«Οι Άνθρωποι Μέσα Μου» τιτλοφορείται το νέο άλμπουμ που «έντυσε» με τους ξεχωριστούς του στίχους ο Κώστας Φασουλάς. Αποτελείται από συνολικά εννιά κομμάτια, μελοποιημένα από εκλεκτούς συνθέτες και τραγουδοποιούς, ανάμεσα στους οποίους οι Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, Παντελής Θαλασσινός, Γιώργος Καζαντζής, Θέμης Καραμουρατίδης, Χρυσόστομος Καραντωνίου, Γιάννης Μήτσης, Χρήστος Νικολόπουλος και Νίκος Ξυδάκης.
Την ερμηνεία αναλαμβάνουν δύο ταλαντούχοι νέοι τραγουδιστές, η Μαρία Αλαμανή και ο Λάμπρος Βασιλείου. Το ταλέντο τους, μαζί με τη μεγάλη στιχουργική εμπειρία του κ. Φασουλά, φρένουν ένα αποτέλεσμα φρέσκο, στιβαρό, γεμάτο υποσχέσεις για το μέλλον αλλά και στιβαρό, εμποτισμένο με την προϊοστορία πολλών μεγάλων ερμηνευτών του ελληνικού πενταγράμμου.
Ήταν χαρά μας να συνομιλήσουμε με τον κ. Φασουλά αλλά και τους δύο ερμηνευτές για αυτήν τη νέα δισκογραφική δουλειά αλλά και τη γενικότερη πορεία τους, τις ελπίδες και τα όνειρά τους.
MixGrill: Με μεγάλη χαρά σας υποδεχόμαστε στο Mixgrill και ευχαριστούμε για τη συνομιλία μας. Θα ήθελα να ξεκινήσω πρώτα με τον κύριο Φασουλά.
Είστε ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για το ελληνικό τραγούδι με πάνω από 200 στίχους στο ενεργητικό σας. Φαντάζομαι πολλοί καλλιτέχνες θα έχουν θελήσει στίχους σας για τις δισκογραφικές τους δουλειές. Αυτή την περίοδο διαλέξατε τον Λάμπρο και την Μαρία ως βασικούς ερμηνευτές του δίσκου «Οι άνθρωποι μέσα μου». Ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που σας έκανε να τους ξεχωρίσετε από τη νέα γενιά των ερμηνευτών, και να γράψετε πάνω τους τα τραγούδια σας;
Κώστας Φασουλάς: Μα είναι ξεχωριστοί... Ξέρετε εμένα με γοητεύουν οι φωνές που είναι σαν ανισόπεδοι κόμβοι. Οι φωνές που δε βρίσκονται μόνιμα στο ίδιο επίπεδο.
Η Μαρία και ο Λάμπρος, έχουν μέσα τους τον ερμηνευτικό αιφνιδιασμό. Συνήθως δεν μπορείς να προβλέψεις πως θα τοποθετηθεί η φωνή τους στη αμέσως επόμενη μουσική φράση, που θα καταλήξει και πώς..
M.G.: Οι στίχοι σας είναι αγαπημένοι και αναγνωρίσιμοι. Έχετε γράψει πανέμορφα τραγούδια όπως: «Τα Δίδυμα Φεγγάρια», «Άσπρο Μαντήλι Ανέμιζε», «Το Γκρίζο Των Ματιών Σου», «Η Ζωή Είναι Ωραία» (όπου ντύσατε με στίχους γεμάτους ευαισθησία την εξαιρετική μουσική του Nicola Piovanni), «Μη Μου Γκρεμίζεις Τ’ Όνειρο»… Πώς αισθάνεστε όταν το κοινό στις συναυλίες ξέρει και σιγοτραγουδά τους στίχους σας; Έχετε κάποια ιδιαίτερη ιστορία να μοιραστείτε μαζί μας;
Κ.Φ.: Το έχω ζήσει αρκετές φορές, να τραγουδάνε άνθρωποι πολλοί τους στίχους μου. Κι είναι αλήθεια, πως νιώθω, όπως ένας λαχειοπώλης που κάποτε μοίρασε λαχεία που κέρδισαν, αν όχι όλα, τα περισσότερα..
