Πολύ γόνιμη είναι και η συζήτηση αλλά και οι διαφωνίες που προκύπτουν μετά το πέρας της. Τελικά, ποιον πιστέψατε;
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Σκηνικά- Κοστούμια: Έλλη Λιδωρικιώτη
Επιμέλεια Κίνησης: Νατάσα Παπαμιχαήλ
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα.
Βοηθός σκηνοθέτη: Έμμα Μαυρέλη
Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Περιστέρης
Βοηθός σκηνογράφου: Θεοδώρα Βεστάρχη
ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ
Δημήτρης Πετρόπουλος
Κατερίνα Παπουτσάκη
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Σάββατο στις 21:00
Κυριακή στις 19:30
Διάρκεια: 85 λεπτά
Εισιτήρια:
Γενική είσοδος στο ταμείο: 12€
Προπώληση: 10€
ΠΡΟΣΦΟΡΑ
Ομαδικό εισιτήριο 9€! (άνω των τεσσάρων ατόμων)