Μεγαλώνοντας στη Λάρισα, ο Αλέξανδρος Κτιστάκης ότι θέλει να ασχοληθεί με τη μουσική ήδη απ' όταν του χάρισαν την πρώτη του κιθάρα σαν παιδί. Το «έντεχνο» απορρίφθηκε αρχικά από τα ακούσματά του ως εφήβου, για να επανέλθει και να γίνει τελικά σταθερή αγάπη και πεδίο αφοσίωσης. Το 2012 έγινε η γνωριμία με το Θανάση Παπακωνσταντίνου στο Χιλιομόδι Κορινθίας και άλλαξαν όλα. Το 2014 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ξεκίνησε πλέον μια παραγωγική περίοδος δημιουργίας και συνεργασιών.
Αυτήν τη στιγμή ο Αλέξανδρος ετοιμάζει την κυκλοφορία σε φυσική μορφή του ντεμπούτου του «Τα Μαύρα» μαζί με εμφανίσεις κάθε Πέμπτη στο Σταυρό του Νότου.
MixGrill: Γεια σου, Αλέξανδρε. Πες µας σε τι φάση σε πετυχαίνουµε καταρχάς. Τι συναισθήµατα κυριαρχούν αυτήν την περίοδο, ενόψει και της πρόσφατης κυκλοφορίας του πρώτου σου δίσκου «Τα Μαύρα»;
Αλέξανδρος Κτιστάκης: Γεια σας! Αρχικά, σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Με πετυχαίνετε προς το τέλος των διαδικασιών της κυκλοφορίας του πρώτου µου δίσκου µε τίτλο «Τα Μαύρα». Λέω «προς το τέλος» γιατί τα κομμάτια έχουν κυκλοφορήσει διαδικτυακά και έχουν αποµείνει κάποιες διαδικασίες για την κυκλοφορία του και σε φυσική µορφή, σε περιορισµένο αριθµό αντιτύπων. Τα συναισθήµατα; Ανακούφιση, καθώς η υλοποίηση της δουλειάς πέρασε από πολλά κύµατα, αλλά κυρίως χαρά. Πολλή χαρά, αφού ένα όνειρο πραγµατοποιήθηκε.
M.G.: Το 2023 ήταν ακόµη µια πολύ δύσκολη χρονιά οµολογουµένως. Πώς σε βρίσκει προσωπικά η εκπνοή του χρόνου αυτού; Υπάρχει ίσως κάποιο απωθηµένο από τους τελευταίους δώδεκα µήνες;
Α.Κ.: Ήταν δύσκολη χρονιά και έχω την αίσθηση πως θα βλέπουµε για µεγάλο διάστηµα δύσκολες χρονιές από εδώ και πέρα. Δεν πρέπει να το βάλουµε κάτω, όσο δύσκολο κι αν µοιάζει το µέλλον. Χρειάζεται αγώνα και σθένος η ζωή, έτσι κι αλλιώς. Προσωπικά, νοµίζω πως µε βρίσκει σε µία ισορροπία. Από τη µία βρέθηκα για ακόµα ένα καλοκαίρι σε περιοδεία µε τον Θανάση, κυκλοφόρησα έναν δίσκο και από την άλλη ετοιµάζω κάποιες εµφανίσεις και ταυτόχρονα προσπαθώ, όπως όλοι µας, να βιοποριστώ. Απωθηµένο όχι, δεν υπάρχει. Γενικά δεν έχω απωθηµένα.
