Γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 1910 και μας άφησε για τ’ άστρα στις 10 Φεβρουαρίου 1975. Στις λέξεις του ηχούν ακόμα τα κύματα, στους στίχους του απλώνεται το απέραντο γαλάζιο. Γεύση από αλμύρα και χάδι από αύρα θαλασσινή στο πρόσωπο.
Συχνά τείνουμε να συνδέουμε τον ποιητή μονάχα με τη ναυτική ζωή. Σαφώς και με το έργο του υπήρξε ο μεγαλύτερος εκπρόσωπός της, αλλά ο Νίκος Καββαδίας δεν είναι μόνο αυτό. Ανάμεσα στις γραμμές του ξεδιπλώνεται ένας κόσμος ολόκληρος, όπου μέσα σε φόντο μπλε και με όρους ναυτικούς αναδεικνύεται η ψυχή και ο ίδιος ο άνθρωπος. Ο έρωτας, ο θάνατος, το πάθος, η μοναξιά, ο φόβος, η φιλία, η αγάπη: με λίγα λόγια όλες οι εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής. Λυρικός με μια έννοια παράξενη, περιγραφικός, εικονοπλάστης και μυθοπλάστης, ο Νίκος Καββαδίας ταξιδεύει το νου μέχρι τις «γραμμές των οριζόντων» και λίγο παραπέρα.
Εξαιρετικός ποιητής αλλά και φιλικός, ντροπαλός, συνεσταλμένος και ζεστός άνθρωπος – σύμφωνα με τις μαρτυρίες των οικείων του. Και γεμάτος ευαισθησία, στοιχείο που είναι –άλλωστε- διάχυτο και εμφανές στα έργα του.
Τα ποιήματά του έγιναν τραγούδια και μέσα απ’ αυτά περισσότερος κόσμος τον γνώρισε, περισσότεροι άνθρωποι αγάπησαν τον «Κόλια» μας. Σημείο σταθμός στην πορεία των μελοποιήσεών του υπήρξε ο εμβληματικός δίσκος «Σταυρός του Νότου» (1979) του Θάνου Μικρούτσικου, οι συνθέσεις του οποίου αποτελούν –ίσως- τις πιο γνωστές και πιο αγαπημένες. Την αρχή , βέβαια, είχε κάνει ο Γιάννης Σπανός (1975) και η Μαρίζα Κωχ (1977) , ενώ μετέπειτα ακολούθησαν κι άλλες μελοποιήσεις από τους Λάκη Παπαδόπουλο, Ξέμπαρκους, Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα και πολλούς ακόμη καλλιτέχνες.
Μερικές από αυτές αγκαλιάστηκαν από το ευρύ κοινό, άλλες απλώς ακούμπησαν και κάποιες ξεχάστηκαν. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τα ποιήματά του. Κάποια έγιναν πάρα πολύ γνωστά καθώς- όντας σε μορφή τραγουδιού- ακούστηκαν, διασκευάστηκαν και τραγουδήθηκαν από πολλούς, ενώ κάποια έμειναν στην αφάνεια. Με μεγάλη χαρά συναντάμε ολοένα και περισσότερες επανεκτελέσεις των προαναφερθέντων, σε συναυλίες , σε ποιητικές και ακουστικές βραδιές, σε αφιερώματα. Τι γίνεται όμως με το θέμα της μελοποίησης;
Η δημιουργία είναι ατέρμονη και ανεξάντλητη. Παρόλο που κάποια από τα μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία έχουν «στεριώσει» μέσα μας με συγκεκριμένη μουσική ή ρυθμό, δεν παύουμε να έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά σε διαφορετικές ή νέες μελοποιήσεις. Πολλοί καλλιτέχνες, συνθέτες ή τραγουδοποιοί έχουν ντύσει τους στίχους του με όμορφες μελωδίες που δεν μας είναι και τόσο γνωστές και αφορούν είτε τα δημοφιλή ποιήματά του είτε τα «αθησαύριστά» του.
Ιδού μερικές από αυτές τις κρυμμένες και λιγότερο φημισμένες μελοποιήσεις -επίσημες ή μη- γνωστών και άγνωστων ποιημάτων του.
