Στο studio Μαυρομιχάλη ανέβηκε μια παράσταση βραζιλιάνικης καταγωγής, σκηνοθετημένη από τον ελληνοβραζιλιάνο Φίλιππο Μέντες Λάζαρη. «Οι Επιβάτες», το έργο του Flavio Goldman διαθέτει αρκετά διαπιστευτήρια για το επίπεδό του όπως βραβεία και παρουσιάσεις σε σημαντικούς καλλιτεχνικούς χώρους της νότιας Αμερικής. Επιπλέον, ο σκηνοθέτης, κάτοικος και υπήκοος της Ελλάδας εδώ και είκοσι χρόνια, επιχειρεί με ποικίλους τρόπους να δημιουργήσει μια πολιτισμική γέφυρα μεταξύ των δύο αυτών χωρών, παρουσιάζοντας το τρίτο κατά σειρά βραζιλιάνικο θεατρικό έργο στο ελληνικό κοινό. Πρωταγωνιστές της, θεωρητικά, πολλά υποσχόμενης παράστασης είναι οι Αλέξανδρος Σωτηρίου και Στέλιος Ξανθουδάκης.
Λόγω τεχνικού προβλήματος, ένας ψυχαναλυτής (Αλέξανδρος Σωτηρίου) και ένας εκ των ασθενών του (Στέλιος Ξανθουδάκης) εγκλωβίζονται στο στενό και ψυχρό θάλαμο ενός ανελκυστήρα. Τότε, ξεκινάει ένα ξέφρενο παιχνίδι λεκτικής καταδίωξης και φραστικών πιέσεων του ασθενή προς το θεραπευτή του, καθώς εκείνος αισθάνεται για πρώτη φορά πως μπορεί να διατηρήσει τον έλεγχο της συζήτησής τους, αντιστρέφοντας τους ρόλους της συνεδρίας. Αναπάντητα ερωτήματα, προσβολές και αποκαλύψεις γεμίζουν το χρόνο αναμονής των δύο αντρών μέχρις ότου λυθεί το τεχνικό πρόβλημα. Τελικά ο θάλαμος ξεμπλοκάρει, όχι επειδή κάποιο μηχάνημά επιδιορθώθηκε, αλλά διότι ο ασθενής έριξε τις άμυνες που τόσο καιρό διατηρούσε, ερχόμενος έτσι πιο κοντά στη θεραπεία του.
Ομολογουμένως, οι προσδοκίες μου ήταν υψηλές έχοντας διαβάσει και το ιστορικό διακρίσεων που διαθέτουν «Οι Επιβάτες», αλλά και την πλοκή του έργου. Μπαίνοντας στην αίθουσα, αντικρίζει κανείς ένα σιδερένιο κουτί με διχτυωτή, μεταλλική επένδυση περιμετρικά, σαν θάλαμος ανελκυστήρα παλιάς κατασκευής. Το εύρημα αυτό επέτρεπε στους ηθοποιούς να βρίσκονται και να παίζουν εντός του θαλάμου με τους θεατές παραταγμένους αριστερά και δεξιά απ’ το σκηνικό. Επίσης, καπνός και αυξανόμενης έντασης μουσική συνέθεταν την εναρκτήρια ατμόσφαιρα. Όλα φάνταζαν να πηγαίνουν εξαιρετικά. Μέχρι που το έργο ξεκίνησε και οι χαρακτήρες άρχισαν να μιλούν.
Ένα βασικό στοιχείο που μου έκανε αρνητική εντύπωση απέρρεε απ’ τη διάρκεια της παράστασης. Ήταν εντυπωσιακό να διαβάζεις στη σελίδα του θεάτρου πως «Οι Επιβάτες» έχουν συνολική διάρκεια 80 λεπτά και τελικά, στη ζωντανή του μορφή, το θεατρικό να διαρκεί μόλις 60 λεπτά. Μπορεί, λοιπόν, κανείς να φανταστεί πως, με εφαλτήριο την κατά 1/4 μειωμένη διάρκεια του έργου, οι δύο ηθοποιοί παρουσιάστηκαν βιαστικοί, συναισθηματικά μονοδιάστατοι και ίσως λίγο υπερβολικοί στο παίξιμό τους. Συνεπώς, η αγωνία και ο εγκλεισμός στον ανελκυστήρα δεν μεταδόθηκαν στους θεατές, υποβαθμίζοντας έτσι και το γενικότερο έργο.
