Την Παρασκευή που μας πέρασε συζητούσα για μουσική και για να καταλάβουν οι συνομιλητές μου τι μουσική ακούω με ρώτησαν “Ποιος σε έχει σημαδέψει;”. Αβίαστα απάντησα “Νίκος Πορτοκάλογλου” και εκείνη την στιγμή είδα στο κινητό μου ένα sms που επιβεβαίωνε το ραντεβού μου για συνέντευξη μαζί του! Δεν μπορώ να γράψω άλλη εισαγωγή... Απλά σου λέω ότι τον συνάντησα και μου είπε...:
Το καλοκαίρι που πέρασε παρακολούθησα την συναυλία στον Λυκαβηττό για το ΚΕΘΕΑ παρέμβαση. Τα τραγούδια έμοιαζαν να έχουν άλλη σημασία...άλλη βαρύτητα. Εσείς πώς το νιώσατε;
Έτσι κι εγώ το ίδιο. Τα τραγούδια ανάλογα με την συγκυρία ανάλογα με την εποχή, ανάλογα με τον χώρο και τον κόσμο μπορούν να είναι αδιάφορα ή μπορεί να προκαλούν φόρτιση και συγκίνηση. Στο ΚΕΘΕΑ τα πράγματα ήταν φορτισμένα με ό,τι σημαίνει αυτή η προσπάθεια όλων των ανθρώπων αυτών να απεξαρτηθούν. Είχα πολλές φορές στο παρελθόν αίτημα από διάφορες κοινότητες τέτοιες να παίξω, φαίνεται ότι τα τραγούδια μου έχουν έτσι και μια.. θεραπευτική επίδραση πολλές φορές. Εδώ πάλι σ' αυτό τον χώρο υπάρχει άλλη ατμόσφαιρα και είναι και διαφορετική συγκυρία του φετινού χειμώνα. Είναι σε άλλη ψυχολογική κατάσταση ο κόσμος.
Φέτος, ύστερα από ένα έντονο πρόγραμμα με φίλους, μια γιορτή, επιλέγετε να μας παρουσιάσετε κάτι τελείως διαφορετικό. Πιο ήρεμο. Γιατί;
Γιατί μ' αρέσουν οι αλλαγές. Γιατί μ' αρέσει να περνάω από δοκιμασία και τον εαυτό μου και τα τραγούδια μου. Και να δω πώς λειτουργούν σε διαφορετικές περιστάσεις. Έπειτα είχα και την ανάγκη μετά από πολλά χρόνια που έπαιζα με μεγάλη ηλεκτρική μπάντα, με πνευστά που είχε έναν πανηγυρικό ήχο, για λίγη ησυχία και σημασία στην λεπτομέρεια. Επίσης ήταν για μένα ένα πείραμα αυτό φέτος, ν' απαλλαχτώ από μερικά στερεότυπα. Να παίξω παραδείγματος χάρη, χωρίς ντραμς, χωρίς ηλεκτρικές κιθάρες, χωρίς πνευστά αλλά και χωρίς πλήκτρα. Όταν το έλεγα στους φίλους μου, μου έλεγαν “και με τι θα παίξεις;”
Γιατί επιλέξατε αυτή την σύνθεση οργάνων;
Το δούλευα όλο το καλοκαίρι, το έψαχνα, είχα διάφορες εκδοχές στο μυαλό μου. 'Έψαχνα να βρω ποιο σχήμα θα μου έδινε περισσότερη προοπτική, θα έδινε μια εντελώς άλλη οπτική στα τραγούδια μου και για μένα πρώτα απ' όλα. Ξέρεις, αν δεν μπορώ εγώ ο ίδιος να συγκινηθώ, να ενθουσιαστώ από αυτό που κάνω, δεν μπορώ να δώσω τίποτα και στον κόσμο. Αν, δηλαδή, συνεχίσω να παίζω τα τραγούδια με τον τρόπο που τα έπαιζα πριν από είκοσι χρόνια, έχουν μαζευτεί και πολλά χρόνια από τότε... Αυτό είναι το βασικό για μένα, γι' αυτό κάθε φορά, με κάθε καινούργιο δίσκο που κάνω, με κάθε καινούργια μπάντα που φτιάχνω αλλάζω ρούχα στα τραγούδια μου, αλλάζω το σκηνικό και τα κοστούμια ας πούμε...
Με προλαβαίνετε... αυτό είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό των παραστάσεών σας και η απορία μου είναι πώς μπορεί κάποιος που έχει γράψει ένα τραγούδι να το πειράξει τόσο πολύ, που να το αλλάξει τελείως. Πρέπει να έχει και λίγο χιούμορ. Πώς ξεκινάνε οι διασκευές δηλαδή; Για παράδειγμα πώς ένα ζεϊμπέκικο να γίνει ρέγγε;
Ναι, ναι έχουν γίνει πολλές τέτοιες μεταμορφώσεις. Η πρώτη φορά που έκανα έτσι κάτι τόσο δραστικό ας πούμε, ήταν με τον Άσωτο υιό το 1996. που έκανα επανεκτελέσεις των τραγουδιών μου. Ήταν η πρώτη φορά που αποτυπώθηκε σ' ένα δίσκο. Έτσι ήρθαν φίλοι μου τραγουδοποιοί, τραγουδιστές κλπ και με τον καθένα διαλέξαμε ένα τραγούδι και το μεταμορφώσαμε. Το παράδειγμα που είπες δηλαδή, ένα παλιό τραγούδι των Φατμέ που ήταν ρέγγε σε πρώτη εκτέλεση το “Πότε θα σε βαρεθώ” μεταμορφώθηκε σε χασάπικο με μπουζούκι και τζουρά.
