Μαριέττα Κόντου: «Στο παιδικό βιβλίο πρέπει να υπάρχει το φως δίπλα στο σκοτάδι» (Μέρος Πρώτο)

Η Μαριέττα Κόντου γεννήθηκε κατακαλόκαιρο του ’72 στην Αθήνα και είναι ακόμη πολύ κοντά στο «τότε». Ανήκει στη γενιά της «Αθλητικής Κυριακής», του Carnation, του «Λόλα, να ένα μήλο», του φυτολόγιου, των λευκωμάτων με τις αφιερώσεις, των εικόνων της Sarah Kay και των βιβλίων της Πηνελόπης Δέλτα, της Άλκης Ζέη και της Ζωρζ Σαρή. Θυμάται ακόμη την ασπρόμαυρη τηλεόραση, τις ελληνικές ταινίες του Σαββατοκύριακου και το Θέατρο της Δευτέρας. Έζησε τις δασείες, τις οξείες, τις περισπωμένες και τις σχολικές ποδιές.

Σπούδασε Ψυχολογία  στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε το μεταπτυχιακό της στη Συστημική Θεραπεία Ζεύγους και Οικογένειας και το διδακτορικό της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Το συγγραφικό της έργο περιλαμβάνει πέντε παιδικά βιβλία: «Συγγνώμη, μπορώ να πω κάτι;» (2013 εκδ. Μίνωας), «Τα μαγικά χέρια του τσαγκαράκου» (2015 εκδ. Μεταίχμιο), «Ο φίλος μου ο Γκρεγκουάρ» (2015 εκδ. Μεταίχμιο), «Φτου ξελύπη» (2017 εκδ. Μεταίχμιο) και «Η ιστορία μιας μουτζούρας» (2017 εκδ. Μεταίχμιο).

Με αφορμή το ταξίδι του «Φτου ξελύπη» στη Γερμανία γνωρίσαμε τη Μαριέττα Κόντου και συνομιλήσαμε μαζί της για την ενασχόλησή της με τη συγγραφή, τις προκλήσεις της παιδικής λογοτεχνίας και αρκετά ακόμα. Όσα κατάφεραν να γίνουν ερωταπαντήσεις θα τα διαβάσετε στη συνέντευξη που θα δημοσιευτεί σε δύο μέρη. Βρείτε το πρώτο παρακάτω και το δεύτερο μέρος εδώ.

Μετά από την πολυετή ενασχόλησή σας με την ψυχολογία, πώς αποφασίσατε να δοκιμάσετε τη συγγραφή; Ποια η διαφορά ανάμεσα στο να λες μια ιστορία στα παιδιά σου πριν κοιμηθούν και το να γράφεις μια ιστορία που θα διαβαστεί από άγνωστούς σου ανθρώπους και θα νανουρίσει παιδιά που πιθανότατα δε θα γνωρίσεις ποτέ;

Δεν ήταν ακριβώς απόφαση, ήταν μάλλον ένα «πέρασμα» από αυτά που κάνουμε στη ζωή μας όταν νιώθουμε την ανάγκη να ανακαλύψουμε κάτι καινούργιο. Η αφήγηση και η συγγραφή είναι διαφορετικές «χώρες» που όμως έχουν κοινά σύνορα. Η φαντασία, η παιδικότητα, η επιθυμία να διατηρήσεις το ενδιαφέρον του παιδιού υπάρχουν και στις δυο. Η αφήγηση είναι άμεση επικοινωνία και καθρέφτης για τον αφηγητή. Η συγγραφή είναι πιο έμμεση και πιο εσωτερική, αλλά και στις δύο περιπτώσεις παιδιά «βλέπεις» απέναντί σου…

Επισκέπτεστε συχνά σχολεία στο πλαίσιο εκπαιδευτικών εκδηλώσεων. Ποιο είναι το πιο αστείο πράγμα που σας «εκμυστηρεύτηκε» κάποιο παιδί;

Τα παιδιά πολύ συχνά αναφέρονται στην εμφάνισή μου. Ανάλογα με το ποιο βιβλίο έχουν διαβάσει ή δουλέψει στην τάξη, με έχουν φανταστεί και κατατάξει σε κάποια κατηγορία. Συνήθως η προσωπική επαφή τούς ανατρέπει αυτά τα στερεότυπα και τα σχόλια τους είναι πάντα ποικίλα, αστεία και αυθόρμητα!


Το «Φτου ξελύπη» υπερέβη τα όρια της ελληνικής γλώσσας, καθώς μεταφράστηκε στα αραβικά και διανεμήθηκε σε προσφυγόπουλα στην Αθήνα. Ήδη ξεπέρασε και τα όρια του ελλαδικού χώρου, με μια πρωτοβουλία που βρίσκεται εν εξελίξει στο Μύνστερ της Γερμανίας. Δε θα ρωτήσω αν το περιμένατε. Θα ρωτήσω μόνο τι πιστεύετε για τα όρια και τα σύνορα. Μας δείχνουν μέχρι πού επιτρέπεται να φτάσουμε (όπως τα όρια στα κουλουάρ του στίβου) ή μήπως τι πρέπει να ξεπεράσουμε (όπως ο πήχης στο άλμα εις ύψος);

Υπάρχει μια κριτική ενάντια στη βία και τον τρόμο που υπάρχει σε αρκετά κλασσικά παιδικά παραμύθια, π.χ. το «Χάνσελ και Γκρέτελ». Από την άλλη, το σύγχρονο παιδικό βιβλίο συχνά χαρακτηρίζεται από διδακτισμό και έλλειψη πρωτοτυπίας (όπως περιγράφηκε για παράδειγμα από τον Γιάννη Παπαδάτο στο bookpress). Ποια είναι η γνώμη σας με βάση την τριπλή σας ιδιότητα (συγγραφέας, ψυχολόγος και μητέρα); Πώς μπορεί να βρεθεί η ισορροπία; Πόσο απαραίτητο και πόσο αρκετό είναι το χαρούμενο τέλος σε ένα παιδικό βιβλίο;