Το Πείραμα

Ένα «Πείραμα» λαμβάνει χώρα στο Μέγαρο Μουσικής

Παρακολουθήσαμε την παράσταση «Το Πείραμα», στο Μέγαρο Μουσικής.
Διαβάστηκε φορες
Παρασκεύη βράδυ, τέλη Νοέμβρη στην καρδιά της Αθήνας, βρεθήκαμε στο Μέγαρο Μουσικής, για να παρακολουθήσουμε την παράσταση «Το Πείραμα», σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Φλουράκη. «Το Πείραμα» είναι το παρθενικό έργο της Ζέτη Φίτσιου, μιας νέας συγγραφέως. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους η Μυρτώ Αλικάκη, ο Κωνσταντίνος Ελματζίογλου, ο Πέτρος Λαγούτης, η Φαίη Ξυλά και ο Μενέλαος Χαζαράκης.

Ομολογώ, ότι το πρωτότυπο της υπόθεσης και το εντυπωσιακό του θεάματος, μιας και όλη η δράση συντελείται μέσα σε μια διάφανη σφαίρα, σε συνδιασμό με μεγάλη δόση περιέργειας με παρακίνησαν να παρακολουθήσω τη συγκεκριμένη παράσταση. Λίγο πριν μπω στην αίθουσα μηδένισα ότι είχα ακούσει μέχρι πριν, μολονότι οι κριτικές θεατών που την είχαν ήδη παρακολουθήσει ήταν ενθαρρυντικές και αφέθηκα στη μαγεία του θεάματος και στην εξέλιξη των δρώμενων επί σκηνής με σκοπό να βγάλω τα δικά μου συμπεράσματα, όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. Παρέες ατόμων κάθε ηλικίας πέρασαν εκείνο το βράδυ την είσοδο του Μεγάρου. Φυσικά ότι και να πω για το χώρο, που φιλοξενεί τη συγκεκριμένη παράσταση είναι περιττό μιας και προσδίδει στο κύρος της, αλλά εξίσου και η παράσταση δεν προδίδει το κύρος του χώρου.

Αποτέλεσμα εικόνας για το πείραμα μεγαρο μουσικης

Η υπόθεση του έργου στηρίζεται στο πείραμα της διπλής σχισμής. Στην ουσία γίνεται ένας παραλληλισμός της συμπεριφοράς του ηλεκτρονίου με τη συμπεριφορά του ανθρώπου ως κοινωνικό ον. Η παράσταση φέρει αρκετούς συμβολισμούς και δίνει σ' ένα πείραμα φυσικής κοινωνικές και ανθρωπολογικές προεκτάσεις. Πιο συγκεκριμένα το πείραμα της διπλής σχισμής πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Άγγλο φυσικό Thomas Yang στις αρχές της δεκαετίας του 1800 και απέδειξε για πρώτη φορά τη διπλή φύση του ηλεκτρονίου.

Το ηλεκτρόνιο, αυτό το απειροελάχιστο σωματίδιο, αλλάζει τη συμπεριφορά του ανάλογα με το αν το παρατηρούν ή όχι. Στο πείραμα, τα σωματίδια αναγκάζονται να περάσουν από δύο λεπτές σχισμές που είναι πολύ κοντά η μία στην άλλη. Όταν δεν παρατηρούνται, τα σωματίδια «παρατάσσονται» σε δύο γραμμές. Όταν υπάρχει παρατήρηση όμως, τα σωματίδια δημιουργούν κυματική συμπεριφορά. Στην προσπάθεια του παρατηρητή να δει από ποια σχισμή περνά το κάθε σωματίδιο, αλλοιώνεται η συμπεριφορά που αυτά εμφανίζουν σε σχέση με όταν δεν τα παρατηρεί. 
Έκτοτε το πείραμα επαναλήφθηκε με όλο και μεγαλύτερη λεπτομέρεια και παραλλαγές και δείχνει πλέον πως το φως εμφανίζει δύο φύσεις, και σωματιδιακή και κυματική, καθώς και ότι τα σωματίδια της ύλης εμφανίζουν κι αυτά κυματικές ιδιότητες. Η έρευνα διαπίστωσε, ότι οι παράγοντες που συνδέονται με τη συνειδητότητα σχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με την αλλοίωση της συμπεριφοράς των σωματιδίων στη διπλή σχισμή.
Η παρατήρηση όχι μόνο διαταράσσει αυτό που πρόκειται να μετρηθεί, το προκαλεί κιόλας. Εμείς οι ίδιοι δηλαδή υποχρεώνουμε το ηλεκτρόνιο να πάρει μια συγκεκριμένη θέση. Συνεπώς εμείς οι ίδιοι παράγουμε τα αποτελέσματα της μέτρησης.