Δεν τ' ακούτε περίεργα μετά;
Κοίτα, πιστεύω ότι τα τραγούδια είναι κάτι βαθύτερο και ισχυρότερο από την ενορχήστρωσή τους. Το άκουγα κι από παλιά ότι ένα καλό τραγούδι εξακολουθεί να είναι καλό με μια κιθάρα, ένα πιάνο ή και ακαπέλα πολλές φορές. Φέτος λοιπόν, η ανάγκη μου ήταν για αφαίρεση, για ξεγύμνωμα. Ξέρεις, ακολουθώ πάντα το ένστικτό μου και εκ των υστέρων ανακαλύπτω γιατί τα κάνω αυτά. Δηλαδή η ανάγκη ήταν αυτή: να αφαιρέσω όλον τον όγκο μιας μεγάλης ηλεκτρικής μπάντας και να ακουστούν τα τραγούδια πιο ήσυχα, με περισσότερο βάρος στον λόγο και στις μελωδικές γραμμές και στα ηχοχρώματα. Επίσης διάλεξα να στηριχτώ και σε κάποια παραδοσιακά όργανα. Είναι ο Νίκος Πασσαλίδης μαζί μου που παίζει τζουρά, μπουζούκι, ούτι, ο Μιχάλης Βρέττας που παίζει βιολί και τραγουδάει, και ο Μιχάλης Κακλάνης κόντρα μπάσο και τραγούδι. Το απολαμβάνω πολύ φέτος, και βλέπω ότι και η ανάγκη του κόσμου, ίσως επειδή ζούμε σε μια εποχή που μας χρειάζεται αυτή η άσκηση αφαίρεσης σ' όλους τους τομείς της ζωής μας, ίσως και γι' αυτό ο κόσμος ανταποκρίνεται με ενθουσιασμό σ' αυτό εδώ στον Ιανό. Αλλά και στην επαρχία που ξεκινήσαμε.
Πώς είναι αυτή η παράσταση στον Ιανό σε σχέση με τις άλλες παραστάσεις σε άλλες πόλεις; Σε τι χώρους παίζετε εκεί; σύγκριση κοινό επαρχίας- Αθήνας;
Δεν υπάρχει πια καμία διαφορά ανάμεσα σε Αθήνα -επαρχία- Θεσσαλονίκη και λοιπά. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους χώρους. Στην Αθήνα για παράδειγμα, αν παίξεις σε μια πίστα είναι αλλιώς, σε μια μουσική σκηνή που είναι κυρίως σκηνή διασκέδασης όπως ο Σταυρός του Νότου είναι αλλιώς. Εγώ φέτος έψαχνα κάτι που να διαφοροποιείται απ' όλα αυτά. Είχα ανάγκη από ένα χώρο ας το πούμε ακρόασης περισσότερο... που να έχει τον πρώτο λόγο η μουσική και ο στίχος. Να μπορούμε να παίζουμε με διαφορά έντασης δηλαδή από πολύ σιγά μέχρι πολύ δυνατά, και να χρησιμοποιούμε όλη αυτή την γκάμα την έκφρασης. Είναι κάτι που δεν μπορείς να κάνεις σε έναν χώρο που ο κόσμος έχει έρθει για να εκτονωθεί, που οι παρέες έχουν να πουν όλα τους τα νέα... Εδώ είναι αλλιώς.
Για ποιον λόγο επιλέξατε τον Ιανό; Δεν τον φοβόσασταν στην αρχή;
Πάντα όταν δοκιμάζω κάτι καινούργιο έχω αγωνία να δω πώς θα πάει. Αυτό που συμβαίνει μερικές φορές είναι ότι ο κόσμος έχεις το σύνδρομο της βιβλιοθήκης, που πρέπει να κάνει λίγο ησυχία για να μην ενοχλήσει τον διπλανό. Πράγμα που σαν πρώτη ύλη μ' αρέσει, γιατί μένει σε μένα και στην μπάντα να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να τραγουδήσει πιο δυνατά και να μην φοβηθεί. Μ' αρέσει να ξεκινάω από αυτό, από την προσήλωση, τουλάχιστον γι' αυτό που κάνω φέτος.. Μπορεί του χρόνου να έχω ηλεκτρονική μπάντα και να παίζουμε...
Να σας δούμε σε club!
Nαι (γέλια)
Γιατί θα εμφανίζεστε τόσο λίγο στην Αθήνα; Αφού οι καλλιτέχνες συνήθως παίζουν πιο πολύ στην Αθήνα...
Ποτέ δεν παίζω για πολύ. Εδώ ήταν κι ένα πείραμα να δούμε πως ταιριάζουμε και με τον χώρο και με τον κόσμο ... με έναν άλλο κόσμο που έρχεται στον Ιανό, για αυτό είπαμε να παίξουμε ένα μήνα. Τελικά δίνουμε και μια παράταση άλλες δυο βδομάδες μέσα στον Μάρτιο.
Να πάμε λίγο στα πράγματα της δισκογραφίας...
Ποια δισκογραφία;
Σωστά.. Σε μια εποχή που πολλοί βγάζουν δίσκους σε εφημερίδες ή κάνουν δικιές τους εταιρίες οι καλλιτέχνες, πώς κρίνετε αυτές τις ενέργειες; Γίνεται από οικονομική ανάγκη από αισθητική;
Είναι πολύ απλό όταν οι εταιρίες δεν έχουνε έσοδα δεν μπορούν να κάνουν και έξοδα. Δεν μπορούν να επενδύσουν, να πληρώσουν παραγωγές.
Είναι μια μεταβατική περίοδος...σε κάτι νέο; Καλύτερο ή χειρότερο; Πολλοί ανεβάζουν στο διαδίκτυο τους δίσκους τους, για παράδειγμα.