M.G.: θα ήθελα να σταθούμε λίγο στον τρόπο με τον οποίο γράφετε τα τραγούδια. Πάνω από 200 στίχοι σας έχουν μελοποιηθεί από σημαντικούς συνθέτες. Ένας ωκεανός τραγούδια... Επιτρέψτε μου να ρωτήσω τον πιο αγαπημένο δικό σας στίχο και ακόμα, ποιος είναι ο στίχος που σας παίδεψε μέχρι να πάρει την τελική του μορφή.
Κ.Φ.: Ξέρετε, η σχέση μου με τους στίχους μου είναι συνήθως εμφυλιοπολεμική.
Ένας ανοιχτός λογαριασμός είναι, που δεν κλείνει ακόμη κι όταν αυτοί γίνουν τραγούδια. Με υπονομεύουν και τους υπονομεύω. Πολλές φορές με εξαντλούν. Και τότε τους αφήνω στην τύχη τους..
Δεν έχω αγαπημένο στίχο. Φανταστείτε τι θα γίνει με τους άλλους, αν αναφέρω κάποιον! Ο τσακωμός είναι σίγουρος…
Μ.G.: To 2009, φτιάξατε μαζί με τον Παντελή Θαλασσινό και το Μανώλη Λιδάκη, έναν εξαίρετο δίσκο. Το «Μη Μου Γκρεμίζεις Τ’ όνειρο». Η πρόσφατη απώλεια του σπουδαίου μας ερμηνευτή Μανώλη Λιδάκη ήταν αναπάντεχη. Τι κρατάτε ως πολύτιμη ανάμνηση από τη μουσική σας συνάντηση;
Κ.Φ.: Ο Λιδάκης ήταν μια αληθινή ψυχή, που καθώς αυτή γίνονταν φωνή, είχε αυτή τη δόνηση που έδινε στις λέξεις του τραγουδιού τη συγκίνηση και το συναισθηματικό τους βάθος. Με τον Λιδάκη συνέβη αυτό ακριβώς που είπε ο Μάνος Χατζιδάκις για τους μεγάλους ερμηνευτές. Ότι δηλαδή η φωνή τους δεν είχε τον εγωισμό να κρατήσει το τραγούδι μόνο για κείνους, έδιναν με την ερμηνεία τους χώρο και τόπο στους δημιουργούς.
Μου λείπει. Ήταν πολύτιμος φίλος
Μ.G.: Μιας και τον αναφέρατε, μια καθοριστική γνωριμία για τη ζωή σας ήταν εκείνη με τον Μάνο Χατζιδάκι σε τρυφερή ηλικία. Και μάλιστα, ήταν από τους πρώτους που διέκριναν το ταλέντο σας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είστε κατά κάποιον τρόπο πνευματικό παιδί του Χατζιδάκι. Αποδέχεστε τον τίτλο;
Κ.Φ.: Υπήρξα πνευματικός αποδέκτης της καλλιτεχνικής και κοινωνικής του σοφίας. Πολλά μού είπε. Ένα από αυτά που κράτησα είναι αυτό εδώ: να φοβάσαι τους ανθρώπους που δεν έχουν χιούμορ…
M.G.: Τα Σαββατοκύριακα σάς βρίσκουμε πίσω από τα μικρόφωνα της ραδιοφωνικής σας εκπομπής «Πάμε Εκεί Που Λέν’ Τραγούδια», στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, στους 103,7. Η εκπομπή περιλαμβάνει πολλά υπέροχα αφιερώματα σε σημαντικές μορφές και δημιουργούς. Πόσα χρόνια μετρά η εκπομπή και τι είναι το ραδιόφωνο για σας με μία λέξη;
Κ.Φ.: Η παρουσία μου στο Δεύτερο Πρόγραμμα κρατάει 15 περίπου χρόνια. Η συγκεκριμένη εκπομπή, κλείνει φέτος πέντε χρόνια και σκέφτομαι να το γιορτάσω…
Το τραγούδι και το ραδιόφωνο, είναι οι μεγάλες μου αγάπες. Φανταστείτε τι γίνεται όταν τις συναντώ και με συναντούν μέσα στο στούντιο…
Μ.G.: Οι δισκογραφικές δουλειές και παραγωγές στην εποχή μας είναι φτωχότερες σε σχέση με εκείνες των προηγούμενων δεκαετιών. Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της ελληνικής δισκογραφίας;
Κ.Φ.: Είμαι… εντελώς αισιόδοξος για το μέλλον του τραγουδιού. Της δισκογραφίας δεν ξέρω. Μιλάμε για διαφορετικές περιοχές.
