Shi / Ποίηση (2010)
Αόρατη μέσα στη σύγχρονη νοτιοκορεάτικη κοινωνία, αλλά παρούσα, αισιόδοξη και πάντα ντυμένη με την Άνοιξη, η Mija οδηγεί μια ταινία που πέρα και πάνω απ’ όλα γράφτηκε για την διαγραφή της Μνήμης. Ως αντίδοτο στη Λήθη, ο Chang-dong Lee ορίζει τις διαδικασίες που κινητοποιούν την Ποίηση και σχηματίζει έναν χαρακτήρα που βήμα-βήμα εκφράζει, ή αποκαλύπτει, την τελική του σύνθεση: η αμφίεσή του δεν σηματοδοτεί μια ετερότητα εν μέσω ομόφωνου κυνισμού, συμβολίζει μια ζωή μείον τη μεταμφίεση των ονομάτων.
Οι κεντρικοί άξονες της ιστορίας είναι σκοτεινοί. Κοινωνικά και οικονομικά απροστάτευτη, η Mija μεγαλώνει τον εγγονό της, ο οποίος συμμετείχε στον ομαδικό βιασμό μιας συμμαθήτριάς του που την οδήγησε στην αυτοκτονία. Παράλληλα εμφανίζει τα πρώτα σημάδια Αλτσχάιμερ. Το Αλτσχάιμερ, εδώ, σχηματικά, νοείται από τον δημιουργό ως παραπληρωματική προϋπόθεση της Ποίησης. Η Mija ξεχνάει λέξεις. Ξέρει ότι θέλει να πει αυτό που ονομάζουμε «ηλεκτρισμό» ή «πορτοφόλι», αλλά καλείται να ανακαλύψει από την αρχή την περιγραφή τους, ήτοι να επαναπροσδιορίζει τον πρακτικό κόσμο. Φωτεινή αντίθεση στη ραχοκοκκαλιά της ιστορίας αποτελεί η απόφασή της να παρακολουθήσει μαθήματα Ποίησης. Έκτοτε, ο χαρακτήρας αποπνέει μια εκπληκτική καθαρότητα προθέσεων.
Η πρωταγωνίστρια στον ρόλο της ηρωίδας είναι εξαιρετική. Το παίξιμό της απογειώνεται στις σιωπηλές στιγμές της ταινίας. Εκεί, ο κινηματογραφικός λυρισμός και η συγκρατημένη θεατρικότητά της – δηλωτική, σε άλλα σημεία της ταινίας – συνδέουν διακριτικά – όχι σταδιακά, όπως είναι της μόδας – το παζλ της ιστορίας, το ίδιο το σενάριο. Καλογραμμένο και μεθοδικό, το σενάριο της Ποίησης κέρδισε επάξια το βραβείο καλύτερου σεναρίου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Παρά το πολιτιστικό χάσμα που χωρίζει την Κορέα από την Ευρώπη ή το Χόλιγουντ, η ιστορία αφήνει καθολικές αναφορές για τα γηρατειά, για την κατεστραμμένη νεολαία, για την σεξουαλική βία (βλ. απόγνωση) και για την ισοπεδωτική συναίνεση όλων, συμπεριλαμβανομένης κατά περιπτώσεις και της ηρωίδας, στην λογιστική αντιμετώπιση του δράματος.
Η Ποίηση είναι μια σπουδαία ταινία. Αφηγείται αριστοτεχνικά τη διαρροή του νοήματος πολλών ταυτόχρονων συγκλονιστικών εμπειριών που οι χαρακτήρες της αδυνατούν να διασώσουν, έστω με λέξεις. Ο βιασμός, όπως σωστά υπογραμμίζει ο Ίκαρος Μπαμπασάκης (εδώ), είναι πλέον ομαδικός, μα η έκρηξη ατομική και μίζερη. Με μετρημένο ρυθμό, ο Chang-dong Lee ακολουθεί την τροχιά ενός ανθρώπου που θα εκλείψει και παρ’ όλα τα σφάλματα ή τις αδυναμίες του υπό συνθήκες ασφυξίας, θα μας λείψει.
Το φιλμ δεν διαπραγματεύεται με τον θεατή τον θρίαμβο ή την ήττα αυτού του ανθρώπου. Αντικείμενό του είναι η βάσανος μιας Ζωής που ούτως ή άλλως είναι Τέχνη, χωρίς να χρειάζεται κάποιον να την ονομάσει, ή να την αναπαραστήσει με όρους Τέχνης. Όσο και να προσπαθείς ή δεν προσπαθείς, η Ποίηση σου συμβαίνει.
Ίων Παπασπύρου
Ο έτερος της ομάδας, Ζήσης Κοκκινίδης, απουσιάζει εκτάκτως, βυθισμένος στα άδυτα του Θεάτρου Άσκηση.
* Η ταινία κυκλοφορεί στις αθηναϊκές αίθουσες από την Clip Art Films
ΑΣΤΥ
Πέμ.-Τετ.: 20.00/ 22.30
ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΑΙΘΟΥΣΑ 1
Πέμ.-Τετ.: 19.00/ 21.45
ΔΑΝΑΟΣ
ΔΑΝΑΟΣ 2
Πέμ.-Τετ.: 17.00/ 19.45/ 22.30
ΙΛΙΟΝ
Πέμ.-Τετ.: 18.00/ 20.40
ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER
Πέμ.-Τετ.: 17.30/ 20.00/ 22.30