Η ξηρασία - cover

«Η ξηρασία»: Μυστήρια του παρελθόντος και του παρόντος στο βιβλίο της Jane Harper

Ένας αγρότης αυτοκτονεί αφού σκοτώσει τη γυναίκα και το παιδί του, ο πατέρας του δεν αντέχει αυτή την πραγματικότητα και ένας παιδικός του φίλος αναμοχλεύει το παρελθόν.
Διαβάστηκε φορες

Ο αστυνομικός Άρον Φαλκ επιστρέφει στη γενέτειρά του Κιβάρα για την κηδεία του παιδικού του φίλου Λιουκ Χάντλερ, της γυναίκας του και του εξάχρονου γιου του. Κατά τα φαινόμενα, θύτης και αυτόχειρας είναι ο ίδιος ο Λιουκ, οπλισμένος από την απελπισία στην οποία έχει οδηγήσει τη μικρή αγροτική κοινότητα η πολυετής ξηρασία. Ο Φαλκ είχε σκοπό να παραστεί στην κηδεία και να αποχωρήσει αμέσως, καθώς αρκετοί κάτοικοι της Κιβάρα τον θεωρούν ανεπιθύμητο. Ωστόσο, ο πατέρας του Λιουκ τού ζητά να ερευνήσει το τριπλό φονικό. Δεν έχει πειστεί ότι ο γιος του θα έφτανε σε αυτό το σημείο. Ο Φαλκ ξεκινά μια ανεπίσημη έρευνα και σύντομα μπλέκεται ανάμεσα σε μνήμες από το παρελθόν που τον στοιχειώνουν και σύγχρονα αδιέξοδα.


Η ξηρασία
«Η ξηρασία» (πρωτότυπος τίτλος: “The Dry”) είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Βρετανίδας Jane Harper. Μεταφράστηκε στα ελληνικά από την Χίλντα Παπαδημητρίου και κυκλοφόρησε στις αρχές του περασμένου Μαρτίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε επιμέλεια της Κατερίνας Λελούδη. H Harper, που πλέον κατοικεί μόνιμα στην Αυστραλία, έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες της Αγγλίας και της Αυστραλίας. Το 2014 παρακολούθησε ένα διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής, το οποίο την ώθησε στην πρώτη εκδοχή της «Ξηρασίας», που κέρδισε το βραβείο Ανέκδοτου Χειρογράφου της επαρχίας της Βικτόρια στην Αυστραλία. Από εκεί και πέρα, ο δρόμος της «Ξηρασίας» προς τα βιβλιοπωλεία στις αρχές του 2017 ήταν ορθάνοιχτος. Νέα βραβεία από την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αποθεωτικές κριτικές, λίστες ευπώλητων βιβλίων, μεταφράσεις. Μάλιστα η εταιρεία παραγωγής της Reese Witherspoon έχει ήδη αγοράσει τα δικαιώματα κινηματογραφικής μεταφοράς του βιβλίου, με τον Eric Bana να αναλαμβάνει τον ρόλο του Άρον Φαλκ. Αν και για μένα και με υποθετικό απεριόριστο μπάτζετ, κάποιος εκ των Michael Fassbender, Jake Gyllenhaal και Mads Mikkelsen θα ήταν πιο ταιριαστή επιλογή.

Η Harper κατοικεί στην παραθαλάσσια Μελβούρνη, πρωτεύουσα και πολυπληθέστερη πόλη της Αυστραλίας. Παρ’ όλα αυτά, η «Ξηρασία» διαδραματίζεται στην Κιβάρα, μια φανταστική μικρή πόλη της αυστραλιανής ενδοχώρας, περίπου πέντε ώρες δυτικά της Μελβούρνης. Οι κάτοικοι της πόλης αυτής ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Η ξηρασία του τίτλου αναφέρεται στην πραγματική ξηρασία που έπληξε ολόκληρη την Αυστραλία στις αρχές του αιώνα. Ειδικά την περίοδο 2001-2007 η υψηλή θερμοκρασία και η λειψυδρία οδήγησαν σε καταστροφή της παραγωγής και οικονομικά προβλήματα. Η επαρχία της Βικτόρια, όπου βρίσκεται η Μελβούρνη και η Κιβάρα, επλήγη ιδιαιτέρως. Οι ψυχικές ασθένειες και οι αυτοκτονικές τάσεις δεν είναι ξένες για τους Αυστραλούς αγρότες,  οι οποίοι εκτίθενται σε πλήθος στρεσογόνων παραγόντων. Παρότι δεν έχει βρεθεί άμεση αιτιολογική συνάφεια μεταξύ της παρατεταμένης ξηρασίας και της αύξησης των αυτοκτονιών, θεωρείται πιθανό να αύξησε το ρίσκο για αυτοκτονία. Σε αυτήν τη συγκυρία σημαντικό ρόλο έπαιξαν η αναγνώριση του κινδύνου και η αύξηση των υποδομών υποστήριξης πνευματικής υγείας κατά τη διάρκεια της ξηρασίας.

