Ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου μιλά για τα «Εντιμότατα λαμόγια» του

Με αφορμή το τελευταίο βιβλίο του Θάνου Δραγούμη, ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου μάς μίλησε για λαμόγια, σκάνδαλα, ιδεοληψίες και εκδοτικά θέματα.
Διαβάστηκε φορες
Ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου έχει δημοσιεύσει μυθιστορήματα ενηλίκων, ένα νεανικό μυθιστόρημα και βιβλία για παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας, ενώ έχει συμμετάσχει σε συλλογές διηγημάτων και έχει ασχοληθεί με τη συγγραφή σεναρίων και θεατρικών έργων. Το μυθιστόρημά του «Οι εφτά ουρανοί της ευτυχίας» (εκδόσεις Ψυχογιός, 2006) τιμήθηκε με το Βραβείο Σύγχρονου Ελληνικού Μυθιστορήματος. Ακόμη, ήταν υποψήφιος δύο χρονιές για το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου με το πρώτο και το τελευταίο βιβλίο αντίστοιχα από την ιστορική «Τετραλογία του Εμφυλίου»: το 2010 με το «Οι κόρες της λησμονιάς» (εκδόσεις Ψυχογιός, 2009) και το 2012 με το «Οι καιροί της μνήμης» (εκδόσεις Ψυχογιός, 2011).

Ωστόσο, αφορμή για αυτή την κουβέντα μας αποτέλεσε το τρίτο βιβλίο του Θάνου Δραγούμη, ενός εκ των λογοτεχνικών ψευδωνύμων του Θοδωρή Παπαθεοδώρου. Ως Θάνος Δραγούμης γράφει αστυνομικά μυθιστορήματα. Ξεκίνησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός με το «Sφαγείο Sαλονίκης» (2011) και τη «Μαύρη Αυγή» (2013) με θεματολογία που σχετιζόταν με το παρελθόν και το παρόν της φασιστικής και φασίζουσας ακροδεξιάς στην Ελλάδα. Τον περασμένο Ιούνιο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το βιβλίο του «Εντιμότατα λαμόγια», μια ιστορία με κακοποιούς που κρατούν μαχαίρια και εγκληματίες που φορούν σακάκια. Σε μια διόλου ξένη πραγματικότητα στήνεται μια κομπίνα εκατομμυρίων με εμπλεκόμενους πολιτικούς και επιχειρηματίες με ράσα και χωρίς. Ένας ξαφνικός θάνατος θα σταθεί αφορμή να ξεσκεπαστούν οι αληθινές προθέσεις τους. Αρκούν όμως οι καλές προθέσεις και η εντιμότητα για να φτάσεις μέχρι το τέλος;

Ας δώσουμε το λόγο στον Θοδωρή Παπαθεοδώρου.

- Το πιο πρόσφατο βιβλίο σας τιτλοφορείται «Εντιμότατα λαμόγια». Η εύγλωττη ειρωνεία του τίτλου δηλώνει ότι φαινομενικά έντιμοι άνθρωποι, πολίτες «υπεράνω πάσης υποψίας» κρύβουν ένα δεύτερο σκοτεινό πρόσωπο. Αναρωτιέμαι μόνο, το κρύβουν στ’ αλήθεια, ή μήπως απλώς ορισμένες περιόδους αδυνατούμε να το διακρίνουμε;

