Τα αγαπημένα μας μελοποιημένα ελληνικά ποιήματα

Τα αγαπημένα μας μελοποιημένα ελληνικά ποιήματα

Ένα μουσικό ταξίδι από τον Ρίτσο στον Ελύτη και από την Σαπφώ στον Λαπαθιώτη.
Διαβάστηκε φορες
Το 2018 η Αθήνα είναι η «Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου». Και αν δεν το γνωρίζετε, δεν είναι μονάχα δική σας ευθύνη. Στο πλαίσιο αυτής της διοργάνωσης, πραγματοποιείται αυτές τις μέρες το 47ο Φεστιβάλ Βιβλίου, το οποίο είναι αφιερωμένο στη μελοποιημένη ποίηση με αφιερωματικές βραδιές σε μεγάλους δημιουργούς, τη συμμετοχή κορυφαίων τραγουδιστών, μουσικών, ηθοποιών και με τις παρεμβάσεις σημαντικών ανθρώπων από τον χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών. Όλα αυτά στο Ζάππειο έως την προσεχή Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2018.

47o-festival-vivliou-zappeio

Με αυτή την αφορμή, αναζητήσαμε τα αγαπημένα μελοποιημένα ελληνικά ποιήματα της συντακτικής μας ομάδας. Είναι αλήθεια ότι ορισμένα από αυτά συγκαταλέγονται στα αγαπημένα μας τραγούδια. Η δύναμη του στίχου σε συνδυασμό με την αμεσότητα της μουσικής και το πάθος της ερμηνείας έχουν σφυρηλατήσει την ιδιαίτερη σχέση μας με αυτά. Ακούστε τα παρακάτω και αφήστε ένα σχόλιο με το δικό σας αγαπημένο. Είναι ευκαιρία να θυμηθείτε μια ιστορία, ακόμα και αν δε θελήσετε να τη μοιραστείτε με κανένα.

Η επιλογή του Ορέστη Καζασίδη

Μαρία Δημητριάδη - Οι γερόντοι
ποίηση: Γιάννης Ρίτσος
μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Δίπλα στα μάτια τους έχουν ένα δεντράκι καλοσύνη,
ανάμεσα στα φρύδια τους ένα γεράκι δύναμη,
κι ένα μουλάρι από θυμό μες στην καρδιά τους
που δε σηκώνει τ' άδικο.

Ήταν χρόνια που η τέχνη και η μουσική σήμαιναν κάτι περισσότερο από ψυχαγωγία, μια εποχή που οι ιδέες διαδίδονταν μέσα από τα ποιήματα και τα τραγούδια. Όποτε ακούω το συγκεκριμένο τραγούδι, νιώθω πως κοιτάζω τους γερόντους, νιώθω πως κάθομαι πλάι τους και ακούω τη σιωπή τους, αυτή την ιστορία τους που δε θέλουν πια να διηγούνται. Τα μάτια μου υγραίνονται και χαϊδεύουν τη μορφή τους.



Η επιλογή της Παναγιώτας Κλεάνθους

Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου - Θεσσαλονίκη
ποίηση: Νίκος Καββαδίας
μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
πρώτη εκτέλεση από τον Γιάννη Κούτρα στο δίσκο: Σταυρός Του Νότου (1979)

Εκτός από τη μάνα σου κανείς δε σε θυμάται
σε τούτο το τρομακτικό ταξίδι του χαμού


Ήταν από τις πρώτες μου επαφές με τη μελοποιημένη ποίηση του Καββαδία και γι΄αυτό το αγαπώ. Παρόλο που δεν είμαι "φαν" του Νταλάρα, επέλεξα τη συγκεκριμένη εκτέλεση γιατί έτσι πρωτάκουσα το τραγούδι. Το είχα ανακαλύψει τυχαία τότε που κατέβαζα τραγούδια από το BearShare.

Η επιλογή του Δημήτρη Καμπούρη

Σαβίνα Γιαννάτου - Βράδυ
ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης
μουσική: Λένα Πλάτωνος
δίσκος: Καρυωτάκης – 13 Τραγούδια (1982)

Τ’ ανοιχτά παραθύρια που ανασαίνουν την ώρα,
η αδειανή κάμαρά μου
Ένα τρένο που θα `ρχεται από μια άγνωστη χώρα,
τα χαμένα όνειρά μου


Αυτό μου ήρθε πρώτο στο μυαλό για κάποιο λόγο αυτήν τη στιγμή. Κι ακολούθησε το «Υπόγειο» από Κατσιμίχα. Ίσως επειδή ήταν η πρώτη και πιο δυνατή επαφή μου με τη Λένα Πλάτωνος. Θυμάμαι φοιτητής να μου δίνει η φίλη μου η Κυριακή το δίσκο. Τον είχε στη συλλογή της και μου τον έκανε δώρο, αφού είχα ένα καλό πικάπ να τον ακούμε. Ήταν η εποχή που είχα ανάγκη να πιαστώ σε μελαγχολικούς κόσμους.


Η επιλογή του Δημήτρη Όρλη

Ξέμπαρκοι - Yara Yara
ποίηση: Νίκος Καββαδίας
μουσική: Ηλίας Αριώτης, Νότης Χασάπης
δίσκος: S/S Ιόνιον 1934 (1986)

Απάνωθέ μου σκούπισε τη θάλασσα που στάζω
και μάθε με να περπατώ πάνω στη γη σωστά.

