70 χρόνια ΚΟΑ

1.3.2013 - Επετειακή συναυλία της ΚΟΑ (Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών) στο Μέγαρο Μουσικής  Αθηνών.
Διαβάστηκε φορες
28 Φεβρουαρίου του 1943 πραγματοποιήθηκε η πρώτη επίσημη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας  Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Μανόλη Καλομοίρη, στο θέατρο Ολύμπια. Από τότε και μέσα από όποιες κακοτοπιές και αν της έτυχαν, η ΚΟΑ, συνεχίζει έως και σήμερα να αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα αναπαραγωγής και μετάδοσης της κλασικής μουσικής στο φιλόμουσο αθηναϊκό κοινό και όχι μόνο - η συνεργασία του Τρίτου Προγράμματος με την ΚΟΑ έχει δώσει τη δυνατότητα ακρόασής της σε όλη την επικράτεια.

Η καθιερωμένη συναυλία της Παρασκευής λοιπόν είχε χαρακτήρα επετειακό, καθώς έκλεισε 70 ολόκληρα χρόνια λειτουργίας. Ως εορταστική, η συναυλία δε θα μπορούσε παρά να κινηθεί μουσικά σε ελληνικά βήματα κυρίως και να δώσει χώρο στους ίδιους τους μουσικούς της. Από τα έξι συνολικά έργα που ακούστηκαν, τα τέσσερα ήταν ελλήνων συνθετών, ενώ τρία ήταν για σόλο όργανα, βιολί, κρουστά και κλαρινέτο.

Υπό τη διεύθυνση του πολύ νέου σε ηλικία μαέστρου, Βασίλη Χριστόπουλου, η συναυλία επιχειρεί να ξεκινήσει με το έργο "Μουσική του Φοίνικα" του Γιάννη Χρήστου (1926-1970). Το "επιχειρεί" έγκειται στο ότι μετά από δυο νότες που ακούστηκαν από το σόλο του φλάουτου, ο μαέστρος σε απόλυτη συνεννόηση με τους μουσικούς, "κόβει" και περιμένει έως ότου τελειώσει ο ενοχλητικός θόρυβος ενός κινητού τηλεφώνου. Έπειτα ξεκινάει πάλι, κανονικά και με μεγάλη μας χαρά συνειδητοποιούμε πως επρόκειτο να ακούσουμε μια εξαιρετικά δεμένη ορχήστρα, τουλάχιστον από πλευράς εγχόρδων, τόσο αρμονικά, όσο και ρυθμικά.



Ακολουθεί, ένα από τα πιο σημαντικά πρώτα βιολιά της ορχήστρας, ο Δημήτρης Σέμσης, ο οποίος ερμήνευσε το Adagio apassionato opus 57 του Max Bruch (1838-1920). Ερμηνεύοντας το κομμάτι άρτια, από τεχνική και εκφραστική άποψη, απέσπασε το θερμό χειροκρότημα του κοινού.

Κλείνοντας το πρώτο μέρος, η ορχήστρα μας επιφύλασσε μια έκπληξη. Έχοντας παραγγείλει ακριβώς για αυτή την επετειακή συναυλία ένα έργο από τον διακεκριμένο Έλληνα συνθέτη Θόδωρο Αντωνίου (1935-), η ΚΟΑ ερμήνευσε πρώτη φορά δημόσια το έργο για σόλο κρουστό και ορχήστρα, Just drumming. Όχι τόσο το ίδιο το έργο, όσο η σκηνική του απόδοση και ο εξαιρετικά δεξιοτέχνης σολίστας Σπύρος Λάμπουρας, ήταν αυτά που μας ενθουσίασαν. Ο ατονικός - αφαιρετικός τρόπος γραφής του συγκεκριμένου έργου, το οποίο έτσι κι αλλιώς εστίαζε κυρίως στο ρυθμό, άφησε το εφησυχασμένο αυτί μας μια αρμονική εκκρεμότητα. Όμως, αφήνοντας αυτή την παράμετρο στην άκρη για περαιτέρω περισυλλογή και πιο αργή χώνεψη, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι η εκκεντρικότητα του συνθέτη θα μας μείνει αξέχαστη: ρυθμικά μοτίβα παιγμένα από τα πόδια των μουσικών, εξωφρενικά γρήγορα περάσματα του σολίστα πάνω σε κάθε δυνατή επιφάνεια των οργάνων, έως και το πάτωμα και "συμπεριφορές" όπως το πέταγμα των μπακετών με δύναμη στο πάτωμα...όπως και να' χει, είναι κάπως  προχωρημένα για συναυλία συμφωνικής μουσικής!