Ο Αλέξανδρος Σωτηρίου απεικονίστηκε ως ένας ψυχαναλυτής στα όρια της παράνοιας, που πιθανώς να χρειαζόταν κι ο ίδιος ψυχοθεραπεία, χάνοντας με αυτό τον τρόπο την ισορροπία που χρειαζόταν ο συγκεκριμένος ρόλος ώστε το φινάλε της παράστασης να καταπλήξει. Ο Στέλιος Ξανθουδάκης, απ’ την άλλη, εμφανίσθηκε ως ο τρελός ασθενής, κλειστός και μυστικοπαθής, ψεύτης και ωμά χυδαίος, που εναγωνίως προσπαθούσε να σπάσει το ψυχρό προσωπείο του γιατρού του. Υπήρχαν στιγμές που οι δυο ηθοποιοί δεν επικοινωνούσαν, αλλά απλώς έλεγαν τα λόγια τους, με τον ένα να μιλάει πάνω στον άλλο και το γενικότερο συγχρονισμό τους να χαρακτηρίζεται ανεπαρκής.
Βγαίνοντας απ’ την αίθουσα, λοιπόν, κανείς απορεί αν τελικά το βραβευμένο, στη Βραζιλία, κείμενο του Flavio Goldman φαντάζει υπερεκτιμημένο ή η απόδοσή του στην ελληνική θεατρική σκηνή δεν στάθηκε αρκετή για να παρουσιασθεί το επίπεδό του. Αξιοσέβαστη η προσπάθεια του σκηνοθέτη και των ηθοποιών του. Πάντως, η παρουσίαση θεατρικών έργων από κάθε ήπειρο και κάθε χώρα του πλανήτη, δημιουργεί έναν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό πλουραλισμό. Επομένως, σίγουρα προσπάθειες, ιδέες και κείμενα όπως αυτά που μέχρι στιγμής έχει παρουσιάσει ο Φίλιππος Μέντες Λάζαρης πρέπει να επικροτούνται και να ενισχύονται. Όμως, ο σεβασμός και η πιστότητα στο κείμενο δεν πρέπει να αφήνονται στην άκρη, ειδάλλως επέρχεται ο υποβιβασμός.
Συντελεστές Παράστασης
Σκηνοθεσία: Φίλιππος Μέντες Λάζαρης
Μετάφραση: Χριστόδουλος Κακούρης
Επιμέλεια μετάφρασης: Κατερίνα Κοκκινίδου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Άρτεμις Δούρου
Σκηνογραφία: Μανώλης Ηλιάκης
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός Φωτιστή: Δήμητρα Δανδόλου
Ηχητική επιμέλεια: Χρήστος Δαμουλάκης
Ενδυματολογική επιμέλεια: Εm Κei
Σκίτσο αφίσας: Μιχάλης Μανουσάκης
Σχεδιασμός Αφίσας: Μανώλης Ηλιακής
Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
Φωτογραφίες: Μαρίλια Φωτόπουλου
Παίζουν: Αλέξανδρος Σωτηρίου , Στέλιος Ξανθουδάκης, Φίλιππος Μέντες Λάζαρης/Άρτεμις Δούρου
Λόγω τεχνικού προβλήματος, ένας ψυχαναλυτής (Αλέξανδρος Σωτηρίου) και ένας εκ των ασθενών του (Στέλιος Ξανθουδάκης) εγκλωβίζονται στο στενό και ψυχρό θάλαμο ενός ανελκυστήρα. Τότε, ξεκινάει ένα ξέφρενο παιχνίδι λεκτικής καταδίωξης και φραστικών πιέσεων του ασθενή προς το θεραπευτή του, καθώς εκείνος αισθάνεται για πρώτη φορά πως μπορεί να διατηρήσει τον έλεγχο της συζήτησής τους, αντιστρέφοντας τους ρόλους της συνεδρίας. Αναπάντητα ερωτήματα, προσβολές και αποκαλύψεις γεμίζουν το χρόνο αναμονής των δύο αντρών μέχρις ότου λυθεί το τεχνικό πρόβλημα. Τελικά ο θάλαμος ξεμπλοκάρει, όχι επειδή κάποιο μηχάνημά επιδιορθώθηκε, αλλά διότι ο ασθενής έριξε τις άμυνες που τόσο καιρό διατηρούσε, ερχόμενος έτσι πιο κοντά στη θεραπεία του.
Ομολογουμένως, οι προσδοκίες μου ήταν υψηλές έχοντας διαβάσει και το ιστορικό διακρίσεων που διαθέτουν «Οι Επιβάτες», αλλά και την πλοκή του έργου. Μπαίνοντας στην αίθουσα, αντικρίζει κανείς ένα σιδερένιο κουτί με διχτυωτή, μεταλλική επένδυση περιμετρικά, σαν θάλαμος ανελκυστήρα παλιάς κατασκευής. Το εύρημα αυτό επέτρεπε στους ηθοποιούς να βρίσκονται και να παίζουν εντός του θαλάμου με τους θεατές παραταγμένους αριστερά και δεξιά απ’ το σκηνικό. Επίσης, καπνός και αυξανόμενης έντασης μουσική συνέθεταν την εναρκτήρια ατμόσφαιρα. Όλα φάνταζαν να πηγαίνουν εξαιρετικά. Μέχρι που το έργο ξεκίνησε και οι χαρακτήρες άρχισαν να μιλούν.
