Το "The Irishman" αποτελεί τη νέα δημιουργία του Martin Scorsese, κάτι περισσότερο από μισό αιώνα μετά από το κινηματογραφικό του ντεμπούτο. Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο "I Heard You Paint Houses" του Charles Brandt που περιγράφει τη ζωή του Frank Sheeran, ηγετικού στελέχους του συνδικάτου οδηγών φορτηγών στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’70, μέσα από εξομολογήσεις του. Μέσα σε 209 λεπτά, ο Scorsese ξεκινά από τη γνωριμία του Sheeran με τη μαφία της Φιλαδέλφεια, εστιάζει στη φιλία του με τον θρυλικό Jimmy Hoffa και αφηγείται την άνοδό του στα συνδικαλιστικά όργανα. Μεγαλόπνοο από τη στιγμή της σύλληψής του, το "The Irishman" συγκέντρωσε ένα καστ από χρυσάφι με εξέχοντες τους Robert De Niro (Frank Sheeran), Al Pacino (Jimmy Hoffa) και Joe Pesci (στον ρόλο του μαφιόζου Russell Bufalino).
Αφού περιπλανήθηκε σε διάφορες εταιρίες παραγωγής, ο «Ιρλανδός» κατέληξε στην αγκαλιά του Netflix, που ανέλαβε να καλύψει τον υπέρογκο προϋπολογισμό του, κυρίως λόγω των απαραίτητων ψηφιακών εφέ για την απογήρανση των πρωταγωνιστών της σε διάφορες ηλικιακές περιόδους των χαρακτήρων που υποδύονται. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης και τον Νοέμβριο βρήκε τον δρόμο για τις κινηματογραφικές αίθουσες, λίγο πριν γίνει διαθέσιμη μέσω Netflix στις 27 Νοεμβρίου.
Παρακάτω τρεις συντάκτες του Mix Grill καταθέτουν τα σχόλια και τις εντυπώσεις του από το "The Irishman".
Η άποψη του Θωμά Τζίτζη
Ο Martin Scorsese στα 77 του χρόνια ήθελε μια πολύ δαπανηρή παραγωγή, τεράστια ονόματα και ένα επικό φιλμ. Τα δύο πρώτα δεν ήταν δύσκολο να τα έχει. Κατέφυγε στο Netflix, αφού έτσι κι αλλιώς δεν επρόκειτο άλλο κινηματογραφικό στούντιο να του εμπιστευθεί υπέρογκα ποσά. Και οι παλιοί φίλοι του δεν θα δυσκολεύονταν να πουν «όχι» σε μία τέτοια πρόταση. Αυτό που δεν πέτυχε ο Scorsese είναι να δημιουργήσει μια επική ταινία.
Αναλογικά με τη διαφήμιση και την τεράστια συζήτηση που είχε ξεκινήσει του τελευταίους μήνες περί «ταινίας της χρονιάς», το "The Irishman" μπορεί να θεωρηθεί μια κακή ταινία. Η κλασική συνταγή για να γυριστεί μια κινηματογραφική ιστορία μαφίας δεν είναι πλέον ο Robert De Niro και ο Al Pacino. Είναι τουλάχιστον άβολο να τους βλέπεις σε αυτή την ηλικία να υποδύονται μαφιόζους. Ακόμα και στις κινήσεις και στο βλέμμα του Robert De Niro φαινόταν ξεκάθαρα το πέρασμα των χρόνων.
Από την άλλη, η διάρκεια της ταινίας είναι τραγική. Τα 209 λεπτά μοιάζουν πιο πολύ σαν εφιάλτης, αφού ουσιαστικά παρακολουθούμε πολλές μικρές ιστορίες τις οποίες ο Scorsese έχει ενώσει παρουσιάζοντας 3,5 ώρες δύσκολες για τον θεατή. Το τελευταίο ημίωρο ξεφεύγει πολύ από την όλη ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί, με ένα ανούσιο πέρασμα στο τελευταίο κομμάτι της ζωής του Sheeran.
Μην περιμένεις ένα καινούριο "Goodfellas" ή τον «Νονό» του 21ου αιώνα. Αντιθέτως, να οπλιστείς με υπομονή και ένα σημειωματάριο να σημειώνεις τις υποθέσεις και τα πολλά πρόσωπα που εμπλέκονται σε αυτές.