M.G.: Ας ξεκινήσουµε από λίγο πιο πίσω. Μεγαλώνοντας στη Λάρισα τη δεκαετία του '90, ποια είναι τα πρώτα ακούσµατα που θυµάσαι, τα ακούσµατα που θεωρείς πως άρχισαν να διαµορφώνουν την µουσική σου αισθητική, αλλά και οι πρώτοι καλλιτέχνες και κοµµάτια που επιλέγεις συνειδητά να ακούς;
Α.Κ.: Τα ακούσµατα που είχα από το σπίτι ήταν παλιά λαϊκά από τη µεριά του πατέρα µου και τα «έντεχνα» της εποχής από της µάνας µου. Οι πρώτες µου επιρροές ήταν ο Λοΐζος και ο Σαββόπουλος. Σιγά-σιγά στο γυµνάσιο µπήκαν στο κάδρο ο Σιδηρόπουλος, οι Τρύπες, οι Zeppelin, οι Pink Floyd αλλά και ο Στράτος Διονυσίου. Άκουγα πολύ Στράτο Διονυσίου, όµως. Κάποια στιγµή η µάνα µου µου είπε στην αρχή της πρώτης τάξης του Λυκείου, το Σεπτέµβρη του 1999, να πάµε να δούµε τον Μάλαµα στο κηποθέατρο της Λάρισας. Εγώ σνόµπαρα λέγοντας «Άσε µας, ρε µάνα, µε τους πεθαµενατζήδες!». Λίγους µήνες αργότερα, την πρώτη Μαΐου του 2000 άκουσα το «Τσιγάρο Ατέλειωτο» του Σωκράτη και τότε αλλάξαν όλα. Και τα τραγούδια του Θανάση τότε άρχισα να τα ακούω. Από εκεί και πέρα, ό,τι επιλέγω να κρατήσω ή να απορρίψω από τη µουσική γίνεται συνειδητά. Και όλα τα ονόµατα που ανέφερα συνειδητά επέλεξα. Ειδκά τα τελευταία χρόνια ακούω όση περισσότερη µουσική µπορώ µέσα στη µέρα.
M.G.: Ξεκινάς την πιο επαγγελµατική σου σχέση µε τη µουσική πριν από περίπου 15 χρόνια. Συνθέσεις για θέατρο και ταινίες µε συµµετοχές σε φεστιβάλ του εξωτερικού, πολλές συνεργασίες, µέσα από τις οποίες ανοίγεσαι σε ένα µεγαλύτερο κοινό, προσωπικά σου sold out και τώρα ο πρώτος δίσκος µε τίτλο «Τα Μαύρα». Αν έπρεπε να επιλέξεις τρεις σταθµούς σου που θεωρείς πως σε διαµόρφωσαν το περισσότερο, ως προς τον Αλέξανδρο του σήµερα, ποιους θα επέλεγες;
Α.Κ.: Όλα τα βήµατα που έχω κάνει τα σέβοµαι, αφού σε όλα υπάρχει αγάπη για τη µουσική. Αν προσπαθήσω να ορίσω τρία σηµεία ως κοµβικά σε σχέση µε το τώρα, το πρώτο που µου έρχεται στο µυαλό είναι η περιοδεία του 2018 µε τον Θανάση και τον Σωκράτη. Δεύτερο η µουσική που έγραψα για την «Αντιγόνη» στη µικρή Επίδαυρο την ίδια χρονιά. Το τρίτο είναι το 2017, που δεν έβρισκα κάποιον µουσικό για εµφανίσεις του χειµώνα και αποφάσισα να βγω να παίξω στα τότε µουσικά µου στέκια µόνο µε την κιθάρα µου. Το τελευταίο ίσως είναι σηµαντικότερο των άλλων δύο σε σχέση µε τη διαµόρφωση της σηµερινής µου εικόνας.