Ένα βασικό στοιχείο που μου έκανε αρνητική εντύπωση απέρρεε απ’ τη διάρκεια της παράστασης. Ήταν εντυπωσιακό να διαβάζεις στη σελίδα του θεάτρου πως «Οι Επιβάτες» έχουν συνολική διάρκεια 80 λεπτά και τελικά, στη ζωντανή του μορφή, το θεατρικό να διαρκεί μόλις 60 λεπτά. Μπορεί, λοιπόν, κανείς να φανταστεί πως, με εφαλτήριο την κατά 1/4 μειωμένη διάρκεια του έργου, οι δύο ηθοποιοί παρουσιάστηκαν βιαστικοί, συναισθηματικά μονοδιάστατοι και ίσως λίγο υπερβολικοί στο παίξιμό τους. Συνεπώς, η αγωνία και ο εγκλεισμός στον ανελκυστήρα δεν μεταδόθηκαν στους θεατές, υποβαθμίζοντας έτσι και το γενικότερο έργο.
Ο Αλέξανδρος Σωτηρίου απεικονίστηκε ως ένας ψυχαναλυτής στα όρια της παράνοιας, που πιθανώς να χρειαζόταν κι ο ίδιος ψυχοθεραπεία, χάνοντας με αυτό τον τρόπο την ισορροπία που χρειαζόταν ο συγκεκριμένος ρόλος ώστε το φινάλε της παράστασης να καταπλήξει. Ο Στέλιος Ξανθουδάκης, απ’ την άλλη, εμφανίσθηκε ως ο τρελός ασθενής, κλειστός και μυστικοπαθής, ψεύτης και ωμά χυδαίος, που εναγωνίως προσπαθούσε να σπάσει το ψυχρό προσωπείο του γιατρού του. Υπήρχαν στιγμές που οι δυο ηθοποιοί δεν επικοινωνούσαν, αλλά απλώς έλεγαν τα λόγια τους, με τον ένα να μιλάει πάνω στον άλλο και το γενικότερο συγχρονισμό τους να χαρακτηρίζεται ανεπαρκής.
Βγαίνοντας απ’ την αίθουσα, λοιπόν, κανείς απορεί αν τελικά το βραβευμένο, στη Βραζιλία, κείμενο του Flavio Goldman φαντάζει υπερεκτιμημένο ή η απόδοσή του στην ελληνική θεατρική σκηνή δεν στάθηκε αρκετή για να παρουσιασθεί το επίπεδό του. Αξιοσέβαστη η προσπάθεια του σκηνοθέτη και των ηθοποιών του. Πάντως, η παρουσίαση θεατρικών έργων από κάθε ήπειρο και κάθε χώρα του πλανήτη, δημιουργεί έναν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό πλουραλισμό. Επομένως, σίγουρα προσπάθειες, ιδέες και κείμενα όπως αυτά που μέχρι στιγμής έχει παρουσιάσει ο Φίλιππος Μέντες Λάζαρης πρέπει να επικροτούνται και να ενισχύονται. Όμως, ο σεβασμός και η πιστότητα στο κείμενο δεν πρέπει να αφήνονται στην άκρη, ειδάλλως επέρχεται ο υποβιβασμός.
Συντελεστές Παράστασης
Σκηνοθεσία: Φίλιππος Μέντες Λάζαρης
Μετάφραση: Χριστόδουλος Κακούρης
Επιμέλεια μετάφρασης: Κατερίνα Κοκκινίδου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Άρτεμις Δούρου
Σκηνογραφία: Μανώλης Ηλιάκης
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός Φωτιστή: Δήμητρα Δανδόλου
Ηχητική επιμέλεια: Χρήστος Δαμουλάκης
Ενδυματολογική επιμέλεια: Εm Κei
Σκίτσο αφίσας: Μιχάλης Μανουσάκης
Σχεδιασμός Αφίσας: Μανώλης Ηλιακής
Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
Φωτογραφίες: Μαρίλια Φωτόπουλου
Παίζουν: Αλέξανδρος Σωτηρίου , Στέλιος Ξανθουδάκης, Φίλιππος Μέντες Λάζαρης/Άρτεμις Δούρου
Σχετικό θέμα