Το βασικό συμπέρασμα της νέας φυσικής αναγνωρίζει επίσης ότι ο παρατηρητής είναι εκείνος που δημιουργεί την πραγματικότητα. Ως παρατηρητές, όλοι μας έχουμε εμπλακεί προσωπικά στη δημιουργία της δικής μας πραγματικότητας. Οι φυσικοί αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι το σύμπαν είναι μια «ψυχική» κατασκευή.


Η προέκταση του πειράματος της διπλής σχισμής στο ανθρωπογενές περιβάλλον μέσα από το πρίσμα του θεάτρου, που λαμβάνει χώρα στο β' υποσκήνιο του Μεγάρου είχε πολλούς παρατηρητές εκείνο το βράδυ, οι οποίοι γέμισαν την αίθουσα. «Το Πείραμα» ξεκίνησε αυστηρά στις εννιά και δέκα και κατόπιν δεν επιτράπηκε η είσοδος σε κανέναν, διότι με την είσοδο του κανείς στην αίθουσα βρίσκεται απευθείας πάνω στο χώρο δράσης, οπότε πρέπει όλοι οι θεατές να τακτοποιηθούν στις θέσεις τους, ώστε ν' αρχίσει η παράσταση. Στην αίθουσα κυριαρχεί ο χαμηλός φωτισμός, ενώ στη σκηνή δεσπόζει μια διάφανη σφαίρα, η οποία μετατρέπεται σε ένα εντυπωσιακό θέαμα με τον τρόπο, που οι ιδιαίτεροι φωτισμοί παιχνιδίζουν μαζί της κατά τη διάρκεια της παράστασης. Το σκηνικό μίνιμαλ με κυρίαρχο στοιχείο τη διάφανη σφαίρα και λίγο πιο πέρα το μικρό γραφείο του επιστήμονα παρατηρητή, όπου πάνω υπάρχει μια γυάλα με χρυσόψαρο. Ο χώρος δράσης των ηρώων του έργου είναι αυστηρά οριοθετημένος μέσα στη διάφανη σφαίρα με ελάχιστες εξαιρέσεις παράβασης αυτού του κανόνα μιας και αποτελούν μέρος ενός πειράματος, που δεν έχει αρχή, μέση, τέλος.

Στο έργο, μια οικογένεια ζει «εγκλωβισμένη» σε μια διάφανη σφαίρα. Έξω από αυτή, ένας επιστήμονας, άλλοτε τους παρατηρεί φανερά κι άλλοτε χωρίς να τον αντιλαμβάνονται. Η συμπεριφορά των ατόμων εξαρτάται απόλυτα από το βλέμμα του. Όπως και τα ηλεκτρόνια στο «πείραμα της διπλής σχισμής» έτσι και η οικογένεια της σφαίρας, αλλάζει όταν γίνεται αντικείμενο παρατήρησης. Πόσο μεταβάλλεται η στάση τους όταν κάποιος τους κοιτάζει; Ποια πτυχή του εαυτού τους προσπαθούν να κρύψουν και ποια να προβάλουν; Όπως τα ηλεκτρόνια όταν«παρατηρούνται» έτσι και οι άνθρωποι θέλουν να δείχνουν αψεγάδιαστοι. Τα ελαττώματα γίνονται προτερήματα, αλλά και κρύβονται όλα όσα μπορούν να καταρρίψουν την πλαστή εικόνα που δείχνουν προς τα έξω. Η διάφανη σφαίρα τους μπορεί να είναι γεμάτη «βρωμιά», αλλά εκείνοι μπροστά στο κόσμο την παρουσιάζουν πεντακάθαρη. 