Jane HarperΣε αυτή την πραγματικότητα βάσισε την ιστορία της η Harper. Ο Λιουκ Χάντλερ θα μπορούσε να είναι ο ένας αγρότης που αυτοκτονεί κάθε τρεις εβδομάδες στην επαρχεία της Βικτόρια. Αυτή την πραγματικότητα δεν αντέχει ο πατέρας του Λιουκ. Ο Λιουκ δεν είχε δώσει δείγματα ψυχικής αστάθειας. Ωστόσο, δεν θα ήταν παράλογο απλώς αυτά να μην μπορούσαν να διαγνωστούν από την απαίδευτη και υποκειμενική ματιά συγγενών, συνεργατών και συμπολιτών του. Άλλωστε, ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους των ψυχικών ασθενειών είναι η δυσκολία έγκαιρου εντοπισμού τους. Το ιδιαίτερο και αποτροπιαστικό είναι ότι πρώτα οδήγησε στο θάνατο τη γυναίκα και το γιο του. Πώς είναι άραγε δυνατόν; Η μικρή κοινωνία της Κιβάρα δείχνει διατεθειμένη να αποδεχθεί το οφθαλμοφανές, να κλάψει για τις απώλειες, να σκύψει το κεφάλι και να συνεχίσει τον καθημερινό αγώνα.

Ο Φαλκ φαντάζεται ότι η υπόθεση δεν θα χρειαστεί παρά λίγες μέρες από το χρόνο του. Νιώθει ότι δεν θα χρειαστεί να ανακινήσει τις μνήμες από τα παιδικά του χρόνια, από τότε που ο Λιουκ ήταν κολλητός του, από τότε που πρωτοερωτεύονταν, από τότε που αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την Κιβάρα μαζί με τον πατέρα του.

The Dry

Η Harper προσεγγίζει με σεβασμό όλους τους ήρωές της φροντίζοντας να διατηρούν την ανθρώπινη υπόστασή τους. Μπλέκει με επιδεξιότητα την αφήγηση στο παρόν με επεξηγηματικές και διεισδυτικές ματιές στο παρελθόν. Αρχικά εντόπισα ομοιότητες με τα «Αιχμηρά αντικείμενα» (2006) της Gillian Flynn, που μεταφέρθηκαν στην τηλεόραση για χάρη του HBO αφήνοντας ανάμεικτες εντυπώσεις, τουλάχιστον στον γράφοντα. Μπορεί η Κιβάρα να θυμίζει το Γουίντ Γκαπ και ο Άρον Φαλκ την Καμίλ Πρίκερ, όμως στην «Ξηρασία» η κοινωνία δεν βρίσκεται σε ορατό κίνδυνο, τουλάχιστον όχι ακόμα. Η κλειστοφοβική ατμόσφαιρα της επαρχίας δεσπόζει ακόμα και αυτής της ξηρασίας. Η υποκρισία και οι ενοχές πλανώνται σε ολόκληρο το πρώτο μέρος του βιβλίου, μέχρι να πάρουν σάρκα και οστά στο δεύτερο μισό, όπου ο αναγνώστης, απόλυτα ταυτισμένος πια με τον Φαλκ, προσπαθεί να λύσει τα μυστήρια του παρόντος και του παρελθόντος.

Υπάρχουν πολλά να πεις και να συζητήσεις για την «Ξηρασία». Υπάρχουν ελάχιστα ακόμα που μπορώ να γράψω χωρίς να αποκαλύψω σημεία της υπόθεσης που θα ήταν καλύτερο να τα ανακαλύψετε μόνοι σας διαβάζοντάς την. Είναι ένα αξιόλογο βιβλίο, που πατάει γερά στην πραγματικότητα για να οικοδομήσει τον φανταστικό του κόσμου. Η Jane Harper φαίνεται πως ήρθε στη συγγραφή για να μείνει. Το δεύτερό της  δημιούργημα με τίτλο «Άγρια Φύση» (πρωτότυπος τίτλος: “Force of Nature”) αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο από της εκδόσεις Μεταίχμιο, ενώ φαντάζομαι ότι και το τρίτο της βιβλίο (“Lost Man”) δεν θα αργήσει να ακολουθήσει.

Στην προηγούμενη βιβλιοκριτική μου για την «Αμνησία» του Federico Axat είχα καυτηριάσει τη μετάφραση και την επιμέλεια της έκδοσης. Σε αντιπαραβολή, «Η ξηρασία» είναι ιδιαίτερα προσεγμένη. Σε ελάχιστα σημεία θα σταματήσεις την ανάγνωση και θα κομπιάσεις, ενώ αποφεύγονται επιδέξια μεταφραστικές παγίδες στις οποίες είχε πέσει η «Αμνησία».

* Πηγές σχετικά με τις αυτοκτονίες Αυστραλών αγροτών και την ξηρασία
- F. Judd et al, "Understanding suicide in Australian farmers," Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 41: 1–10, https://doi.org/10.1007/s00127-005-0007-1, 2006.
- R. Guiney, "Farming suicides during the Victorian drought: 2001-2007," Australian Journal of Rural Health. 20: 11–5, https://doi.org/10.1111/j.1440-1584.2011.01244.x, 2017.

Αξιολόγηση
Βαθμολογήστε το άρθρο
Για να αξιολογήσετε επιλέξτε το επιθυμητό αστέρι

Κωδικός επιβεβαίωσης, γράψτε τους χαρακτήρες που βλέπετε στην εικόνα

Διαβάστε ακόμα