1. Αγαπάω
Συλλογή: "Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα"
Μουσική: Μιχάλης Καλούπης
Ερμηνεία: Μιχάλης Καλούπης
2. Αρμίδα (Το πειρατικό του Kάπτεν Τζίμυ)
Συλλογή: "Πούσι"
Μουσική: Βαγγέλης Σαμαράκης
Ερμηνεία: Γιάννης Κασσωτάκης
3. Γράμμα ενός αρρώστου
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Θάνος Ανεστόπουλος
Ερμηνεία: Θάνος Ανεστόπουλος
4. Ήθελα
Συλλογή: "Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα"
Μουσική: Μιχάλης Τσαντίλας
Ερμηνεία: Μιχάλης Τσαντίλας
4. Η πλώρη μας
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Υπόγεια Ρεύματα
Ερμηνεία: Υπόγεια Ρεύματα
5. Καφάρ
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Γιώργος Λεούσης
Ερμηνεία: Γιώργος Λεούσης
6. Λύχνος του Αλλαδίνου
Μουσική: Δημήτρης Μαυρόπουλος
Ερμηνεία: Δημήτρης Μαυρόπουλος
6. A Bord de l' Aspasia
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Πέτρος Βέβηλος
Ερμηνεία: Πέτρος Βέβηλος
7. Guevara
Συλλογή: "Τραβέρσο"
Μουσική: Χάρης Παπαδόπουλος
Ερμηνεία: Βασίλης Λέκκας
8. Αντινομία
Συλλογή: "Τραβέρσο"
Μουσική: Κώστας Χαριτάτος
Ερμηνεία: Κώστας Χαριτάτος
9. Black & White
Συλλογή: "Πούσι"
Μουσική: Άγγελος Χαλβατζής
Ερμηνεία: Νίκος Χαλβατζής
10. Στον τάφο του Επονίτη
Συλλογή: "Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα"
Μουσική: Ανδρέας Νικολαίδης
Ερμηνεία: Ανδρέας Νικολαίδης
Νίκος Καββαδιάς.
Ο ποιητής,
ο ταξιδευτής των πόντων.
Η σύζευξη στεριάς και θάλασσας,
πραγματικότητας και μύθου.
Συχνά τείνουμε να συνδέουμε τον ποιητή μονάχα με τη ναυτική ζωή. Σαφώς και με το έργο του υπήρξε ο μεγαλύτερος εκπρόσωπός της, αλλά ο Νίκος Καββαδίας δεν είναι μόνο αυτό. Ανάμεσα στις γραμμές του ξεδιπλώνεται ένας κόσμος ολόκληρος, όπου μέσα σε φόντο μπλε και με όρους ναυτικούς αναδεικνύεται η ψυχή και ο ίδιος ο άνθρωπος. Ο έρωτας, ο θάνατος, το πάθος, η μοναξιά, ο φόβος, η φιλία, η αγάπη: με λίγα λόγια όλες οι εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής. Λυρικός με μια έννοια παράξενη, περιγραφικός, εικονοπλάστης και μυθοπλάστης, ο Νίκος Καββαδίας ταξιδεύει το νου μέχρι τις «γραμμές των οριζόντων» και λίγο παραπέρα.
Εξαιρετικός ποιητής αλλά και φιλικός, ντροπαλός, συνεσταλμένος και ζεστός άνθρωπος – σύμφωνα με τις μαρτυρίες των οικείων του. Και γεμάτος ευαισθησία, στοιχείο που είναι –άλλωστε- διάχυτο και εμφανές στα έργα του.
Τα ποιήματά του έγιναν τραγούδια και μέσα απ’ αυτά περισσότερος κόσμος τον γνώρισε, περισσότεροι άνθρωποι αγάπησαν τον «Κόλια» μας. Σημείο σταθμός στην πορεία των μελοποιήσεών του υπήρξε ο εμβληματικός δίσκος «Σταυρός του Νότου» (1979) του Θάνου Μικρούτσικου, οι συνθέσεις του οποίου αποτελούν –ίσως- τις πιο γνωστές και πιο αγαπημένες. Την αρχή , βέβαια, είχε κάνει ο Γιάννης Σπανός (1975) και η Μαρίζα Κωχ (1977) , ενώ μετέπειτα ακολούθησαν κι άλλες μελοποιήσεις από τους Λάκη Παπαδόπουλο, Ξέμπαρκους, Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα και πολλούς ακόμη καλλιτέχνες.