Σαφώς υπάρχει ένα πρόβλημα, ένα οικονομικό πρόβλημα. Δηλαδή, όσοι λένε ότι η μουσική πρέπει να είναι δωρεάν για όλους, το λένε εκ του ασφαλούς, αν οι ίδιοι έπρεπε να κάνουν ένα δίσκο θα το σκεφτόντουσαν ξανά. Γιατί το να κάνεις ένα δίσκο είναι μια υπόθεση που κοστίζει. Κοστίζουν τα studio, κοστίζουν οι μουσικοί, τα εξώφυλλα, τα εργοστάσια κι όλα αυτά. Αναγκαστικά τώρα ο περισσότερος κόσμος και ειδικά οι νέοι τα κάνουν μόνοι τους. Ευτυχώς υπάρχει ένα αντίβαρο, ότι η τεχνολογία προχωράει και γίνεται πιο εύκολο να κάνεις ένα δίσκο στο σπίτι σου, με έναν υπολογιστή, δυο καλά μικρόφωνα, κάνεις μια επένδυση... πράγμα που δεν γινόταν παλιότερα. Κι έτσι υπάρχει μια ισορροπία. Τώρα η ίδια η μουσική και το τραγούδι πιστεύω ότι είναι πέρα απ όλα αυτά. Είτε υπάρχουν οι δισκογραφικές, είτε καταρρεύσουν, οι ανάγκη των ανθρώπων να τραγουδήσουν, να γράψουν τραγούδια και των ακροατών να ακούσουν και να συντονιστούν με τραγούδια και μουσικές, ευτυχώς κρατάει καλά. Θα βρούμε νέους τρόπους.
Τι μουσική ακούτε; Τι ακούγατε πριν δέκα χρόνια και τι τώρα;
Πάντα οι προτιμήσεις μου ήταν λίγο παλαβές, λίγο ασυνάρτητες. Δηλαδή, μπορεί να κολλούσα με έναν δίσκο του Φοίβου Δεληβοριά και την ίδια στιγμή να κολλούσα με έναν δίσκο των Red hot chilly peppers και με έναν δίσκο του Caetano Veloso. Οι μουσικές που έρχονται από διαφορετικά σημεία του πλανήτη... έτσι ήμουν πάντα, δεν ήμουν οπαδός κάποιο ρεύματος. Μπορεί ως πιτσιρικάς να άκουγα κυρίως ροκ, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να έλιωνα μένα τραγούδι του Χατζιδάκι ή με τα παλιά λαϊκά ή με τα ρεμπέτικα ή με κάποιους τζαζίστες, μια από τις αγαπημένες μου μπάντες είναι οι E.S.T. μια Jazz μπάντα από την Σουηδία. Δυστυχώς τώρα ο αρχηγός τους αποχώρησε, έφυγε απ τη ζωή. Αλλά, θέλω να πω, τα ερεθίσματά και οι προτιμήσεις μου είναι ..άμα δεις τον υπολογιστή μου θα καταλάβεις. Οι επιλογές μου είναι από πολλά διαφορετικά είδη. Δεν θα δεις τίποτα από metal ας πούμε ή λαϊκοποπ...
Και ψάχνετε στο διαδίκτυο, στο Myspace νέες μπάντες, underground σκηνή;
Μια εποχή είχα κολλήσει με το Myspace και έψαχνα...
Έχετε συνεργαστεί με πολλούς νέους, grandeloopa πχ... τους ψάχνετε έτσι;
Ή με βρίσκουν. Ναι, υπάρχει πάντα ένας διάλογος με τους νεότερους. Και τραγουδοποιούς... αυτή η περίεργη ράτσα, η παράξενη ψυχοσύνθεση του ανθρώπου που γράφει στίχους, μουσική, παίζει ένα όργανο, τραγουδάει, ενορχηστρώνει. Τελικά οι μεγαλύτερές μου επιρροές ήταν τέτοιοι άνθρωποι. Τώρα που έβγαλα το βιβλίο (“Λόγια και ακόρντα”) προσπαθούσα να γράψω ένα πρόλογο, συνειδητοποίησα ότι όντας αυτοδίδακτος, έμαθα μουσική, κυρίως, προσπαθώντας να βγάλω τα τραγούδια από τους δίσκους που μ' άρεσαν, έμαθα μουσική από άλλους αυτοδίδακτους.
Πάτε σε παραστάσεις συναδέλφων σας;
Ναι, συχνά και δεν είμαι απ' αυτούς που για να πάνε να δουν κάποιον πρέπει να είναι φίλοι τους ή στην παρέα τους. Όταν κάτι μου κεντρίζει το ενδιαφέρον πάω... Τον Μαρβέγια είδα για παράδειγμα...
Βιβλία; Θέατρο; Σινεμά; Μια πρόταση για τους αναγνώστες μας;
Λογοτεχνία διαβάζω πολύ. Με εμπνέουν πολλά πράγματα από την λογοτεχνία και από την ποίηση. Από βιβλία διάβασα τελευταία το Σόλαρ του Ιαν Μακγιούαν. Είναι πολύ δυνατό και ωραίο, ενδιαφέρον θέμα. Σινεμά παρακολουθώ πολύ και η τελευταία ταινία που είδα ήταν το Βlue valentine.
Παρακολουθείτε και ελληνικές ταινίες μικρού μήκους, πάτε στα φεστιβάλ;;
Ναι, όσο μπορώ γιατί είμαι και μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ως μουσικός που έχει γράψει μουσική για πολλές ταινίες. Από τις περσινές ελληνικές με ενθουσίασε η Στρέλλα και η Ακαδημία Πλάτωνος. Από θέατρο, μου αρέσει μια νέα ομάδα, δεν είναι νέα, βέβαια, μιας και είναι 4-5 χρόνια. Λέγονται “ΕΧ ΑΝΙΜΟ” , είναι είδος σωματικού θεάτρου, όπου κάνουν παρωδίες πάνω σε γνωστά θεατρικά έργα. Την προηγούμενη φορά έκαναν παρωδία του Δράκουλα, φέτος κάνουν μια παρωδία του Άμλετ, έχει πάρα πολύ γέλιο, είναι πολύ ταλαντούχα παιδιά. Άλλη μια ωραία παράσταση ήταν ο Σιρανό Ντε Μπερζεράκ.