Το κρύβουν, κύριε Καζασίδη, και το κρύβουν πολύ καλά. Ακόμα όμως κι αν φανερωθεί, ελάχιστες είναι οι συνέπειες, γι’ αυτό δεν ψήφισαν εν αγαστή σύμπνοια όλοι οι πολιτικοί τον νόμο περί ευθύνης υπουργών; Και, βεβαίως, ελάχιστες φορές ψήφισαν κάποια άρση βουλευτικής ασυλίας για όσες υποθέσεις έστειλε η δικαιοσύνη στη Βουλή. Είναι καλά προφυλαγμένο το σύστημα, παρά τούτο όμως και πάλι κρύβεται. Αυτά ως προς τις ευθύνες των εντιμότατων λαμογιών πέριξ της εξουσίας. Μα έχουμε κι εμείς οι πολίτες ευθύνες, που όσες φορές το πράγμα δεν κρυβόταν, όχι αδυνατούσαμε, αλλά δεν θέλαμε να το δούμε, αποστρέφαμε το βλέμμα βολεμένοι κι εμείς σε όλο αυτό το σύστημα του δούναι και λαβείν κατά τη λεγόμενη εποχή της αστακομακαρονάδας και των παχιών, αλλά φευ δανεικών, αγελάδων.

- Στην υπόθεση του βιβλίου εμπλέκονται υπουργοί, βουλευτές, παραθρησκευτικές οργανώσεις, δημοσιογράφοι, μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιχειρηματίες, μέχρι και Ρώσοι επενδυτές και κακοποιοί. Ενδεχομένως να μπορούσε να βρεθεί αρκετό υλικό και μόνο σε μία από αυτές τις κατηγορίες. Είχατε εξαρχής αποφασίσει την εμπλοκή όλων τους ή προέκυψε κατά την πορεία της συγγραφής;

Είχα ελάχιστα προαποφασίσει, δεν γράφω έτσι τα βιβλία μου, συνήθως ξεκινώ με έναν βασικό σκελετό και στην πορεία προκύπτουν διάφορα, όπως και στην ίδια τη ζωή εξάλλου. Πιστεύω πως η ενδελεχής προετοιμασία, η κάθε επεξεργασμένη λεπτομέρεια και το κάθε προσχεδιασμένο βήμα στερούν κάτι από την αυθεντικότητα και τη ζωντάνια των ηρώων και της πλοκής, όταν εφαρμόζονται κατά γράμμα σαν να είναι στρατηγικό, πολεμικό σχέδιο.

- Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου αναγράφεται: «Είναι επικίνδυνο να είσαι έντιμος σε μια διεφθαρμένη εποχή...». Αναρωτιέμαι, υπάρχει κάποια άλλη λύση;

Έτσι όπως έχουν πλέον τα πράγματα, είναι πάντα επικίνδυνο. Προσωπικά δεν έχω σε κανένα θεσμό εμπιστοσύνη. Όχι στους ίδιους τους θεσμούς. Στα πρόσωπα που τους υπηρετούν. Κάποτε ναι, υπήρχαν αξία και ουσία στους δημόσιους λειτουργούς. Όχι πια. Όλα έχουν πολιτικοποιηθεί και κομματικοποιηθεί πια κι αυτό στην πατρίδα μας σημαίνει ότι όλα γίνονται αντικείμενο συνδιαλλαγής, υποσχέσεων και ρουσφετιών για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.

Εντιμότατα λαμόγια- Συχνά ακούμε: «οι πολιτικοί είναι λαμόγια», «οι γιατροί παίρνουν φακελάκια», «οι ΜΚΟ είναι βιτρίνες παρανομιών», «οι δημόσιοι υπάλληλοι τα ξύνουν». Φοβάστε πού μπορεί να οδηγήσει αυτή η κατά συρροή μαζική απαξίωση;

Είμαι κάθετα αντίθετος σε αυτή τη γενικευμένη απαξίωση. Αν όλα είναι όπως ισχυρίζονται αυτοί που γενικεύουν έτσι αυθαίρετα και απαξιώνουν τους πάντες, κυρίως τους απλούς εργαζόμενους που μοχθούν καθημερινά, πώς λειτουργούν τα σχολειά μας, τα νοσοκομεία μας και οι υπηρεσίες προστασίας του πολίτη; Ακόμα και στην περίπτωση των πολιτικών, υπάρχουν ευτυχώς λαμπρά παραδείγματα, ολίγα, αλλά υπάρχουν.