M.G.: Παρατηρώντας κανείς τις συµµετοχές σου σε διάφορα Φεστιβάλ αλληλεγγύης ή ακόµα και το ρεπερτόριο που επιλέγεις να ερµηνεύσεις, θα έλεγε κανείς πως σε αφορά ο κοινωνικός χαρακτήρας της τέχνης. Θεωρείς πως η τέχνη µπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη µιας κοινωνίας ή το εν λόγω κίνητρο έχει πιο ροµαντικό υπόβαθρο;
Αρχικά, το κίνητρο είναι µια προσωπική ανάγκη να εκφραστώ. Δεν είµαι καλός στα λόγια και δεν έχω καµία όρεξη να εκφράζοµαι και να τοποθετούµαι µέσα από τα social media. Τα χρησιµοποιώ αποκλειστικά για να επικοινωνήσω τη µουσική µου. Έτσι, επιλέγω να εκφραστώ µέσα από τη µουσική. Όποτε µπορώ πηγαίνω σε κάποιες αξιόλογες πρωτοβουλίες και φεστιβάλ, είτε σαν επισκέπτης είτε συµµετέχοντας σε αυτές. Προσωπικά, πιστεύω πως η τέχνη, εκτός των άλλων, χρειάζεται να έχει και κοινωνικό χαρακτήρα. Μου φαίνεται περίεργο να ασχολείται κάποιος µε τη µουσική και να µην τον νοιάζει για παράδειγµα που ο βυθός της Μεσογείου είναι γεµάτος µε ρούχα ανθρώπων που πνίγηκαν στην αναζήτηση µιας καλύτερης ζωής ή να του είναι αδιάφορο αυτό που συµβαίνει αυτήν την εποχή στη Γάζα. Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ κάθε µέρα προσπαθώ για να µη µε αλλοιώσει η κοινωνική πραγµατικότητα στην οποία ζούµε.
Θέλω να ελπίζω σε καλύτερες µέρες, άσχετα αν βλέπω ότι είναι µακριά ακόµα. Όµως, αν δεν κάνουµε κι εµείς το βήµα θα αργήσουν ακόµα πιο πολύ νά ‘ρθουν. Δε νοµίζω ότι η τέχνη από µόνη της µπορεί να αλλάξει την πορεία της κοινωνίας, καθώς τα παιχνίδια της εξουσίας είναι πολύ σκληρά, µπορεί όµως να αφυπνήσει συνειδήσεις. Ανθρώπους µε συνείδηση δεν µπορούν να τους κουµαντάρουν εύκολα. Για αυτό βλέπουµε σε πολλές περιπτώσεις τις κυβερνήσεις να προσπαθούν και υποβαθµίσουν την τέχνη. Τα τελευταία χρόνια έχω την εντύπωση πως αυτή η προσπάθεια είναι αρκετά λυσσαλέα στη χώρα µας.
M.G.: Ο νέος δίσκος εµπεριέχει εφτά κοµµάτια που, αν και έχουν ήδη παρουσιαστεί στις ζωντανές σου εµφανίσεις, ήρθε το πλήρωµα του χρόνου να γίνουν δίσκος. Τραγούδια δικά σου αλλά και πολυετών συνεργατών σου όπως ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και ο Κωνσταντής Παπακωνσταντίνου. Θα µπορούσες να µας µοιραστείς δυο στιγµές που κρατάς από την ετοιµασία του δίσκου;
Α.Κ.: Πέρα από τρεις συµµετοχές ως ερµηνευτής που είχα κάνει µέχρι να αποφασίσω να γράψω το δίσκο, δεν είχα σχέση µε το ζήτηµα της ηχογράφησης. Επίσης, ανέλαβα όλο το εγχείρηµα µόνος. Οπότε, οι δυσκολίες ήταν και είναι ακόµα µεγάλες. Πλήρης άγνοια. Χαρακτηριστικά να αναφέρω πως κάποια τραγούδια ξεκινήσαµε να τα ηχογραφούµε το καλοκαίρι 2021. Τα τραγούδια ήταν έτοιµα από τότε. Κάτι δεν µου άρεσε και το αφήσαµε για να το επεξεργαστώ. Τελικά, δεν µε πήγαινε κάπου αυτό που άκουγα και αποφάσισα την άνοιξη που µας πέρασε να γραφτεί όλος ο δίσκος από την αρχή. Οπότε, σίγουρα χαίροµαι για την εµπειρία που απέκτησα. Για τη γνώση δυσκολιών που έχει µία τέτοια εργασία και για το πώς θα τις ξεπεράσω στην επόµενη δουλειά. Χαίροµαι επίσης που κυκλοφόρησαν τα τραγούδια του Κωνσταντή [σημ: Παπακωνσταντίνου] και του Θανάση µετά από µία δεκαετία. Το «Όσοι Είναι Μονάχοι» το δοκιµάσαµε πρώτη φορά το Μάρτιο του 2013. Ωραία ήταν και η τελευταία µέρα της ηχογράφησης, που ήρθε και τραγούδησε η Ιουλία [σημ: Καραπατάκη] το «Αχ Καρδιά Μου».