Στα καράβια μου καίω, λέτε “από πείσμα και τρέλα θα ζω σε τούτη τη χώρα”. Εμείς να φύγουμε; Ή να μείνουμε να παλέψουμε; Ποια είναι η συμβουλή;
Δεν μου αρέσει να δίνω απαντήσεις ούτε συμβουλές, αλλά απ' το καλοκαίρι που έπαιζα αυτό το τραγούδι έλεγα ότι μαθαίνω ότι το μεγαλύτερο δίλημμα των νέων είναι αν θα μείνουν ή αν θα φύγουν. Δεν έχω να δώσω καμιά συμβουλή, απλώς σε μια αντίστοιχη περίσταση πριν από είκοσι χρόνια περίπου που αντιμετώπιζα το ίδιο δίλημμα γι' άλλους λόγους, εντελώς, έγραψα αυτό το τραγούδι. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε μια συγκυρία πολύ δύσκολη, αλλά είναι και μια ευκαιρία. Δηλαδή είναι η πρώτη φορά από τη μεταπολίτευση – είμαι παιδί της μεταπολίτευσης και έχω ζήσει όλη αυτήν την τρελή κούρσα από το '80 μέχρι εδώ- που αισθάνομαι. Ξεκινήσαμε από μια φτωχή κοινωνία βγαλμένη από μια χούντα και φτάσαμε να κοιτάμε το ντύσιμο, τα αυτοκίνητα και τα σπίτια μας σαν να είμαστε οι πιο πλούσιοι της Ευρώπης...- έχουμε μια ευκαιρία να αλλάξουμε αυτή τη χώρα, να βάλουμε μια τάξη στο χάος.
Αισιοδοξία βλέπω! Υπάρχει η ευκαιρία αλλά...
Ναι, στο χέρι μας είναι. Υπάρχει μια σειρά από χαμένες ευκαιρίες από τότε που θυμάμαι εγώ τον εαυτό μου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί μια ευκαιρία να κερδηθεί...
Έχετε μετανοιώσει για κάτι, ως τώρα;
...που δεν έφυγα στο εξωτερικό να γίνω διάσημος στην Αμερική.. (γέλια) Αστειεύομαι... Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι, υπάρχουν πολλά πράγματα που αν γυρνούσα πίσω θα ήθελα να τ' αλλάξω. Τραγούδια που θα προτιμούσα να μην τα είχα βάλει στους δίσκους ή να μην τα είχα ηχογραφήσει έτσι, να τα είχα κάνει αλλιώς... αλλά φαντάζομαι ότι θα μετάνιωνα αν κάπου είχα προδώσει τον εαυτό μου. Κι αυτό μπορώ να περηφανεύομαι ότι δεν το έκανα.
Έχετε ξεκινήσει με ένα συγκρότημα, τους Φατμέ, και συνεχίσατε σόλο καριέρα, όπως και πολλά συγκροτήματα: Ξύλινα Σπαθιά, Τρύπες, Τα φώτα που σβήνουν, Συνήθεις Ύποπτοι..διαλύθηκαν και συνέχισαν ο Π.Παυλίδης, ο Γ. Αγγελάκας κλπ. Είναι πιο δύσκολο για ένα συγκρότημα να κάνει καριέρα..; Γιατί;
Η ομαδική δουλειά σίγουρα είναι δύσκολη και δεν είμαστε εκπαιδευμένοι και στην Ελλάδα να την κάνουμε. Είμαστε όλοι αρχηγοί. Αλλά παρ' όλα αυτά το ότι κρατήσαμε δέκα χρόνια με τους Φατμέ το θεωρώ άθλο.
Παίζετε ένα νέο κομμάτι, να περιμένουν νέο δίσκο σύντομα;
Άμεσα δεν είμαι έτοιμος, δεν έχω υλικό για ολόκληρο δίσκο. Αλλά σκέφτομαι να το βγάλω μόνο του. Γυρνάμε στην εποχή του '60 που κυκλοφορούσε ένα 45άρι και μετά ακολουθούσε ολόκληρος ο δίσκος.
Τίτλο;
Τίτλο δεν ξέρω ακόμα, αλλά αυτό τραγούδι το είχα στο μυαλό σαν ένα τραγούδι νωχελικό τεμπέλικο, τραγούδι διακοπών, το έγραψα στο Πήλιο καλοκαίρι. Αλλά τώρα που το τραγουδάω σκέφτομαι ότι αυτό το τραγούδι λέει κάτι για την εποχή μας με έναν πολύ κριμένο και υπαινικτικό τρόπο. Λέει: “να πάμε στην παραλία, να πάμε στην αμμουδιά, να βρούμε αυτό που ζητάμε μια νέα χαρά. Μα τι ειν' αυτά που φοράμε από ποια εποχή, στη σκιά τα πετάμε και βουτάμε γυμνοί.” Είναι αυτό που έλεγα στην αρχή αρχή, για την αφαίρεση για το ξεγύμνωμα, για την ανάγκη μας να βρούμε ξανά το νόημα των λέξεων, που έχουν φθαρεί, τα ρούχα μας που έχουν παλιώσει. Φοράμε τα ρούχα μιας άλλης εποχής, μια ιδεολογία μιας άλλης εποχής, που την αναπαράγουμε από κεκτημένη ταχύτητα. Πρέπει να το δούμε πάλι αυτό. Να πετάξουμε όλα τα περιττά και να βουτήξουμε γυμνοί.