- Κατά τη γνώμη μου, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα γνωρίσματα του βιβλίου είναι το ιδιότυπο πάντρεμα ενός θρίλερ αγωνίας με νουάρ στοιχεία. Κάποιες στιγμές ένιωθα σαν να μπλεκόταν ο John le Carré με τον James M. Cain. Μιλήστε μας λίγο για τις λογοτεχνικές επιρροές σας.

Δεν μου αρέσουν οι Αμερικανοί με τον απλοϊκό τρόπο γραφής τους και τη λύση που έρχεται από τεχνολογικά θαύματα ή σούπερ κομάντο. Προτιμώ τους Ευρωπαίους συγγραφείς και τους Λατινοαμερικάνους. Ο Izzo για παράδειγμα. Ο le Carré που αναφέρατε. Ο Philip Kerr. Ο Taibo. Αλλά και από τους μοδάτους Σκανδιναβούς, θα ξεχώριζα τον Nesbo φυσικά και τον Arne Dahl ακόμα περισσότερο.

- Αναμφίβολα η ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας πρόσφερε πλούσιο υλικό για την έμπνευση του βιβλίου, με τα πολυάριθμα σκάνδαλα και τις πιθανώς ακόμα πιο σκανδαλώδεις διαδικασίες διερεύνησής τους. Αν τα πραγματικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών (από το Χρηματιστήριο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως τα Μνημόνια και τη Novartis) γίνονταν βιβλίο, ποιο θεωρείτε ότι θα γινόταν best seller; Και ποιου τα δικαιώματα θα αγοράζονταν από το Χόλιγουντ;

Θα πήγαινα λίγο πιο πίσω. Στην υπόθεση της Τράπεζας Κρήτης και των Pampers. Εκείνη η υπόθεση είχε απ’ όλα. Και ίντριγκα και χρήμα και άνομους έρωτες. Όχι ότι τα υπόλοιπα που αναφέρατε υστερούν.

- Μέχρι το 2015 δεν γνωρίζαμε ποιος βρισκόταν πίσω από το ψευδώνυμο Θάνος Δραγούμης. Στα «Εντιμότατα λαμόγια» το όνομα του Θοδωρή Παπαθεοδώρου φιγουράρει στο εξώφυλλο, αν και με μικρή γραμματοσειρά. Γιατί αποφασίσατε να το δημοσιοποιήσετε;

Γιατί μου το πρότειναν οι εκδότες μου. Για να το πω με μια έκφραση ευφημισμού. Και γιατί οι καιροί πράγματι δυσκόλεψαν πολύ και πίσω από τους εκδότες βρίσκονται δεκάδες εργαζόμενοι και δεκάδες οικογένειες που από αυτά τα βιβλία περιμένουν να ζήσουν. Τόσο απλά.

- Από τον εμφύλιο πόλεμο ως τη Χρυσή Αυγή και τη σημερινή σχεδόν χαοτική κατάσταση. Προβληματιστήκατε για το πώς θα προσεγγίσετε τόσο δύσκολα και εν δυνάμει «επικίνδυνα» θέματα; Έχετε εντοπίσει ήδη την επόμενη πρόκληση που θα αντιμετωπίσετε ως συγγραφέας;

Την έχω ήδη αντιμετωπίσει και μάλιστα έγινε επίκαιρη εντελώς αιφνίδια, ελπίζω όχι και δυσάρεστα στο μέλλον. Ομιλώ για τον Μακεδονικό Αγώνα, το ιστορικό μυθιστόρημα που ολοκλήρωσα μόλις τον περασμένο Οκτώβριο.
(σ.σ. Το νέο βιβλίο του Θοδωρή Παπαθεοδώρου για τον Μακεδονικό Αγώνα τιτλοφορείται «Γυναίκες της μικρής πατρίδας» και κυκλοφόρησε στις αρχές Μαρτίου από τις εκδόσεις Ψυχογιός.)