Η άποψη του Ραφαήλ Αντωνιάδη
Πολλοί βιάστηκαν να δώσουν τον τίτλο «ταινία της χρονιάς» στο "The Irishman". Το αποτέλεσμα δεν είναι μέτριο, όπως φοβόμουν, όμως η μεγάλη διάρκεια της ταινίας δεν την κάνει σε καμία περίπτωση ευχάριστη. Μπορεί από τεχνικής απόψεως η σκηνοθεσία του Martin Scorsese να μην «χωλαίνει», αλλά ο μεγάλος όγκος των πληροφοριών σε κάνει σίγουρα να χάνεσαι. Θα μπορούσε να επικεντρωθεί σε λιγότερες στιγμές της ζωής του Sheeran και να γίνει μια απλή αναφορά σε ορισμένα σημαντικά στοιχεία για την ομαλή ροή της πλοκής. Κατά τη διάρκεια της προβολής ένιωθα πως έβλεπα μια σύγχρονη εκδοχή του "Casino", καθώς και στις δύο ταινίες υπήρξε ένα μεγάλο κομμάτι στη μέση (περίπου το ένα τρίτο της κάθε ταινίας), το οποίο με κούρασε. Πιστεύω πως αν ο Scorsese είχε επιλέξει να βγάλει το "The Irishman" ως μίνι-σειρά, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα.
Το καστ είναι από μόνο του ένας λόγος για να δει κάποιος την ταινία. Ωστόσο, φαίνεται πως το όλο εγχείρημα άργησε μερικά χρόνια. Αν και έγινε μεγάλη προσπάθεια μέσω οπτικών εφέ και μακιγιάζ, ώστε οι γερόλυκοι Robert De Niro και Al Pacino να συμβαδίζουν ηλικιακά με τους ρόλους τους, το αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό. Δεν με ενόχλησε τόσο ότι τα πρόσωπά τους δεν έμοιαζαν όσο νέα θα έπρεπε, αλλά ότι οι κινήσεις τους πρόδιδαν σε μεγάλο βαθμό την ηλικία τους, άσχετα με το γεγονός πως και οι δυο κρατιούνται σε καλή φυσική κατάσταση, ειδικότερα ο De Niro. Αν εξαιρέσουμε την ηλικία, βέβαια, οι ερμηνείες και των δύο ήταν πολύ καλές, παρότι επισκιάστηκαν από τον εξαιρετικό Joe Pesci!
Θα ήθελα να επισημάνω δυο σκηνές που με ξένισαν αρκετά. Στην πρώτη, ο Frank Sheeran τηλεφωνεί στη σύζυγο του Jimmy Hoffa.
Αφού ο ο Sheeran σηκώνει το ακουστικό και ετοιμάζεται να μιλήσει, η εικόνα μένει παγωμένη, ενώ ακούγεται η φωνή του. Στη συνέχεια, η εικόνα επανέρχεται με τον Sheeran σε ελαφρώς διαφορετική θέση και τον ακούμε να επαναλαμβάνει τα ίδια λόγια. Υποθέτω πως πρόκειται για κάποιο λάθος στο μοντάζ. Παρακολούθησα την ταινία μέσω του Netflix, οπότε μπορεί κάποιος που την είδε στο σινεμά να μην το πρόσεξε. Η δεύτερη σκηνή ήταν λίγο αργότερα, όταν ο Sheeran πυροβολεί τον Sally Bugs, αλλά τα τραβήγματα της σκανδάλης είναι περισσότερα από τις αναφλέξεις και τους κρότους του όπλου.
Τo "The Irishman" σίγουρα δεν είναι μέτριο. Ο θεατής πρέπει απλώς να είναι υποψιασμένος ότι δεν πρόκειται να παρακολουθήσει μια γκανγκστερική ταινία βγαλμένη από τα παλιά, μόνο και μόνο λόγω των ηθοποιών και του σκηνοθέτη. Ο χρόνος δυστυχώς δεν κάνει διακρίσεις!
Η άποψη του Ορέστη Καζασίδη
Το "The Irishman" βασίζεται στη δοκιμασμένη συνταγή των γκανγκστερικών ταινιών, είδος στο οποίο ο Martin Scorsese είχε παρουσιάσει εξαιρετικές δουλειές στο παρελθόν. Όσο όμως κι αν είναι επικό σε διάρκεια, δεν αποδεικνύεται έπος σε αισθητικό αποτέλεσμα.