Δελτίο Τύπου για τις φετινές του παραστάσεις που πήραν παράταση μέχρι τις 12/3. Κλικ
Πώς περάσαμε εμείς στο “Ρεμίξ” : κλακ
Το καλοκαίρι που πέρασε παρακολούθησα την συναυλία στον Λυκαβηττό για το ΚΕΘΕΑ παρέμβαση. Τα τραγούδια έμοιαζαν να έχουν άλλη σημασία...άλλη βαρύτητα. Εσείς πώς το νιώσατε;
Έτσι κι εγώ το ίδιο. Τα τραγούδια ανάλογα με την συγκυρία ανάλογα με την εποχή, ανάλογα με τον χώρο και τον κόσμο μπορούν να είναι αδιάφορα ή μπορεί να προκαλούν φόρτιση και συγκίνηση. Στο ΚΕΘΕΑ τα πράγματα ήταν φορτισμένα με ό,τι σημαίνει αυτή η προσπάθεια όλων των ανθρώπων αυτών να απεξαρτηθούν. Είχα πολλές φορές στο παρελθόν αίτημα από διάφορες κοινότητες τέτοιες να παίξω, φαίνεται ότι τα τραγούδια μου έχουν έτσι και μια.. θεραπευτική επίδραση πολλές φορές. Εδώ πάλι σ' αυτό τον χώρο υπάρχει άλλη ατμόσφαιρα και είναι και διαφορετική συγκυρία του φετινού χειμώνα. Είναι σε άλλη ψυχολογική κατάσταση ο κόσμος.
Φέτος, ύστερα από ένα έντονο πρόγραμμα με φίλους, μια γιορτή, επιλέγετε να μας παρουσιάσετε κάτι τελείως διαφορετικό. Πιο ήρεμο. Γιατί;
Γιατί μ' αρέσουν οι αλλαγές. Γιατί μ' αρέσει να περνάω από δοκιμασία και τον εαυτό μου και τα τραγούδια μου. Και να δω πώς λειτουργούν σε διαφορετικές περιστάσεις. Έπειτα είχα και την ανάγκη μετά από πολλά χρόνια που έπαιζα με μεγάλη ηλεκτρική μπάντα, με πνευστά που είχε έναν πανηγυρικό ήχο, για λίγη ησυχία και σημασία στην λεπτομέρεια. Επίσης ήταν για μένα ένα πείραμα αυτό φέτος, ν' απαλλαχτώ από μερικά στερεότυπα. Να παίξω παραδείγματος χάρη, χωρίς ντραμς, χωρίς ηλεκτρικές κιθάρες, χωρίς πνευστά αλλά και χωρίς πλήκτρα. Όταν το έλεγα στους φίλους μου, μου έλεγαν “και με τι θα παίξεις;”
Γιατί επιλέξατε αυτή την σύνθεση οργάνων;Το δούλευα όλο το καλοκαίρι, το έψαχνα, είχα διάφορες εκδοχές στο μυαλό μου. 'Έψαχνα να βρω ποιο σχήμα θα μου έδινε περισσότερη προοπτική, θα έδινε μια εντελώς άλλη οπτική στα τραγούδια μου και για μένα πρώτα απ' όλα. Ξέρεις, αν δεν μπορώ εγώ ο ίδιος να συγκινηθώ, να ενθουσιαστώ από αυτό που κάνω, δεν μπορώ να δώσω τίποτα και στον κόσμο. Αν, δηλαδή, συνεχίσω να παίζω τα τραγούδια με τον τρόπο που τα έπαιζα πριν από είκοσι χρόνια, έχουν μαζευτεί και πολλά χρόνια από τότε... Αυτό είναι το βασικό για μένα, γι' αυτό κάθε φορά, με κάθε καινούργιο δίσκο που κάνω, με κάθε καινούργια μπάντα που φτιάχνω αλλάζω ρούχα στα τραγούδια μου, αλλάζω το σκηνικό και τα κοστούμια ας πούμε...
Με προλαβαίνετε... αυτό είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό των παραστάσεών σας και η απορία μου είναι πώς μπορεί κάποιος που έχει γράψει ένα τραγούδι να το πειράξει τόσο πολύ, που να το αλλάξει τελείως. Πρέπει να έχει και λίγο χιούμορ. Πώς ξεκινάνε οι διασκευές δηλαδή; Για παράδειγμα πώς ένα ζεϊμπέκικο να γίνει ρέγγε;
Ναι, ναι έχουν γίνει πολλές τέτοιες μεταμορφώσεις. Η πρώτη φορά που έκανα έτσι κάτι τόσο δραστικό ας πούμε, ήταν με τον Άσωτο υιό το 1996. που έκανα επανεκτελέσεις των τραγουδιών μου. Ήταν η πρώτη φορά που αποτυπώθηκε σ' ένα δίσκο. Έτσι ήρθαν φίλοι μου τραγουδοποιοί, τραγουδιστές κλπ και με τον καθένα διαλέξαμε ένα τραγούδι και το μεταμορφώσαμε. Το παράδειγμα που είπες δηλαδή, ένα παλιό τραγούδι των Φατμέ που ήταν ρέγγε σε πρώτη εκτέλεση το “Πότε θα σε βαρεθώ” μεταμορφώθηκε σε χασάπικο με μπουζούκι και τζουρά.