M.G.: Είχες δηλώσει πως όταν υιοθέτησες το ρόλο του τραγουδιστή στο πρώτο σου συγκρότηµα, αυτό ουσιαστικά συνέβη κατά λάθος. Με την ιδιότητα του τραγουδοποιού να έχει λάβει πλέον και πλήρη υπόσταση, µέσω και των τραγουδιών αυτών, ποιος από τους δύο ρόλους νιώθεις να σε εκφράζει καλύτερα και γιατί;
Α.Κ.: Ναι, συνέβη όντως κατά τύχη. Αλλά νοµίζω πως δεν θα άλλαζε κάτι σε σχέση µε το σήµερα, και αν δεν είχε συµβεί. Με αφορά να είµαι ένας άνθρωπος που ασχολείται µε τη µουσική. Μου αρέσει να γράφω τραγούδια, ξέµπαρκους στίχους, µουσικές ατµόσφαιρες, ορχηστρικά θέµατα, µου αρέσει να τραγουδάω. Το να τραγουδάω µου δίνει την ελευθερία να εκφραστώ και µέσα από κάποια τραγούδια άλλων που µε εκφράζουν απόλυτα. Το να γράφω τα δικά µου τραγούδια, γενικώς το να δηµιουργώ, µου δίνει την ελευθερία να εκφράσω όσα έχω µέσα µου, µε τον δικό µου τρόπο. Οπότε και τραγουδιστής και δηµιουργός.
M.G.: Είναι γεγονός πως στην Ελλάδα οι µουσικοί που κατορθώνουν να βιοπορίζονται αποκλειστικά από την τέχνη τους είναι ελάχιστοι. Ωστόσο, σε γενικές γραµµές η µουσική βιοµηχανία δεν είναι στα χειρότερά της (όπως π.χ. κατά τις αρχές της οικονοµικής κρίσης ή την καραντίνα). Θεωρείς πως το µέλλον έχει ελπίδα για την ελληνική µουσική βιοµηχανία;
Α.Κ.: Δεν είµαι σίγουρος ότι υπάρχει µουσική βιοµηχανία στη χώρα µας. Και αν υπάρχει, το µεγαλύτερο κοµµάτι της δεν ασχολείται µε τη µουσική στην οποία αναφερόµαστε. Για να πηγαίνει καλά η µουσική βιοµηχανία σε µία χώρα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει υγιής οικονοµική κατάσταση σε αυτή και πρόνοια για τους εργαζόµενους του κλάδου. Στη δική µας χώρα δεν ισχύει αυτό. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται µε τη µουσική και, για να είµαστε και πιο ακριβείς, η συντριπτική πλειονότητα αυτών ή περνάει πολύ δύσκολα οικονοµικά ή κάνει κι άλλες δουλειές. Δηµιουργικά ό,τι κυκλοφορεί κυκλοφορεί στο διαδίκτυο από αυτοχρηµατοδοτούµενες κυρίως παραγωγές. Κι εκεί, όµως, είναι πολύ πιθανό να χαθεί µέσα σε τόση πληροφορία. Είµαστε, επίσης, σε ένα µεταβατικό στάδιο. Αλλάζει το µουσικό τοπίο και δεν έχουµε δει ακόµα προς τα πού πηγαίνει. Αυτήν τη στιγµή φαίνεται πως το παρόν ανήκει στη hip hop και στις παραδοσιακές µπάντες. Παράλληλα, υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι νέοι τραγουδοποιοί. Είµαι σίγουρος κάτι καλό θα βγει από όλο αυτό. Για να φτάσουµε, όµως, να συζητάµε ότι ένας µουσικός θα βιοπορίζεται από την τέχνη του, είµαστε πολύ µακριά ακόµα.