- Σε παλαιότερη συνέντευξή σας είχατε δηλώσει ότι «στον Εμφύλιο η χώρα ρήμαξε από τις ιδεοληψίες και τις αγκυλώσεις». Θα έλεγα ότι σήμερα μάλλον πάσχουμε από παντελή έλλειψη ιδεολογίας, ή καλύτερα από τη δαιμονοποίηση της ιδεολογίας, γεγονός που οδηγεί σε πολιτικά εκτρώματα. Συμφωνείτε; Και αν ναι, πώς μπορεί να βρεθεί μια μέση λύση ανάμεσα στην ιδεοληψία και την απουσία ιδεολογίας;

Είμαστε λαός των άκρων, κύριε Καζασίδη, τελεία και παύλα, το έχει αποδείξει η Ιστορία δεκάδες φορές. Από τη λαμπρή Εθνεγερσία, στις διαμάχες για τα φράγκα των εγγλέζικων δανείων, ενώ ο Ιμπραήμ πατούσε την Πελοπόννησο. Από τη λατρεία του Βενιζέλου με την Ελλάδα των δύο ηπείρων στις διαδοχικές απόπειρες δολοφονίας του. Από το έπος του Αλβανικού Μετώπου και την Εθνική Αντίσταση στον τραγικό Εμφύλιο. Τι άλλο θέλετε;

- Μέχρι το 2016 συνεργαζόσασταν με τις εκδόσεις Ψυχογιός και είχατε εκφραστεί με πολύ καλά λόγια για τη συνεργασία σας. Από το 2017 τα βιβλία σας στεγάζονται πλέον στις εκδόσεις Μεταίχμιο. Θέλετε να μας μιλήσετε για τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την αλλαγή και για το κλίμα που βρήκατε στον νέο εκδοτικό σας οίκο;

Βρήκα ένα εξαιρετικό κλίμα στις Εκδόσεις Μεταίχμιο, τόσο από τον Νώντα και τη Βάσω Παπαγεωργίου που γνωριζόμασταν παλαιόθεν, όσο και από όλους τους συνεργάτες τους. Μα δεν άλλαξα εκδοτικό οίκο. Ούτε και γνώμη για τις Εκδόσεις Ψυχογιός τις οποίες θεωρώ εξαιρετικό εκδοτικό οίκο και με τις οποίες πορεύομαι αγαστά εδώ και δεκαπέντε χρόνια. Συνεργάζομαι όμως τώρα με τις Εκδόσεις Μεταίχμιο μόνο για τα αστυνομικά μυθιστορήματά μου, ενηλίκων και παιδικά, αυτή ήταν η συμφωνία που κάναμε εξαρχής με τον Νώντα και τη Βάσω και την τιμούμε όλοι. Διότι όταν μιλάμε για αστυνομικό ή νουάρ, το Μεταίχμιο είναι κορυφή, είναι οι εκδόσεις που έφεραν το αστυνομικό (και επί της ουσίας κοινωνικό) μυθιστόρημα στα χέρια χιλιάδων αναγνωστών για πρώτη φορά στην Ελλάδα και το έβγαλαν από την παρακμή και την ανυποληψία.

- Σε ποιο αναγνωστικό κοινό στοχεύετε ως συγγραφέας;


Θα χρησιμοποιήσω μία βιβλική φράση: Αι γενεαί πάσαι…

- Πιστεύετε σε κάποια κοσμική δικαιοσύνη;

Όχι. Νέτα σκέτα. Όχι πλέον. Πιστεύω στην εντιμότητα, το φιλότιμο και την μπέσα των απλών ανθρώπων.

- Αν δεν γινόσασταν συγγραφέας, θα …;

Δούλευα αλλού να βγάλω το ψωμί μου όπως κάνουν όλοι οι άνθρωποι.

Αξιολόγηση
Βαθμολογήστε το άρθρο
Για να αξιολογήσετε επιλέξτε το επιθυμητό αστέρι

Κωδικός επιβεβαίωσης, γράψτε τους χαρακτήρες που βλέπετε στην εικόνα

Διαβάστε ακόμα