Δεν τ' ακούτε περίεργα μετά;
Κοίτα, πιστεύω ότι τα τραγούδια είναι κάτι βαθύτερο και ισχυρότερο από την ενορχήστρωσή τους. Το άκουγα κι από παλιά ότι ένα καλό τραγούδι εξακολουθεί να είναι καλό με μια κιθάρα, ένα πιάνο ή και ακαπέλα πολλές φορές. Φέτος λοιπόν, η ανάγκη μου ήταν για αφαίρεση, για ξεγύμνωμα. Ξέρεις, ακολουθώ πάντα το ένστικτό μου και εκ των υστέρων ανακαλύπτω γιατί τα κάνω αυτά. Δηλαδή η ανάγκη ήταν αυτή: να αφαιρέσω όλον τον όγκο μιας μεγάλης ηλεκτρικής μπάντας και να ακουστούν τα τραγούδια πιο ήσυχα, με περισσότερο βάρος στον λόγο και στις μελωδικές γραμμές και στα ηχοχρώματα. Επίσης διάλεξα να στηριχτώ και σε κάποια παραδοσιακά όργανα. Είναι ο Νίκος Πασσαλίδης μαζί μου που παίζει τζουρά, μπουζούκι, ούτι, ο Μιχάλης Βρέττας που παίζει βιολί και τραγουδάει, και ο Μιχάλης Κακλάνης κόντρα μπάσο και τραγούδι. Το απολαμβάνω πολύ φέτος, και βλέπω ότι και η ανάγκη του κόσμου, ίσως επειδή ζούμε σε μια εποχή που μας χρειάζεται αυτή η άσκηση αφαίρεσης σ' όλους τους τομείς της ζωής μας, ίσως και γι' αυτό ο κόσμος ανταποκρίνεται με ενθουσιασμό σ' αυτό εδώ στον Ιανό. Αλλά και στην επαρχία που ξεκινήσαμε.
Πώς είναι αυτή η παράσταση στον Ιανό σε σχέση με τις άλλες παραστάσεις σε άλλες πόλεις; Σε τι χώρους παίζετε εκεί; σύγκριση κοινό επαρχίας- Αθήνας;
Δεν υπάρχει πια καμία διαφορά ανάμεσα σε Αθήνα -επαρχία- Θεσσαλονίκη και λοιπά. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους χώρους. Στην Αθήνα για παράδειγμα, αν παίξεις σε μια πίστα είναι αλλιώς, σε μια μουσική σκηνή που είναι κυρίως σκηνή διασκέδασης όπως ο Σταυρός του Νότου είναι αλλιώς. Εγώ φέτος έψαχνα κάτι που να διαφοροποιείται απ' όλα αυτά. Είχα ανάγκη από ένα χώρο ας το πούμε ακρόασης περισσότερο... που να έχει τον πρώτο λόγο η μουσική και ο στίχος. Να μπορούμε να παίζουμε με διαφορά έντασης δηλαδή από πολύ σιγά μέχρι πολύ δυνατά, και να χρησιμοποιούμε όλη αυτή την γκάμα την έκφρασης. Είναι κάτι που δεν μπορείς να κάνεις σε έναν χώρο που ο κόσμος έχει έρθει για να εκτονωθεί, που οι παρέες έχουν να πουν όλα τους τα νέα... Εδώ είναι αλλιώς.
Για ποιον λόγο επιλέξατε τον Ιανό; Δεν τον φοβόσασταν στην αρχή;Πάντα όταν δοκιμάζω κάτι καινούργιο έχω αγωνία να δω πώς θα πάει. Αυτό που συμβαίνει μερικές φορές είναι ότι ο κόσμος έχεις το σύνδρομο της βιβλιοθήκης, που πρέπει να κάνει λίγο ησυχία για να μην ενοχλήσει τον διπλανό. Πράγμα που σαν πρώτη ύλη μ' αρέσει, γιατί μένει σε μένα και στην μπάντα να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να τραγουδήσει πιο δυνατά και να μην φοβηθεί. Μ' αρέσει να ξεκινάω από αυτό, από την προσήλωση, τουλάχιστον γι' αυτό που κάνω φέτος.. Μπορεί του χρόνου να έχω ηλεκτρονική μπάντα και να παίζουμε...
Να σας δούμε σε club!
Nαι (γέλια)
Γιατί θα εμφανίζεστε τόσο λίγο στην Αθήνα; Αφού οι καλλιτέχνες συνήθως παίζουν πιο πολύ στην Αθήνα...
Ποτέ δεν παίζω για πολύ. Εδώ ήταν κι ένα πείραμα να δούμε πως ταιριάζουμε και με τον χώρο και με τον κόσμο ... με έναν άλλο κόσμο που έρχεται στον Ιανό, για αυτό είπαμε να παίξουμε ένα μήνα. Τελικά δίνουμε και μια παράταση άλλες δυο βδομάδες μέσα στον Μάρτιο.
Να πάμε λίγο στα πράγματα της δισκογραφίας...
Ποια δισκογραφία;
Σωστά.. Σε μια εποχή που πολλοί βγάζουν δίσκους σε εφημερίδες ή κάνουν δικιές τους εταιρίες οι καλλιτέχνες, πώς κρίνετε αυτές τις ενέργειες; Γίνεται από οικονομική ανάγκη από αισθητική;
Είναι πολύ απλό όταν οι εταιρίες δεν έχουνε έσοδα δεν μπορούν να κάνουν και έξοδα. Δεν μπορούν να επενδύσουν, να πληρώσουν παραγωγές.
Είναι μια μεταβατική περίοδος...σε κάτι νέο; Καλύτερο ή χειρότερο; Πολλοί ανεβάζουν στο διαδίκτυο τους δίσκους τους, για παράδειγμα.