M.G.: Τι συµβουλή θα έδινες σε κάποιον που ξεκινάει να ασχοληθεί µε το αντικείµενο τώρα; Και τι συµβουλή θα έδινες στον Αλέξανδρο όταν ξεκινούσε, αν τον είχες µπροστά σου;
Α.Κ.: Θα έλεγα ότι θέλει πολλή προσπάθεια, αρκετή υποµονή και θέλει και τύχη αυτή η πορεία. Αλλά πάνω από όλα, θέλει αγάπη και µεράκι. Έχει τόση οµορφιά η µουσική, που σε όποιο σηµείο της πορείας σου κι αν βρίσκεσαι, αξίζει να το ζεις µε όλο σου το είναι. Στον εαυτό µου θα του έλεγα πάνω κάτω τα ίδια. Όχι φόβος, όχι αναβολές και αναστολές και πως αξίζει να παλεύουµε για ότι ό,τι αγαπάµε.
M.G.: Είναι αλήθεια πως πολλοί σε γνωρίσαµε από τις συναυλίες του Θανάση (ίσως και από τη χαρακτηριστική σου ερµηνεία στο «Η Ουρά Του Αλόγου»), ενώ σε έχουµε απολαύσει στους γνώριµους κύκλους είτε µέσω συνεργασιών (π.χ. Ιουλία Καραπατάκη) είτε µέσω του αντίστοιχου ρεπερτορίου που έχεις ερµηνεύσει (πχ κοµµάτια του Σωκράτη Μάλαµα). Υπάρχει, λοιπόν, κάποια συνεργασία που ονειρεύεσαι που το κοινό σου δεν φαντάζεται πιθανώς;
Α.Κ.: Όπως είπα και πριν, γενικά δεν έχω απωθηµένα. Όσο, όµως, ακούω µουσικές και όσο φτιάχνω δικά µου πράγµατα, συνεχώς οδηγούµαι σε διαφορετικούς ηχητικούς κόσµους, άλλες φορές οικείους και άλλες ξένους. Ίσως µέσα από αυτήν την αναζήτηση να µου αποκαλυφθεί κάτι. Σίγουρα θα ήθελα να καταφέρω να γράψω κι άλλα τραγούδια για γυναικείες φωνές, προς το παρόν όµως δεν έχω αρκετά που θα ταίριαζαν σε µια τέτοια δουλειά.
M.G.: Υπάρχουν ίσως σχέδια για το νέο έτος που έρχεται, µετά το Σταυρό του Νότου;
Α.Κ.: Έχουµε τις συναυλίες στην Ευρώπη µε τον Θανάση το Μάρτιο. Να ίσως ένα απωθηµένο! Θα ήθελα να ταξιδεύω συχνότερα εκτός συνόρων. Σε επίπεδο δηµιουργίας ασχολούµαι εδώ και καιρό µε καινούρια τραγούδια και µε κάποια ορχηστρικά κοµµάτια, οπότε όλο το χειµώνα θα ασχοληθώ µόνο µ’ αυτά. Ελπίζω να προκύψουν και κάποιες εµφανίσεις στην επαρχία.
M.G.: Μια ευχή και ένα όνειρο για το νέο έτος που έρχεται;
Α.Κ.: Να έχει ο κόσµος υγεία και να γίνουµε λιγότερο ασυνείδητοι και λιγότερο εγωιστές.