Τρίτη 16 Απριλίου, 20:20 το βράδυ. Είναι μια πολύ ζεστή βραδιά, οι μέρες που χτύπησε 30άρια ο υδράργυρος στη Θεσσαλονίκη. Έξω από την είσοδο του Βακούρα έχει μαζευτεί ήδη αρκετός κόσμος. Και συνεχίζει να έρχεται ασταμάτητα όσο πλησιάζει η ώρα της προβολής. Κάπου εκεί ανάμεσα στον κόσμο είναι και ο Γιάννης Αγγελάκας, με την ιδιότητα, αυτή τη φορά, του πρωταγωνιστή της ταινίας. Καταλαβαίνεις αμέσως πόσο αγαπητός είναι σε όλους.
Το να παρακολουθήσεις μια ταινία του Νίκου Νικολαΐδη είναι πάντα ένας πολύ καλός λόγος για να φτάσεις ως την κινηματογραφική αίθουσα, πόσω μάλλον όταν συνδυάζεται με την καταλυτική παρουσία του Γιάννη Αγγελάκα! Περιμένοντας υπομονετικά να ανοίξουν οι πόρτες, μέσα και έξω από την είσοδο γίνεται το αδιαχώρητο από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Είναι πάντα μια όμορφη εικόνα αυτή. Και να σκεφτεί κανείς πως η ταινία «Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα», όταν βγήκε το 2002, δεν έκοψε πολλά εισιτήρια, όπως μας πληροφόρησε ο ίδιος ο Αγγελάκας αργότερα, καθώς προλόγιζε την ταινία.
Το πέρασμα του χρόνου αποκατέστησε την αδικία και η ταινία απέκτησε πια το δικό της πιστό κοινό. Η καλύτερη και περίτρανη απόδειξη είναι η εν λόγω βραδιά. Η προβολή των 21:00 με την παρουσία του πρωταγωνιστή της έκανε τα εισιτήρια να εξαφανιστούν μέσα σε λίγες μέρες, και έτσι προστέθηκε και μια απογευματινή στις 18:30. Καθώς πλησίαζε η ώρα, αναρωτιόμουν αν θα χωρέσουμε όλοι. Η απορία μου λύθηκε σύντομα: Η αίθουσα γέμισε ασφυκτικά και χρειάστηκαν μερικά καθίσματα επιπλέον για να εξυπηρετηθεί το σύνολο των θεατών. Μέσα σε λίγη ώρα ο Γιάννης Αγγελάκας ξεκίνησε να μας λέει ιστορίες από τα γυρίσματα:
Ο Κώστας Μπακιρτζής και ο Γιάννης Αγγελάκας προλογίζουν την ταινία.
Ο Γιάννης Αγγελάκας μπροστά από την αφίσα της ταινίας. Μαζί του οι Κώστας Μπακιρτζής και Μάριος Αμαξόπουλος.
«Ο Νίκος ήταν φοβερός δάσκαλος. Βγήκε αξιοπρεπώς ο ρόλος. Έκανα τη μουσική της ταινίας όπως την ήθελα, αλλά μετά από τα γυρίσματα για ένα πράγμα ήμουν σίγουρος. Ότι δεν θα ξανάκανα ποτέ τον ηθοποιό. Είναι πολύ σκληρή δουλειά. Επί τρεις μήνες ήμουν μπροστά σε κάμερες, συνεργεία, εντάσεις... Δεν το άντεχα. Ένα αστείο περιστατικό που συνέβη κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, είναι κάποια στιγμή που γίνεται ένα κυνηγητό με τους μπάτσους. Είμαι με το αμάξι εγώ μπροστά και πίσω οι μπάτσοι. Και κάτι πυροβολισμοί και υποτίθεται πως κάνω ξαφνικά δεξιά σε ένα στενό. Και ενστικτώδικα άναψα το φλας! Και ξαναγυρίσαμε τη σκηνή».
Σε αυτό το σημείο μετά το τέλος του λόγου, όλη η αίθουσα τραντάχτηκε από τα γέλια και το κοινό ξέσπασε σε χειροκροτήματα.