Σαφώς υπάρχει ένα πρόβλημα, ένα οικονομικό πρόβλημα. Δηλαδή, όσοι λένε ότι η μουσική πρέπει να είναι δωρεάν για όλους, το λένε εκ του ασφαλούς, αν οι ίδιοι έπρεπε να κάνουν ένα δίσκο θα το σκεφτόντουσαν ξανά. Γιατί το να κάνεις ένα δίσκο είναι μια υπόθεση που κοστίζει. Κοστίζουν τα studio, κοστίζουν οι μουσικοί, τα εξώφυλλα, τα εργοστάσια κι όλα αυτά. Αναγκαστικά τώρα ο περισσότερος κόσμος και ειδικά οι νέοι τα κάνουν μόνοι τους. Ευτυχώς υπάρχει ένα αντίβαρο, ότι η τεχνολογία προχωράει και γίνεται πιο εύκολο να κάνεις ένα δίσκο στο σπίτι σου, με έναν υπολογιστή, δυο καλά μικρόφωνα, κάνεις μια επένδυση... πράγμα που δεν γινόταν παλιότερα. Κι έτσι υπάρχει μια ισορροπία. Τώρα η ίδια η μουσική και το τραγούδι πιστεύω ότι είναι πέρα απ όλα αυτά. Είτε υπάρχουν οι δισκογραφικές, είτε καταρρεύσουν, οι ανάγκη των ανθρώπων να τραγουδήσουν, να γράψουν τραγούδια και των ακροατών να ακούσουν και να συντονιστούν με τραγούδια και μουσικές, ευτυχώς κρατάει καλά. Θα βρούμε νέους τρόπους.
Τι μουσική ακούτε; Τι ακούγατε πριν δέκα χρόνια και τι τώρα;Πάντα οι προτιμήσεις μου ήταν λίγο παλαβές, λίγο ασυνάρτητες. Δηλαδή, μπορεί να κολλούσα με έναν δίσκο του Φοίβου Δεληβοριά και την ίδια στιγμή να κολλούσα με έναν δίσκο των Red hot chilly peppers και με έναν δίσκο του Caetano Veloso. Οι μουσικές που έρχονται από διαφορετικά σημεία του πλανήτη... έτσι ήμουν πάντα, δεν ήμουν οπαδός κάποιο ρεύματος. Μπορεί ως πιτσιρικάς να άκουγα κυρίως ροκ, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να έλιωνα μένα τραγούδι του Χατζιδάκι ή με τα παλιά λαϊκά ή με τα ρεμπέτικα ή με κάποιους τζαζίστες, μια από τις αγαπημένες μου μπάντες είναι οι E.S.T. μια Jazz μπάντα από την Σουηδία. Δυστυχώς τώρα ο αρχηγός τους αποχώρησε, έφυγε απ τη ζωή. Αλλά, θέλω να πω, τα ερεθίσματά και οι προτιμήσεις μου είναι ..άμα δεις τον υπολογιστή μου θα καταλάβεις. Οι επιλογές μου είναι από πολλά διαφορετικά είδη. Δεν θα δεις τίποτα από metal ας πούμε ή λαϊκοποπ...
Και ψάχνετε στο διαδίκτυο, στο Myspace νέες μπάντες, underground σκηνή;
Μια εποχή είχα κολλήσει με το Myspace και έψαχνα...
Έχετε συνεργαστεί με πολλούς νέους, grandeloopa πχ... τους ψάχνετε έτσι;
Ή με βρίσκουν. Ναι, υπάρχει πάντα ένας διάλογος με τους νεότερους. Και τραγουδοποιούς... αυτή η περίεργη ράτσα, η παράξενη ψυχοσύνθεση του ανθρώπου που γράφει στίχους, μουσική, παίζει ένα όργανο, τραγουδάει, ενορχηστρώνει. Τελικά οι μεγαλύτερές μου επιρροές ήταν τέτοιοι άνθρωποι. Τώρα που έβγαλα το βιβλίο (“Λόγια και ακόρντα”) προσπαθούσα να γράψω ένα πρόλογο, συνειδητοποίησα ότι όντας αυτοδίδακτος, έμαθα μουσική, κυρίως, προσπαθώντας να βγάλω τα τραγούδια από τους δίσκους που μ' άρεσαν, έμαθα μουσική από άλλους αυτοδίδακτους.
Πάτε σε παραστάσεις συναδέλφων σας;
Ναι, συχνά και δεν είμαι απ' αυτούς που για να πάνε να δουν κάποιον πρέπει να είναι φίλοι τους ή στην παρέα τους. Όταν κάτι μου κεντρίζει το ενδιαφέρον πάω... Τον Μαρβέγια είδα για παράδειγμα...
Βιβλία; Θέατρο; Σινεμά; Μια πρόταση για τους αναγνώστες μας;
Λογοτεχνία διαβάζω πολύ. Με εμπνέουν πολλά πράγματα από την λογοτεχνία και από την ποίηση. Από βιβλία διάβασα τελευταία το Σόλαρ του Ιαν Μακγιούαν. Είναι πολύ δυνατό και ωραίο, ενδιαφέρον θέμα. Σινεμά παρακολουθώ πολύ και η τελευταία ταινία που είδα ήταν το Βlue valentine.
Παρακολουθείτε και ελληνικές ταινίες μικρού μήκους, πάτε στα φεστιβάλ;;Ναι, όσο μπορώ γιατί είμαι και μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ως μουσικός που έχει γράψει μουσική για πολλές ταινίες. Από τις περσινές ελληνικές με ενθουσίασε η Στρέλλα και η Ακαδημία Πλάτωνος. Από θέατρο, μου αρέσει μια νέα ομάδα, δεν είναι νέα, βέβαια, μιας και είναι 4-5 χρόνια. Λέγονται “ΕΧ ΑΝΙΜΟ” , είναι είδος σωματικού θεάτρου, όπου κάνουν παρωδίες πάνω σε γνωστά θεατρικά έργα. Την προηγούμενη φορά έκαναν παρωδία του Δράκουλα, φέτος κάνουν μια παρωδία του Άμλετ, έχει πάρα πολύ γέλιο, είναι πολύ ταλαντούχα παιδιά. Άλλη μια ωραία παράσταση ήταν ο Σιρανό Ντε Μπερζεράκ.