M.G.: O νέος δίσκος που φέρει τη στιχουργική υπογραφή σας τιτλοφορείται «Οι Άνθρωποι Μέσα Μου». Από πού αντλήσατε τα θέματά σας, και ποιοι είναι τελικά οι άνθρωποι μέσα μας, γνωστοί ή άγνωστοι;
Κ.Φ.: Το «Οι Άνθρωποι Μέσα Μου» αποτυπώνει τα απλά και ανθρώπινα που πολλές φορές γίνονται υπερβατικά, καταπιάνεται με το ασήμαντο όταν αυτό γίνεται σημαντικό, και με το λίγο της στιγμής που μεταφράζεται σε ζωντανό της ψυχής χρόνο. Οι στίχοι εδώ «φωτογραφίζουν» με λέξεις εικόνες και συναισθήματα, την είσοδο και την έξοδο κινδύνου εννέα τραγουδιών με κέντρο τον άνθρωπο, όπως αυτός συγκρούεται ή συμφιλιώνεται με το μέσα του κόσμου.
M.G.: To 2023 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη το πρώτο σας παιδικό βιβλίο, «Ο Τεχνίτης Πετεινός». Θα ακολουθήσει και συνέχεια;
Κ.Φ.: Τα παραμύθια τα αγαπώ, καθότι ανησυχούν την αλήθεια. Ολοκληρώνω αυτόν τον καιρό δυο ακόμη παραμύθια που σύντομα ελπίζω θα εκδοθούν.
M.G.: Mε αυτή την ερώτηση θα ήθελα να κλείσουμε την όμορφη συζήτησή μας. Κάνετε σχέδια για το αύριο; Έχουν πραγματοποιηθεί τα περισσότερα;
Κ.Φ.: Ειλικρινά δεν ξέρω. Εκείνο που έχω να σας πω με βεβαιότητα είναι ότι είμαι μόνιμος αυτοσχεδιαστής.
M.G.: Ερχόμενοι, τώρα, στη Μαρία Αλαμανή και το Λάμπρο Βασιλείου, μοιράζεστε τα εννιά τραγούδια ενός νεογέννητου δίσκου. Πείτε μας τις εντυπώσεις σας από όλη τη διάρκεια των ηχογραφήσεων μέχρι και σήμερα.
Λάμπρος Βασιλείου: Ήταν και είναι ένα πολύ όμορφο ταξίδι. Το να σε καθοδηγούν την ώρα της ηχογράφησης άνθρωποι που έχουν αφήσει το δικό τους στίγμα στο Ελληνικό τραγούδι ήταν μια πρωτόγνωρη και ιδιαίτερη εμπειρία για μένα.
Μαρία Αλαμανή: Ήταν μία εμπειρία-θησαυρός για’ μένα. Από το στούντιο, που αφέθηκα σε όλους τους ανθρώπους που ήταν εκεί. Τον Κώστα Φασουλά, το Χρήστο Κορτσέλη, τους συνθέτες, τους μουσικούς... μέχρι σήμερα που το άλμπουμ μας είναι στο φως. Κρατάω το πάθος, την ενέργεια και τη συγκίνηση γι’ αυτά τα τραγούδια –αλλά και για τους ανθρώπους που με εμπιστεύτηκαν στη LEAP. Τους ευχαριστώ από καρδιάς.