Και κάπως έτσι φτάνει επιτέλους η μαγική ώρα που σβήνουν τα φώτα και ανάβει η μεγάλη οθόνη. Ας κάνουμε πρώτα, όμως, μια μικρή εισαγωγή.
Ο Νίκος Νικολαΐδης καθόρισε με τις ταινίες του το μεταπολιτευτικό σινεμά. Με την τολμηρή και πρωτοποριακή του ματιά, μίλησε στην καρδιά μιας ολόκληρης γενιάς και συνεχίζει μέσα από τα έργα του να το κάνει μέχρι και σήμερα. Έφερε μια νέα γλώσσα στο ελληνικό σινεμά και μια ιδιαίτερη αισθητική. Η «Πρωϊνή Περίπολος», που τη θεωρώ ένα αριστούργημα, είναι μέσα στις 20 αγαπημένες μου ταινίες. Ο ίδιος πίστευε ότι η «Ευριδίκη Β.Α. 2037» είναι η καλύτερή του ταινία.
Το «Ο Χαμένος Τα Παίρνει όλα», η έβδομη μεγάλου μήκους ταινία του, κλείνει το τελευταίο μέρος μιας τριλογίας που ξεκίνησε ο σκηνοθέτης με το «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα» το 1979 και συνέχισε με τη «Γλυκιά Συμμορία», το 1983. Η τριλογία έχει τον τίτλο «Τα χρόνια Της Χολέρας».
Τα «Κουρέλια» και η «Συμμορία» αποτελούν ταινίες-ορόσημα για το ελληνικό σινεμά, ενώ το «Ο Χαμένος τα Παίρνει Όλα» άργησε να αναγνωριστεί. Για την ιστορία, το «Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα» είναι το προτελευταίο έργο του δημιουργού και είναι αφιερωμένο, σύμφωνα με δικό του σχόλιο, «στα παιδιά που κατεβαίνουν τις νύχτες απ’ τους λόφους και κυκλοφορούν στα σκοτεινά δρομάκια της πόλης μας...».
Απέσπασε δύο βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης: Το Κρατικό Βραβείο Σκηνοθεσίας και Φωτογραφίας.
Η ταινία διαθέτει σε αφθονία όλα εκείνα τα συστατικά που συναντάμε στο σινεμά του Νικολαΐδη: πανέμορφες γυναίκες, αδιέξοδες καταστάσεις, μεγάλα όνειρα και τυφλές ελπίδες, έντονα σουρεαλιστικά στοιχεία, περιθωριακούς γοητευτικούς τυχοδιώκτες που δεν φοβούνται να αποτύχουν, παρέες, περιπέτειες, και ακατανίκητη επιθυμία για φυγή.
Τα βασικά πρόσωπα του έργου είναι: Ο Άνδρας (Γιάννης Αγγελάκας), η πρώην ερωμένη Έλσα (Ιφιγένεια Αστεριάδη), ο Μικρός με την κιθάρα (Συμεών Νικολαΐδης, γιος του σκηνοθέτη), η Δεσποινίς Βατόμουρο (Τζένη Κιτσέλη, που ξεστομίζει τις καλύτερες ατάκες μετά τον Αγγελάκα) και η Μαυρούκα, χορεύτρια που ονειρεύεται να ανοίξει βιβλιοπωλείο (Louise Attach).
Όλα αυτά τα πρόσωπα θα πάρουν μέρος σε ένα μεγάλο κόλπο, όχι μόνο για τα λεφτά, αλλά γιατί θέλουν κυρίως να ξεφύγουν από κάτι. Τα αποτελέσματα αυτής της ριψοκίνδυνης αποστολής, θα είναι διαφορετικά για τον καθένα και την καθεμία.
