Οι καλλιτέχνες έχουν αναδείξει σε πολλά επίπεδα και κυρίως μέσω της πανελλαδικής πρωτοβουλίας Support Art Workers τα βιοποριστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν λόγω της πανδημίας και καταγγέλλουν συχνά-πυκνά ότι δεν έχουν λάβει καμία ουσιαστική στήριξη από το υπουργείο Πολιτισμού και το κράτος εν γένει.
Πιστεύω, ωστόσο, ότι δεν έχει αναδειχτεί σε σημαντικό βαθμό το πόσο όλη αυτή η κατάσταση επηρεάζει την ψυχική υγεία του καλλιτεχνικού κόσμου. Έχουν βέβαια διενεργηθεί το τελευταίο εξάμηνο έρευνες σε παγκόσμια κλίμακα για το πώς επιδρά η πανδημία και οι συνέπειες της στο σύνολο του πληθυσμού, αλλά ο καλλιτεχνικός κόσμος είναι κάτι το διαφορετικό, υπό το πρίσμα ότι η δουλειά των καλλιτεχνών εξαρτάται άμεσα από την αλληλεπίδραση με τον κόσμο.
Μουσικοί, ηθοποιοί, χορευτές κ.α. έχουν αναγκαστεί να δημιουργούν σε σπίτια και σε studio και να βλέπουν το έργο που παράγουν να διαχέεται σχεδόν αποκλειστικά στο διαδίκτυο. Από εκεί που ανέβαζαν παραστάσεις, έκαναν συναυλίες, ανέβαιναν σε μια σκηνή κάθε μέρα ή σχεδόν κάθε μέρα πλέον έχουν χάσει κάθε αλληλεπίδραση σε ζωντανό χρόνο με το κοινό. Αν σκεφτούμε πόσο έλειψαν σε μας ειδικά τώρα το καλοκαίρι οι συναυλίες, τα θέατρα, μπορούμε μόνο να φανταστούμε πόσο λείπει σε ανθρώπους που αυτές οι στιγμές είναι καθοριστικές για να επικοινωνήσουν το έργο τους και να αντιληφθούν σε πραγματικό χρόνο τι συναισθήματα γεννά η καλλιτεχνική τους δημιουργία.
Σκέφτομαι τους λυράρηδες και τους λαουτιέρηδες εδώ στην Κρήτη που έχουν μάθει να παίζουν κάθε μέρα από τη μία σε καφενεία και σε πλατείες και από την άλλη σε μουσικές σκηνές και να στήνουν γλέντια από το μηδέν. Τι βλάβες έχει προκαλέσει άραγε αυτή η ριζική αλλαγή της καθημερινότητας στον ψυχισμό τους; Πώς να νιώθουν οι ηθοποιοί που με τα σώματά τους δίνουν όλα πάνω στη σκηνή και περιμένουν από το κοινό μια αντίδραση, ένα βλέμμα, ένα χειροκρότημα, μια μικρή συζήτηση μετά την παράσταση; Ο τραγουδιστής που έχει κυκλοφορήσει ένα καινούριο δίσκο, πώς θα ξέρει αν τα τραγούδια του έχουν ακουμπήσει τον κόσμο, αν κάποιος έχει μάθει τους στίχους από ένα κομμάτι και τo σιγοτραγουδάει στη συναυλία;
Οι Τέχνες προϋποθέτουν σχεδόν εξ ορισμού τη σωματική επαφή, η οποία την εποχή της πανδημίας συνιστά υγειονομικό... λάθος. Καμία διαδικτυακή εκδήλωση δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τα συναισθήματα και τα ερεθίσματα που δεχόμαστε όταν είμαστε παρόντες με τα σώματα μας. Είναι ένα ζητούμενο πώς θα προσαρμοστούμε όλοι μας σε αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη, το θέμα όμως είναι πώς θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε όλο αυτό οι πομποί της καλλιτεχνικής δημιουργίας και πώς θα μπορέσουν να προστατευτούν ώστε τελικά να βγουν όσο γίνεται περισσότερο αλώβητοι από αυτή την κρίση.
Η φωτογραφία είναι του Oscar Keys (Unsplash).