Ξεκινώντας το δεύτερο μέρος, η ορχήστρα διατηρεί στο ακροατήριο την ίδια ένταση με ένα πολύ δυναμικό Πυρρίχιο ρυθμό. Έτσι λέγεται το έργο του νέου Έλληνα συνθέτη και μουσικολόγου, Χρήστου Παπαγεωργίου (1967-), το οποίο μας εξέπληξε ευχάριστα με τον όγκο του ήχου και την έντονη δημιουργία εικόνων που προκαλεί η ενορχήστρωσή του. Θα μπορούσε εύκολα να γράφει μουσική για κινηματογράφο! Τόσο ο κ. Αντωνίου, όσο και ο κ. Παπαγεωργίου, εμφανίστηκαν στο τέλος των έργων τους για να ευχαριστήσουν την ορχήστρα και να λάβουν το χειροκρότημα του κοινού.

Έπειτα, είχε έρθει πια η ώρα που πολλοί περιμέναμε, το σόλο του κλαρινέτου. Όχι μόνο οι κλαρινετίστες, αλλά όσοι έχουν ακούσει για το φαινόμενο που ακούει στο όνομα Σπύρος Μουρικής, ήταν εκεί για να τον ακούσουν. Ένα από τα πρώτα κλαρινέτα της ΚΟΑ και διεθνούς φήμης σολίστας, με εξωπραγματικές δεξιοτεχνικές και όχι μόνο ικανότητες, είχε κληθεί να ερμηνεύσει το έργο του Luigi Bassi (1833-1871), Φαντασία κονσέρτου για κλαρινέτο και ορχήστρα πάνω σε θέματα από το Rigoletto του Verdi, ενορχηστρωμένο από τον επίσης κλαρινετίστα και μουσικολόγο Γιάννη Σαπροβαλάκη. Το αποτέλεσμα ήταν για μια ακόμη φορά άξιο των προσδοκιών μας και η ερμηνεία του κ. Μουρίκη ικανή να καθηλώσει από τους πολύ σημαντικούς δασκάλους του, έως και τα "πρωτάκια" του κλαρινέτου, τα οποία εμβρόντητα από τις πιθανές δυνατότητες του οργάνου, επιβεβαιώθηκαν για την προτίμησή τους στο συγκεκριμένο πνευστό.

Η συναυλία δε θα μπορούσε να κλείσει πιο αρμονικά και τελετουργικά αυτή την επέτειο, παρά με έξι από τους ελληνικούς χορούς του Νίκου Σκαλκώτα (1904-1949). Φάνηκε πως τόσο η ορχήστρα, όσο και το κοινό ευχαριστήθηκε αυτό το φινάλε, καθώς το χειροκρότημα ήταν δυνατό και παρατεταμένο.

Φύγαμε γεμάτοι και πολύ ευχαριστημένοι από αυτό το μουσικό αποτέλεσμα της Παρασκευής. Γιατί, λογικό καθώς μπορεί να είναι, ή και όχι, έχει συμβεί ενίοτε στο παρελθόν, να φύγουμε αδιάφοροι ή και δυσαρεστημένοι ακόμα από συναυλίες της ΚΟΑ. Είτε είναι ο συγκεκριμένος μαέστρος που έχει καταφέρει να επικοινωνήσει και να εμπνεύσει τους μουσικούς, είτε είναι η προσωπική αφύπνιση του κάθε μουσικού, είτε είναι το γερμανικό σύστημα διάταξης των εγχόρδων, είτε η χαρά της επετείου, ευχή όλων μας είναι, η ΚΟΑ, ως  στυλοβάτης της συμφωνικής μουσικής, να διατηρεί και να εξελίσσει συνεχώς το υψηλό επίπεδο της περασμένης Παρασκευής. Απέδειξε περίτρανα, πως σε πείσμα των καιρών, με ελλιπές προσωπικό και μειωμένους μισθούς, το μουσικό μας επίπεδο κρατιέται ψηλά.

Διαβάστε ακόμα