Μ.G.: Ανήκετε στη νέα γενιά των καλλιτεχνών με σταθερά και προσεκτικά βήματα στην μέχρι τώρα πορεία σας. Με προσεγμένες παραγωγές και αξιοζήλευτες συνεργασίες. Είναι και λίγο θέμα τύχης και συγκυριών ή είναι καθαρά θέμα σκληρής δουλειάς και σωστών επιλογών;
Μ.Α.: Τον τελευταίο καιρό έχω αναθεωρήσει κάπως για τη λέξη «τύχη». Ενώ την πίστευα πολύ, νιώθω ότι δεν είναι αυτό που σε καθορίζει. Δεν ξέρω αν οι επιλογές κάποιων ανθρώπων είναι θέμα τύχης, άστρου ή όπως θες πες το. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν αρκεί. Δεν αρκεί καμία μεγάλη φωνή, κανένα μεγάλο ταλέντο χωρίς σκληρή δουλειά και μυαλό. Με αυτά θέλω να πορεύομαι, και μέχρι στιγμής, αισθάνομαι ότι στις επιλογές μου με οδηγεί η προσωπικότητά μου.
Λ.Β.: Νομίζω ότι είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Όλα στη ζωή χρειάζονται και λίγο τύχη, αλλά νομίζω ότι αυτό που θα σου φέρει την καταξίωση είναι η πολλή δουλειά και οι επιλογές που θα κάνεις.
Μ.G.: Τι θα λέγατε στους νέους ανθρώπους που έχουν όνειρο να ασχοληθούν με τη μουσική και συχνά απογοητεύονται και θέλουν να τα παρατήσουν; Στα δύσκολα, ποια είναι η κινητήριος δύναμη του Λάμπρου και ποια της Μαρίας;
Λ.Β.: Δεν ξέρω εάν είμαι ο κατάλληλος να δώσω συμβουλές σε νέους καλλιτέχνες, γιατί κι εγώ θεωρώ ότι είμαι σχετικα νέος στο χώρο, αλλά από την μικρή εμπειρία που έχω αποκτήσει, πιστεύω ότι η υπομονή και η επιμονή στον στόχο είναι τα μεγαλύτερα «όπλα» που μπορεί να έχει ένας νέος άνθρωπος που θέλει να ασχοληθεί με την μουσική. Η αγάπη που έχω για αυτό που κάνω νομίζω ότι είναι η δύναμη να συνεχίζω ακόμα και όταν συναντώ δυσκολίες, που όπως γνωρίζετε, είναι πολλές στον χώρο της μουσικής.
Μ.Α.: Θα τους έλεγα ό,τι λέω και σε εμένα τις στιγμές που μοιάζουν όλα δύσκολα. Να ανοίξουν πανιά και να πάνε κόντρα στον καιρό. Να πιστεύουν στο όνειρο και στις δυνάμεις τους, να πεισμώνουν αντί να απογοητεύονται, να έχουν υπομονή και επιμονή. Βέβαια, ο Bloody Hawk –που θαυμάζω απίστευτα πολύ– το’ χει πει σοφότερα: «Φίλε, η μόνη μάχη που έχασες, είναι εκείνη που δεν έδωσες». Η προσωπική μου κινητήριος δύναμη είναι οι άνθρωποι μέσα μου. Η οικογένειά μου και οι φίλοι μου.
M.G.: Μαρία, ολοκλήρωσες τις σπουδές σου στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης παίρνοντας το πτυχίο σου. Η καρδιά σου όμως μοιάζει να ανήκει αλλού... στο τραγούδι. Ήταν το παιδικό σου όνειρο να γίνεις τραγουδίστρια; Και πώς μπορεί να συνδυαστεί το αντικείμενο των σπουδών σου με το καλλιτεχνικό κάλεσμα;
Μ.Α.: Έγινε κι αυτό! Είμαι απίστευτα χαρούμενη που πήρα το πτυχίο μου.
Λατρεύω τα παιδιά και αισθάνομαι πως η σχέση μου με αυτά έχει κάτι μαγικό και ανεξήγητο. Είναι μια ενέργεια που δεν την αλλάζω με τίποτα! Όμως, το τραγούδι ήταν και είναι πάντα προτεραιότητα. Ευτυχώς, το γνωρίζω και το αισθάνομαι από πολύ μικρή ηλικία.