Το έργο θέλει να υπογραμμίσει ότι παντού γύρω μας στον κόσμο υπάρχουν διάφανες σφαίρες μέσα στις οποίες μοιάζουν να ζουν άνθρωποι, που έχουν παγωμένα συναισθήματα. Άνθρωποι «εγκλωβισμένοι» σε κοινωνικές συμβάσεις και στα καθώς πρέπει, που αυτές ορίζουν. Άνθρωποι που ζουν για το φαίνεσθαι και σύμφωνα με τα στερεότυπα που η κοινωνία επιβάλλει. Κατά τη διάρκεια της παράστασης γεννώνται ερωτήματα του τύπου πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να σταματήσει κανείς την ατέρμονη διάρκεια αυτού του πειράματος και να σπάσει τα αόρατα δεσμά του που τον κρατούν φυλακισμένο μέσα στη διάφανη σφαίρα ή νομίζει ότι τον κρατούν. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να κάνει κάποιος την ανατροπή; Υπάρχει ελπίδα; Θα έρθει η κάθαρση μέσα από τη νέα γενιά στην οποία προσπαθούν οι μεγαλύτεροι να κληροδοτήσουν το καθεστώς της διάφανης σφαίρας; Θα πάρει η νέα γενιά το σωστό δρόμο; Ποια φωνή θα επικρατήσει;


Η μοντέρνα σκηνοθετική ματιά του Ανδρέα Φλουράκη εμβαθύνει σε κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα και προβληματίζει. Τοποθετεί μοναδικά τους ηθοποιούς πάνω στη σκηνή μέσα στη διάφανη σφαίρα και χρησιμοποιεί υπέροχα το φως, τις σκιές και τους ήχους. 

Πραγματικά καθηλωτική είναι η σκηνή με την αφήγηση των παιδικών παραμυθιών, όπως και οι ερμηνείες του Πέτρου Λαγούτη και της Φαίης Ξυλά. Η Μυρτώ Αλικάκη στο ρόλο της υπηρέτριας, μας εντυπωσίασε σ' ένα ρόλο που δημιουργεί μια οικειότητα και συμπάθεια στο θεατή, ενώ λειτουργεί και ως καταλύτης στο τέλος της παράστασης. Η Φαίη Ξυλά μας μάγεψε στη σκηνή, μολονότι ο ρόλος της προκαλεί συναισθήματα αποστροφής στο θεατή, ωστόσο μέσα από την ερμηνεία της καταφέρνει σε ένα βαθμό ο θεατής τελικά να την συμπονέσει. Πολύ εύστοχη η ερμηνεία του Πέτρου Λαγούτη στο ρόλο του πατέρα. Ο Κωνσταντίνος Ελματζίογλου, το παιδί της οικογένειας, μας συγκίνησε με την ερμηνεία και το ταλέντο του. Επίσης πολύ καλός στο ρόλο του επιστήμονα - παρατηρητή ο Μενέλαος Χαζαράκης, έδωσε τις απαραίτητες πληροφορίες στο κοινό για το πείραμα της διπλής σχισμής.

Η διάρκεια της παράστασης είναι ιδανική, για να μεταφέρει στο θεατή συμπυκνωμένα νοήματα που προβληματίζουν χωρίς να κουράσει εξαιτίας της ιδιαίτερης δομής της. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος «Το Πείραμα» πέτυχε. Ένα μοντέρνο έργο βασισμένο σε μια πρωτότυπη κι έξυπνη ιδέα, καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού και να προβληματίσει. Ενδιαφέρουσα η σύνδεση της φυσικής επιστήμης και της κοινωνικής ανθρωπολογίας μέσα από μια φρέσκια θεατρική ματιά. Όταν η επιστήμη της φυσικής εμπνέει το θέατρο το αποτέλεσμα μαγεύει.


Συντελεστές Παράστασης 

Πρωταγωνιστούν: Μυρτώ Αλικάκη, Kωνσταντίνος Ελματζίογλου, Πέτρος Λαγούτης, Φαίη Ξυλά, Μενέλαος Χαζαράκης
Συγγραφέας: Ζέτη Φίτσιου
Σκηνοθεσία: Ανδρέας Φλουράκης
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Σκηνικό|Video Art: Χριστόφορος Κώνστας - Χρήστος Μαγγανάς _Xsquare DesignLab
Σχεδιασμός Φωτισμών: Γιώργος Τέλλος _Lighting Art
Κοστούμια: Γεωργίνα Γερμανού
Επιμέλεια Κίνησης: Κατερίνα Φωτιάδη
Επιστημονικός Συνεργάτης: Μάνος Δανέζης
Βοηθός Σκηνοθέτη (φιλική συμμετοχή) : Γεωργία Αγγουριδάκη
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρία Λαγγούση
Παραγωγή: Κώστας Λαμπρόπουλος _View Master Films
Δημόσιες Σχέσεις - Επικοινωνία: Pure Public Relations|
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών


Διαβάστε ακόμα