Ο Γιάννης Αγγελάκας λάμπει σαν ακατέργαστο διαμάντι με την ερμηνεία του, διαθέτοντας απίστευτη φυσικότητα και άνεση μπροστά στο φακό. Είναι ένας cool παράνομος τύπος που καταστρέφει ό,τι αγαπά; Ή ένας αλλόκοτος προφήτης που χρησιμοποιεί τα εδάφια της Αποκάλυψης του Ιωάννη για να προετοιμάσει κατάλληλα το έδαφος προς το φινάλε; Ένας «καταραμένος» άγιος στην προσωπική του κάθοδο προς την κόλαση που μοιάζει ταυτόχρονα λυτρωτική;
Η σχέση του με το Mικρό, εκτός από τη συνεργασία σε ύποπτες δραστηριότητες, έχει και μια πατρική μορφή. Ο Mικρός διψά για έντονες εμπειρίες, μα τα τραγούδια που γράφει μιλούν για θάνατο.
Η Έλσα ανησυχεί για τον μικρό, θέλει να τον προστατεύσει από τη βρωμιά του κόσμου. Τα πάντα, όμως, έχουν προαποφασιστεί.
Νυχτερινά υγρά πλάνα, μπάτσοι, φράγκα και πιστολίδι, μεθυσμένες υπάρξεις, άνθρωποι των μίντια που περιμένουν σαν τα κοράκια να βγάλουν την είδηση, διαφθορά, αφεντικά ταχυδακτυλουργοί, μπράβοι βιαστές, η ζωγραφιά μιας βιτρίνας που γίνεται αφορμή για μεγάλες αποφάσεις, ένα καναρίνι που το έλεγαν Μπελαφόντε, ένας χαρταετός που κινείται μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου, τρυφερότητα και βία σε ένα απίστευτο φιλμ διάρκειας δύο ωρών. Μαύρη κωμωδία, με αστυνομική πλοκή; Υπαρξιακό δράμα που εξερευνά τα μέσα μας σκοτάδια; Όπως και αν το δει κανείς οι ήρωες πίσω από το χιούμορ κρύβουν μια τραγικότητα. Ακριβώς σαν αυτή την ατάκα λίγο πριν το φινάλε: «Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος για να κρυφτείς και αρκετά μικρός για να σε βρω πάλι. Τι είπα ο πούστης!».
Παρατήρησα πως όλοι μείναμε προσηλωμένοι σε αυτό που βλέπαμε, χωρίς να ακουστεί ούτε ένας ψίθυρος, και ας μεσολάβησε ένα απαραίτητο διάλλειμα. Αυτή είναι η δύναμη του σινεμά... H προβολή σε κόπια φιλμ 35mm εδωσε μια πιο ατμοσφαιρική και νοσταλγική αίσθηση στην ταινία.
Μια θλιβερή διαπίστωση, όπως μας πληροφόρησε ο Κώστας Μπακιρτζής, διοργανωτής της βραδιάς, είναι πως από τα 99 χειμερινά συνοικιακά σινεμά που βρίσκονταν στην πόλη της Θεσσαλονίκης, 67 Β’ προβολής και 32 Α’ προβολής κατά τα τέλη της δεκατίας του 1960, σήμερα λειτουργούν μόνο 4Q Βακούρα, Μακεδονικόν, Κολοσσαίον, Αθήναιον. Ας στηρίξουμε όσο μπορούμε τις αίθουσες. Ας στηρίξουμε το δικαίωμα στο όνειρο!
Ευχαριστούμε πολύ τον Κώστα Μπακιρτζή για την ευγενική παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού της βραδιάς.
Οι Βραδιές φιλμ στο σινεμά Βακούρα συνεχίζονται με εξαιρετικές επιλογές από τον Ελληνικό Κινηματογράφο: Τρίτη 30 Απριλίου στις 21:00 «Ο Δράκος» του Νίκου Κούνδουρου. Θα προλογίσει ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου Βασίλης Κεχαγιάς.
Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί με την προβολή της ταινίας «Από την Άκρη της Πόλης» Του Κωνσταντίνου Γιάνναρη με παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τη σελίδα Cine Βακούρα. Όλες οι προβολές γίνονται σε κόπιες φιλμ 35mm.