Η αλήθεια είναι πώς συνδυάζονται υπέροχα και τα δύο! Ενώ ακόμη δεν έχω μεγάλη εμπειρία ως εκπαιδευτικός, έχω συγκινηθεί πολλές φορές με τις αντιδράσεις των παιδιών σε μουσικά ακούσματα. Έτσι κι αλλιώς, θεωρώ δεδομένο ότι η εκπαίδευση και η τέχνη πρέπει να συμπορεύονται. Προς το παρόν, όμως, θέλω να αφοσιωθώ στο τραγούδι.
Μ.G.: Λάμπρο, είσαι απόφοιτος του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Πατρών, αλλά από την ηλικία των 8 ξεκίνησε η επαφή σου με τη μουσική. Στα 8 πρωτόπιασες το μπουζούκι. Θυμάσαι με ποιο τραγούδι έγινε η αρχή; Αν και νεότατος, αναπολείς εκείνη την αίσθηση;
Λ.Β.: Ναι, είμαι απόφοιτος του Οικονομικού τμήματος του Πανεπιστημίου Πατρών και η αλήθεια είναι ότι ξεκίνησα απο πολύ μικρή ηλικία την ενασχόληση με την μουσική. Το πρώτο τραγούδι ήταν το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας. Δεν μπορώ να πω ότι αναπολώ εκείνη την αίσθηση, γιατί νιώθω ότι με τα χρόνια μου ανοίγονται όλο και πιο νέοι δρόμοι σε σχέση με την μουσική, οι οποίοι μου δημιουργούν απίστευτα συναισθήματα και περνώντας τα χρόνια θέλω να ανακαλύπτω όλο και περισσότερα.
M.G.: Λάμπρο και Μαρία, βλέπουμε συχνά διάφορα φαινόμενα στο χώρο της μουσικής και όχι μόνο. Από χυδαίους και προσβλητικούς στίχους μέχρι την εύκολη αναγνωρισιμότητα μέσω τηλεοπτικών προγραμμάτων. Στις μέρες μας, δεχόμαστε έναν καταιγισμό πληροφοριών και εικόνων όπου όλοι έχουν την ευκαιρία να γίνουν διάσημοι για δεκαπέντε λεπτά ή δευτερόλεπτα! Πόσο εύκολο είναι για σας να μην κάνετε εκπτώσεις στα θέλω σας, και να διατηρείτε ατόφια την ποιότητα σας;
Λ.Β.: Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλοί πειρασμοί στην εποχή που ζούμε. Η εύκολη αναγνωρισιμότητα και το εύκολο χρήμα είναι δύο χαρακτηριστικά του χώρου μας. Θεωρώ, όμως, ότι εαν υπάρχει ένα ισχυρό υπόβαθρο, το οποίο ξεκινάει κυρίως απο την οικογένεια και καταλήγει στα ωδεία και στα μουσικά σχολεία, δύσκολα θα λοξοδρομήσεις. Δηλαδή τα ακούσματα των γονιών, η επαφή με την μουσική από μικρή ηλικία και η σωστή καθοδήγηση από ανθρώπους του χώρου είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες για σωστές και ποιοτικές επιλογές.
Μ.Α.: Είναι μια μεγάλη κουβέντα αυτή. Κατανοώ απόλυτα την ανάγκη των νέων παιδιών να βρουν το δρόμο τους. Ο καθένας κάνει τις επιλογές του. Δεν μπορώ και δεν θέλω να κρίνω κανέναν. Είμαι κι εγώ μέσα σε αυτή την πάλη. Πιστεύω όμως, πως είναι θέμα εποχής. Όπως σε όλες τις εποχές υπήρχαν δυσκολίες. Μέχρι τώρα, έχω καταφέρει να μην κάνω εκπτώσεις στα «θέλω» μου και ελπίζω ότι θα συνεχίσω να πορεύομαι με αυτήν τη σταθερότητα.