Ελπίζω να αληθεύουν τα ρεπορτάζ που λένε ότι ο Scorsese είχε πλήρη ελευθερία στη δημιουργία της ταινίας, καθώς του αξίζει να παραδίδει κάθε δουλειά του ακριβώς όπως αυτός επιθυμεί. Δυστυχώς όμως αυτό δεν εξασφαλίζει ότι η ταινία θα μας αγγίξει, θα επικοινωνήσει μαζί μας. Από όλα τα πρόσωπα που περνούν από την οθόνη και τις διάφορες ιστορίες που εκτυλίσσονται στο πέρασμα των πέντε δεκαετιών που πραγματεύεται το "The Irishman" μονάχα η Peggy η κόρη του Frank κατάφερε να μου τραβήξει το ενδιαφέρον με τη σιωπηρή αποδοκιμασία της για τις δουλειές του πατέρα της.
Όσο κι αν ακουστεί (ελαφρώς) βλάσφημο, το "The Irishman" δεν είναι κινηματογράφος. Είναι μια τηλεταινία δύο επεισοδίων ή μία μίνι τηλεοπτική σειρά πέντε επεισοδίων (ανάλογα με τις αντοχές του καθενός). Ο Scorsese ήθελε να δημιουργήσει τη σύγχρονη εκδοχή του «Πολίτη Κέιν». Τελικά παρέδωσε την τηλεοπτική εκδοχή του "Goodfellas". Για ορισμένους αυτό θα είναι αρκετό. Για άλλους, εμού συμπεριλαμβανομένου, 3,5 ώρες είναι πολύς χρόνος για να μιλήσει μια ταινία ... για το πέρασμα του χρόνου.
Η τεχνολογία μπορεί να κάνει τους ηθοποιούς να δείχνουν ξανά σχεδόν πιτσιρίκια, αλλά ο Scorsese δεν διασώζεται από τα νέα τρικ. Δεν αποτελεί δα και κατόρθωμα την εποχή που ολογράμματα νεκρών τραγουδιστών βγαίνουν σε περιοδεία και η δημιουργία πειστικών deepfakes απαιτεί όλο και λιγότερα κλικ. Αν δεν σας ξενίσουν οι άκαμπτοι μύες του προσώπου του De Niro, θα σας αποπροσανατολίσουν τα βαθιά μπλε(!) μάτια του. Η άνευρη και φλύαρη σκηνοθεσία εμπλουτίζεται με κινηματογράφηση τηλεοπτικής αισθητικής, που καθιστά ψυχρά ακόμα και τα φονικά. Οι πυροβολισμοί ακούγονται σαν πασχαλιάτικα καψούλια και οι εκρήξεις σαν στρακαστρούκες. Γενικά ο ήχος είναι κατώτερος των προδιαγραφών της ταινίας και (δυστυχώς) δεν μπορώ να το χρεώσω στο ηχοσύστημά μου. Μέχρι και το μοντάζ παρουσιάζει προβλήματα, τουλάχιστον στην κόπια του Netflix (όπως επισημαίνει παραπάνω και ο Ραφαήλ).
Δυστυχώς οι γκανγκστερικές ταινίες δείχνουν ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν στη σύγχρονη εποχή. Αντίθετα από τα γουέστερν που εμπλουτίζουν τη θεματολογία τους, οι γκανγκστερικές ταινίες μένουν καθηλωμένες σε αγκυλώσεις και κλισέ που ακολουθούν το είδος από τα γεννοφάσκια του. Για παράδειγμα, οι γυναίκες του "The Irishman" είναι απλώς διακοσμητικές. Τα μόνα που τους επιτρέπονται είναι να καπνίζουν και να κοιτάζουν επίμονα με αποδοκιμασία. Το συγκεκριμένο είδος χρειάζεται επειγόντως ριζική ανανέωση από κάποιον/α τολμηρό/ή νέο/α δημιουργό, αλλιώς θα περάσει τάχιστα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
* Το "The Irishman" είναι διαθέσιμο στο Netflix από τις 27 Νοεμβρίου. Επίσης, προβάλλεται από τις 21 Νοεμβρίου στους ελληνικούς κινηματογράφους από την ODEON υπό τον τίτλο «Ο Ιρλανδός».
Διαβάστε ακόμα