Για τις αναφορές του Καββαδία, τις φωνές που τραγουδάνε (Ηλίας Αριώτης, Νότης Χασάπης), το πιάνο και το διακριτικό πνευστό στο φόντο.
Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε εξαιρετικά, αρκετά ποιήματα του Νίκου Καββαδία. Τον έφερε πιο κοντά, τον έβαλε μέσα ουσιαστικά, στα σαλόνια μας. Οι Ξέμπαρκοι με το δίσκο τους και τις μελοποιήσεις τους παίρνουν τον ακροατή και τον μεταφέρουν μέσα στο πλοίο να ακούσει τους ίδιους τους ναύτες που τραγουδάνε.


Η επιλογή της Ελένης Πεφάνη

Ελευθερία Αρβανιτάκη - Ερωτικό
ποίηση: Ναπολέων Λαπαθιώτης
μουσική: Νίκος Ξυδάκης
δίσκος: Η νύχτα κατεβαίνει (1993)

Ας είναι, ωστόσο, τι ωφελεί; Γυρεύω πάντα το φιλί,
στερνό φιλί, πρώτο φιλί, και με λαχτάρα πόση.
Γυρεύω πάντα το φιλί, που μου το τάξανε πολλοί,
κι όμως δεν μπόρεσε κανείς, ποτέ, να μου το δώσει.

Πριν από μερικά χρόνια διαβάζοντας λίγα πράγματα για τη ζωή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, αυτό το ποίημα μου είχε μείνει στο μυαλό: πώς μπόρεσε μια βασανισμένη καλλιτεχνική ψυχή να αποδώσει την ερωτική απογοήτευση με τόση αξιοπρέπεια μέσα στην τρομακτικά καταπιεστική κοινωνία που ζούσε όταν το έγραψε;
Νομίζω ότι η μουσική του Ξυδάκη και η ερμηνεία της Αρβανιτάκη ακολουθούν την μελαγχολική, αλλά ταυτόχρονα έντονη ενέργεια των στίχων.


Η επιλογή του Γιώργου Μπαλιώτη
Διάφανα Κρίνα ‎- Μέρες αργίας
ποίηση: Διονύσης Καψάλης
μουσική: Διάφανα Κρίνα
δίσκος: Έγινε η απώλεια συνήθειά μας (1996)

Θα 'ρθει την ώρα που σπαράσσεται το φως μου
κι εκλιπαρώ φανατικά λίγη γαλήνη.

Πριν από πολλά χρόνια είχα τραγουδήσει αυτό το κομμάτι με το συγκρότημα που είχα τότε και θυμάμαι χαρακτηριστικά μια συναυλία μας σε Πανεπιστημιάδα στη Ρόδο.


Η επιλογή της Παρασκευής Τόμα και της Φωτεινής Καϊλάρη

Ελευθερία Αρβανιτάκη - Το παράπονο
ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης
μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
δίσκος: Τραγούδια για τους μήνες (1996)

Όσο κι αν κανείς προσέχει
όσο κι αν το κυνηγά,
πάντα πάντα θα `ναι αργά
δεύτερη ζωή δεν έχει.

Για πολλούς και κανέναν συγκεκριμένο λόγο. Μάλλον είναι αυτό το εκλεπτυσμένο ζευγάρωμα στίχου, μελωδίας και (παραδόξως) ερμηνείας. Έχει μία ολότητα που εισχωρεί χωρίς βία στον εσωτερικό κόσμο του ακροατή κι ανακινεί κάθε φορά κάτι διαφορετικό. Δύσκολο να περιγράψεις τα συναισθήματα με λέξεις. [Παρασκευή Τόμα]

Υπέροχοι στίχοι, που μελοποίησε μοναδικά ο Δημήτρης Παπαδημητρίου κι ερμήνευσε εκπληκτικά η Ελευθερία Αρβανιτάκη. Οι στίχοι του Ελύτη είναι μια υπενθύμιση του πόσο μοναδική κι ανεπανάληπτη είναι η ζωή μας, ώστε να εκμεταλλευτούμε αυτή τη μία και μόνη φορά για να τη ζήσουμε όπως πραγματικά θέλουμε. [Φωτεινή Καϊλάρη]


Η επιλογή της  Άννας Παπαδάκη

Ελευθερία Αρβανιτάκη - Όσ' άστρα γύρω βρίσκονται
ποίηση: Σαπφώ (Απόδοση: Οδυσσέας Ελύτης)
μουσική: Νίκος Ξυδάκης
δίσκος: Γρήγορα η ώρα πέρασε (2006)

ὁλόγιομη
καταλάμπει τὴ γῆ
ἀνεβαίνοντας
ἀσημοκαπνισμένη.

Η μελωδία είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τους νεοελληνικούς στίχους, σαν να τους ακολουθεί.




Αξιολόγηση
Βαθμολογήστε το άρθρο
Για να αξιολογήσετε επιλέξτε το επιθυμητό αστέρι

Κωδικός επιβεβαίωσης, γράψτε τους χαρακτήρες που βλέπετε στην εικόνα

Διαβάστε ακόμα