M.G.: Πιστεύετε στις εκλεκτικές συγγένειες που μπορεί να ενώσουν διαφορετικά πρόσωπα με κοινή όμως αισθητική; Για να χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα, Μαρία, ακούγοντας κάποιο προηγούμενο τραγούδι σου, το «Όνειρο» του Περικλή Χειλά, πιστεύω ότι θα σου ταίριαζε πολύ να μοιραστείς κάποια στιγμή τη σκηνή με τη Δήμητρα Γαλάνη. Αντίστοιχα, στην ερμηνεία του Λάμπρου, στο τραγούδι «Έμεινε μόνος», σε σύνθεση Ζωής Τηγανούρια και τους στίχους του Ηλία Κατσούλη, βρήκα κάτι από το λυγμό του Μανώλη Λιδάκη και την μεγαλειώδη απλότητα του Ορφέα Περίδη. Εσείς με ποιους αγαπημένους σας καλλιτέχνες επιθυμείτε να συνεργαστείτε;
Μ.Α.: Το ονειρεύομαι αυτό. Να μοιραστώ τη σκηνή με τη Δήμητρα Γαλάνη, που είναι για μένα μύθος και μεγάλη δασκάλα μου στο ελληνικό τραγούδι.
Πιστεύω πάρα πολύ στις συναντήσεις καλλιτεχνών με κοινή αισθητική. Ένα μεγάλο μου όνειρο είναι να συναντηθώ με τον Σταύρο Ξαρχάκο. Όμως, έχω πολλά τέτοια όνειρα και με νέα παιδιά από τη ραπ σκηνή που ακούω πολύ. Θα ήθελα να κουμπώσει η φωνή μου και η ερμηνεία μου με ένα ραπ κομμάτι. Για μένα, είναι οι σύγχρονοι ποιητές.
Στο άλμπουμ μας, όμως, συνάντησα ανθρώπους που ευχόμουν να βρω στο δρόμο μου –και δε σου κρύβω ότι θέλω κι άλλο! Θέλω κι άλλο Νίκο Ξυδάκη, Θέμη Καραμουρατίδη, Αλέξανδρο Εμμανουηλίδη, Χρυσόστομο Καραντωνίου. Και άλλους πολλούς –η λίστα είναι πολύ μεγάλη.
Λ.Β.: Ναι, το πιστεύω απόλυτα. Όταν έχεις κοινή αισθητική, κοινό τρόπο αντίληψης της μουσικής δεν χρειάζεται απαραίτητα να παίζεις και να τραγουδάς το ίδιο είδος με κάποιον άλλον για να συνεργαστείς μαζί του. Μιάς και τον αναφέρατε, ο Ορφέας Περίδης είναι ένας άνθρωπος που θα ήθελα πολύ να συνεργαστώ κάποια στιγμή μαζί του. Επίσης ένας απο τους σπουδαιότερους τραγουδοποιούς της εποχής μας που είχα σαν όνειρο να συνεργαστώ μαζί του και θα έχω την τιμή να το κάνω σε λίγο καιρό είναι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου.
M.G.: Έχετε κλείσει τις καλοκαιρινές σας εμφανίσεις; Είναι κάτι ανακοινώσιμο;
Λ.Β.: Τις επόμενες μέρες περιμένουμε να ολοκληρωθεί η δημοσίευση και των υπολοίπων κομματιών του άλμπουμ και να κάνουμε μια παύση, απολαμβάνοντας τους καρπούς αυτής της εξαιρετικής κατα τη γνώμη μου δουλειάς που έγινε με τα τραγούδια του Κώστα Φασουλά. Πιθανόν να προκύψουν κάποια live μέσα στο καλοκαίρι αλλά στόχος μας είναι η νέα σεζόν που ξεκινάει από το φθινόπωρο.
M.G.: Αντί επιλόγου, τι θα θέλατε να σας ευχηθούμε;
Μ.Α.: Θα ήθελα να μου ευχηθείτε πολύ τραγούδι, πολλή μουσική, ζεστούς ανθρώπους γύρω μου – υγεία και αγάπη. Α! Και το μυαλό μου μέσα στο κεφάλι μου! Πολύ σημαντικό.
Λ.Β.: Τα τραγούδια του άλμπουμ να ακουστούν και να τραγουδηθούν απο όσο το δυνατόν περισσότερα στόματα. Για μένα αυτή είναι η μεγαλύτερη αναγνώριση.
Το άλμπουμ «Οι Άνθρωποι Μέσα Μου» κυκλοφορεί σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες από τη LEAP.