Μερικές από αυτές αγκαλιάστηκαν από το ευρύ κοινό, άλλες απλώς ακούμπησαν και κάποιες ξεχάστηκαν. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τα ποιήματά του. Κάποια έγιναν πάρα πολύ γνωστά καθώς- όντας σε μορφή τραγουδιού- ακούστηκαν, διασκευάστηκαν και τραγουδήθηκαν από πολλούς, ενώ κάποια έμειναν στην αφάνεια. Με μεγάλη χαρά συναντάμε ολοένα και περισσότερες επανεκτελέσεις των προαναφερθέντων, σε συναυλίες , σε ποιητικές και ακουστικές βραδιές, σε αφιερώματα. Τι γίνεται όμως με το θέμα της μελοποίησης;
Η δημιουργία είναι ατέρμονη και ανεξάντλητη. Παρόλο που κάποια από τα μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία έχουν «στεριώσει» μέσα μας με συγκεκριμένη μουσική ή ρυθμό, δεν παύουμε να έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά σε διαφορετικές ή νέες μελοποιήσεις. Πολλοί καλλιτέχνες, συνθέτες ή τραγουδοποιοί έχουν ντύσει τους στίχους του με όμορφες μελωδίες που δεν μας είναι και τόσο γνωστές και αφορούν είτε τα δημοφιλή ποιήματά του είτε τα «αθησαύριστά» του.
Ιδού μερικές από αυτές τις κρυμμένες και λιγότερο φημισμένες μελοποιήσεις -επίσημες ή μη- γνωστών και άγνωστων ποιημάτων του.
1. Αγαπάω
Συλλογή: "Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα"
Μουσική: Μιχάλης Καλούπης
Ερμηνεία: Μιχάλης Καλούπης
2. Αρμίδα (Το πειρατικό του Kάπτεν Τζίμυ)
Συλλογή: "Πούσι"
Μουσική: Βαγγέλης Σαμαράκης
Ερμηνεία: Γιάννης Κασσωτάκης
3. Γράμμα ενός αρρώστου
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Θάνος Ανεστόπουλος
Ερμηνεία: Θάνος Ανεστόπουλος
4. Ήθελα
Συλλογή: "Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα"
Μουσική: Μιχάλης Τσαντίλας
Ερμηνεία: Μιχάλης Τσαντίλας
4. Η πλώρη μας
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Υπόγεια Ρεύματα
Ερμηνεία: Υπόγεια Ρεύματα
5. Καφάρ
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Γιώργος Λεούσης
Ερμηνεία: Γιώργος Λεούσης
6. Λύχνος του Αλλαδίνου
Μουσική: Δημήτρης Μαυρόπουλος
Ερμηνεία: Δημήτρης Μαυρόπουλος
6. A Bord de l' Aspasia
Συλλογή: "Μαραμπού"
Μουσική: Πέτρος Βέβηλος
Ερμηνεία: Πέτρος Βέβηλος
7. Guevara
Συλλογή: "Τραβέρσο"
Μουσική: Χάρης Παπαδόπουλος
Ερμηνεία: Βασίλης Λέκκας
8. Αντινομία
Μουσική: Κώστας Χαριτάτος
Ερμηνεία: Κώστας Χαριτάτος
9. Black & White
Μουσική: Άγγελος Χαλβατζής
Ερμηνεία: Νίκος Χαλβατζής
10. Στον τάφο του Επονίτη
Μουσική: Ανδρέας Νικολαίδης
Ερμηνεία: Ανδρέας Νικολαίδης
Νίκος Καββαδιάς.
ο ταξιδευτής των πόντων.
Η σύζευξη στεριάς και θάλασσας,
πραγματικότητας και μύθου.