Στα καράβια μου καίω, λέτε “από πείσμα και τρέλα θα ζω σε τούτη τη χώρα”. Εμείς να φύγουμε; Ή να μείνουμε να παλέψουμε; Ποια είναι η συμβουλή;
Δεν μου αρέσει να δίνω απαντήσεις ούτε συμβουλές, αλλά απ' το καλοκαίρι που έπαιζα αυτό το τραγούδι έλεγα ότι μαθαίνω ότι το μεγαλύτερο δίλημμα των νέων είναι αν θα μείνουν ή αν θα φύγουν. Δεν έχω να δώσω καμιά συμβουλή, απλώς σε μια αντίστοιχη περίσταση πριν από είκοσι χρόνια περίπου που αντιμετώπιζα το ίδιο δίλημμα γι' άλλους λόγους, εντελώς, έγραψα αυτό το τραγούδι. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε μια συγκυρία πολύ δύσκολη, αλλά είναι και μια ευκαιρία. Δηλαδή είναι η πρώτη φορά από τη μεταπολίτευση – είμαι παιδί της μεταπολίτευσης και έχω ζήσει όλη αυτήν την τρελή κούρσα από το '80 μέχρι εδώ- που αισθάνομαι. Ξεκινήσαμε από μια φτωχή κοινωνία βγαλμένη από μια χούντα και φτάσαμε να κοιτάμε το ντύσιμο, τα αυτοκίνητα και τα σπίτια μας σαν να είμαστε οι πιο πλούσιοι της Ευρώπης...- έχουμε μια ευκαιρία να αλλάξουμε αυτή τη χώρα, να βάλουμε μια τάξη στο χάος.
Αισιοδοξία βλέπω! Υπάρχει η ευκαιρία αλλά...
Ναι, στο χέρι μας είναι. Υπάρχει μια σειρά από χαμένες ευκαιρίες από τότε που θυμάμαι εγώ τον εαυτό μου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί μια ευκαιρία να κερδηθεί...
Έχετε μετανοιώσει για κάτι, ως τώρα;
...που δεν έφυγα στο εξωτερικό να γίνω διάσημος στην Αμερική.. (γέλια) Αστειεύομαι... Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι, υπάρχουν πολλά πράγματα που αν γυρνούσα πίσω θα ήθελα να τ' αλλάξω. Τραγούδια που θα προτιμούσα να μην τα είχα βάλει στους δίσκους ή να μην τα είχα ηχογραφήσει έτσι, να τα είχα κάνει αλλιώς... αλλά φαντάζομαι ότι θα μετάνιωνα αν κάπου είχα προδώσει τον εαυτό μου. Κι αυτό μπορώ να περηφανεύομαι ότι δεν το έκανα.
Έχετε ξεκινήσει με ένα συγκρότημα, τους Φατμέ, και συνεχίσατε σόλο καριέρα, όπως και πολλά συγκροτήματα: Ξύλινα Σπαθιά, Τρύπες, Τα φώτα που σβήνουν, Συνήθεις Ύποπτοι..διαλύθηκαν και συνέχισαν ο Π.Παυλίδης, ο Γ. Αγγελάκας κλπ. Είναι πιο δύσκολο για ένα συγκρότημα να κάνει καριέρα..; Γιατί;Η ομαδική δουλειά σίγουρα είναι δύσκολη και δεν είμαστε εκπαιδευμένοι και στην Ελλάδα να την κάνουμε. Είμαστε όλοι αρχηγοί. Αλλά παρ' όλα αυτά το ότι κρατήσαμε δέκα χρόνια με τους Φατμέ το θεωρώ άθλο.
Παίζετε ένα νέο κομμάτι, να περιμένουν νέο δίσκο σύντομα;
Άμεσα δεν είμαι έτοιμος, δεν έχω υλικό για ολόκληρο δίσκο. Αλλά σκέφτομαι να το βγάλω μόνο του. Γυρνάμε στην εποχή του '60 που κυκλοφορούσε ένα 45άρι και μετά ακολουθούσε ολόκληρος ο δίσκος.
Τίτλο;
Τίτλο δεν ξέρω ακόμα, αλλά αυτό τραγούδι το είχα στο μυαλό σαν ένα τραγούδι νωχελικό τεμπέλικο, τραγούδι διακοπών, το έγραψα στο Πήλιο καλοκαίρι. Αλλά τώρα που το τραγουδάω σκέφτομαι ότι αυτό το τραγούδι λέει κάτι για την εποχή μας με έναν πολύ κριμένο και υπαινικτικό τρόπο. Λέει: “να πάμε στην παραλία, να πάμε στην αμμουδιά, να βρούμε αυτό που ζητάμε μια νέα χαρά. Μα τι ειν' αυτά που φοράμε από ποια εποχή, στη σκιά τα πετάμε και βουτάμε γυμνοί.” Είναι αυτό που έλεγα στην αρχή αρχή, για την αφαίρεση για το ξεγύμνωμα, για την ανάγκη μας να βρούμε ξανά το νόημα των λέξεων, που έχουν φθαρεί, τα ρούχα μας που έχουν παλιώσει. Φοράμε τα ρούχα μιας άλλης εποχής, μια ιδεολογία μιας άλλης εποχής, που την αναπαράγουμε από κεκτημένη ταχύτητα. Πρέπει να το δούμε πάλι αυτό. Να πετάξουμε όλα τα περιττά και να βουτήξουμε γυμνοί.
Δελτίο Τύπου για τις φετινές του παραστάσεις που πήραν παράταση μέχρι τις 12/3. Κλικ
Πώς περάσαμε εμείς στο “Ρεμίξ” : κλακ